Κινηματογραφικός Απολογισμός 2018: Οι επιλογές της Ηρούς Εμμανουήλ
Όπως κάθε Δεκέμβριο, έτσι και φέτος έφτασε η ώρα να ανατρέξουμε σε κάποιες από τις ταινίες που ξεχωρίσαμε τη χρονιά που μας πέρασε. Αδιαμφισβήτητα πλήθος φιλμ που προβλήθηκαν φέτος υπήρξαν αξιόλογα (μεγάλου μήκους, μικρού μήκους, animation κ.λ.π.) ενώ από την άλλη, πολλές ήταν και οι ταινίες που δεν κατάφεραν να φτάσουν στις αθηναϊκές αίθουσες. Παρ’ όλα αυτά και μετά από μια δύσκολη επιλογή, ακολουθεί ο κινηματογραφικός απολογισμός της χρονιάς με 9 συν μία ταινίες να έχουν ξεχωρίσει.
Η ακόλουθη κατάταξη δεν έχει καμία απολύτως αξιολογική σειρά. Προσωπικά τις βρήκα όλες υπέροχες.
“Shoplifters” – Hirokazu Koreeda
Ο Χιροκάζου Κόρε Έντα, μετά από τις ταινίες του «Κανείς Δεν Ξέρει» (2004) και «Πατέρας και Γιος» (2013) επέστρεψε με ένα ακόμη οικογενειακό δράμα γεμάτο ανθρωπιά. Μια φτωχή οικογένεια μικρο-κλεφτών, που μετά βίας επιβιώνουν «υιοθετούν» ένα μικρό κοριτσάκι παρατημένο από την οικογένεια του. Παρά τις δυσκολίες που αντιμετωπίζουν, ζούν ευτυχισμένοι, δεμένοι και έτσι η αγάπη αναδεικνύεται ως το πιο σπουδαίο δώρο στον κόσμο. Ο Ιάπωνας σκηνοθέτης καταφέρνει να ψυχογραφήσει τόσους πολλούς χαρακτήρες και να μιλήσει ουσιαστικά για τις ανθρώπινες σχέσεις με μια σκηνοθεσία εξαιρετικά απλή και ταυτόχρονα εντυπωσιακή. Από την άλλη, οι ερμηνείες όλου του καστ είναι συγκλονιστικές και βαθιά ανθρώπινες και τρυφερές. Η ταινία απέσπασε τον Χρυσό Φοίνικα στο φετινό Φεστιβάλ Καννών με ομόφωνη απόφαση της επιτροπής.
“Pity”– Μπάμπης Μακρίδης
Μεγάλη έκπληξη ήταν για φέτος μία από τις ελληνικές παραγωγές: ο ταλαντούχος Έλληνας σκηνοθέτης Μπάμπης Μακρίδης, σε σενάριο του ιδίου και του μοναδικού Ευθύμη Φιλίππου, μύησαν το κοινό στο ιδιαίτερο χιούμορ τους, σκηνοθετώντας μία μαύρη κωμωδία. O πρωταγωνιστής Γιάννης Δρακόπουλος ερμηνεύει εξαιρετικά έναν ευκατάστατο δικηγόρο, ο οποίος απολαμβάνει να εισπράττει τον οίκτο που του δείχνει ο κόσμος, την περίοδο που η γυναίκα του βρίσκεται σε κρίσιμη κατάσταση στο νοσοκομείο. Όταν όμως βελτιώνεται η κατάστασή της, εκείνος πώς αντιδρά; Μέχρι πού μπορεί να φτάσει για να συνεχίσουν να τον «λυπούνται»;
Εκτός από το υπέροχο καστ και την εξαιρετική φωτογραφία της ταινίας, η σκηνοθεσία του Μακρίδη, σχεδόν αποστειρωμένη ταιριάζει απόλυτα με την γραφή του Φιλίππου και τον κωμικοτραγικό χαρακτήρα της ταινίας. Δεν είναι τυχαίο εξάλλου ότι η ταινία έχει ταξιδέψει σε πολυάριθμα Φεστιβάλ με υποψηφιότητα ως η καλύτερη ταινία, ενώ στο Φεστιβάλ Κινηματογράφου στο Τορίνο απέσπασε το Βραβείο της Καλύτερης ταινίας.
“Cold War”- Paweł Pawlikowski
Χρησιμοποιώντας ασπρόμαυρο φίλμ και στενό φορμάτ στην ταινία του «Ida», ο Πολωνός σκηνοθέτης Πάβελ Παβλικόφσκι μένει πιστός στην τεχνική του και στη νέα του ταινία «Ψυχρός Πόλεμος». Με αυστηρή διάρκεια 88 λεπτών (όπως και στην προηγούμενη ταινία του) καταφέρνει να διηγηθεί χωρίς κενά και ασάφειες την ερωτική ιστορία δύο ανθρώπων στην «κατεχόμενη» από τους Σοβιετικούς μεταπολεμική Πολωνία. O πιανίστας Βίκτορ, μαζί με την συνεργάτιδά του, κάνει ακροάσεις σε νέους και νέες για να δημιουργήσουν μία χορωδία με παραδοσιακά τραγούδια και χορούς. Αμέσως θα ξεχωρίσει τη Ζούλα και οι δύο τους θα ζήσουν μια ιστορία γεμάτη έρωτα, λάθη και πάθος. Η φοβερή φωτογραφία, οι λυρικές ερμηνείες των ηθοποιών και η εξαιρετική μουσική, την καταστούν σίγουρα μία από τις καλύτερες ταινίες του 2018. Ο Παβλικόφσκι επιτυγχάνει να μιλήσει για τον έρωτα και τις ιστορικές-κοινωνικές συνθήκες κρατώντας την τέλεια ισορροπία, χωρίς να δίνει στην ταινία μελοδραματικό χαρακτήρα.
Η ταινία ήδη από την πρώτη προβολή της στις Κάννες έλαβε διθυραμβικές κριτικές. Πλέον έχει υποψηφιότητα σε πολλά Φεστιβάλ για Καλύτερη ταινία του 2018, ενώ πρόσφατα στην τελετή απονομής των 31ων Ευρωπαϊκών Βραβείων Κινηματογράφου απέσπασε πέντε βραβεία, μεταξύ των οποίων αυτό της Καλύτερης Ταινίας, Σκηνοθεσίας, Σεναρίου κ.α.
“Roma”- Alfonso Cuarón
Δεν έχουμε να προσθέσουμε πολλά για την συγκεκριμένη ταινία … Ήδη έχει χαρακτηριστεί (και δικαίως) η καλύτερη ταινία της χρονιάς από κοινό και κριτικούς. Ο Αλφόνσο Κουαρόν μετά το oσκαρικό Gravity του 2013 επέστρεψε με μία αυτοβιογραφική ταινία αναφερόμενος στη παιδική του ηλικία στη γενέτειρά του στο Μέξικο Σίτι.
Η ιστορία μας τοποθετεί χρονολογικά στο 1971, στο σπίτι μιας μεσοαστικής οικογένειας: οι γονείς στα πρόθυρα του χωρισμού, τον οποίον αποκρύπτουν από τα τέσσερα παιδιά τους, μια γιαγιά που παλεύει να φέρει τις ισορροπίες, και δύο υπηρέτριες που φροντίζουν για τα πάντα, τόσο για το σπίτι όσο και την οικογένεια. Η κάμερα επικεντρώνεται στην Cleo, την μία από τις δύο νεαρές κοπέλες που εργάζονται στο σπίτι. Η Cleo είναι από την επαρχία και σιωπηλά -σχεδόν αθόρυβα- την παρακολουθούμε να στηρίζει μια ολόκληρη οικογένεια, όχι μόνο υλικά αλλά και συναισθηματικά.
Η ταινία έχει απίστευτη δυναμική και αισθητική. Τα τοπία, οι ήρωες, η μουσική, η φοβερή φωτογραφία συντελούν σε ένα γοητευτικό και σαγηνευτικό αποτέλεσμα που παρασύρει τον θεατή αποτελώντας οπτικοακουστική εμπειρία.
“You Were Never Really Here”- Lynne Ramsay
Η Lynne Ramsay, έξι χρόνια μετά το συγκλονιστικό «Πρέπει να μιλήσουμε για τον Κέβιν» επιστρέφει με έναν σύγχρονο «Ταξιτζή». Στον πρωταγωνιστικό ρόλο ο ταλαντούχος Joaquin Phoenix, υποδύεται έναν βετεράνο πολέμου, βασανισμένο και σκληρό ο οποίος παλεύει να «γλιτώσει» νεαρά κορίτσια, θύματα trafficking. Όταν καλείται να σώσει την ανήλικη κόρη ενός επιφανούς πολιτικού και ο συναισθηματικός δεσμός που αναπτύσσει με αυτήν ξυπνά τον σκληρό εκτελεστή μέσα του.
Η Ramsay, μία από τις σημαντικότερες γυναίκες σκηνοθέτιδες σήμερα, κατορθώνει να χτίσει μια ιστορία με βάση την κοινωνική και πολιτική διαφθορά, επικεντρωμένη στην ανάλυση της ψυχοσύνθεσης του Phoenix. Παρά τη μετρημένη εξωτερίκευση των συναισθημάτων του πρωταγωνιστή, με εξαίρεση τα ξεσπάσματά του, βλέπουμε με απόλυτα ρεαλιστικό τρόπο βαθιά στην ψυχή ενός ανθρώπου με όλα του τα ελαττώματα και τις αδυναμίες.
“Phantom Thread” – Paul Thomas Anderson
Σε σκηνοθεσία και σενάριο του Πολ Τόμας Αντερσον, ο αγαπημένος Ντάνιελ Ντέι Λιούις υποδύεται (στον καθ’ ομολογία του τελευταίο του ρόλο) έναν σχεδιαστή μόδας υψηλής ραπτικής, τον Ρέινολντς Γούντκοκ περιζήτητο ακόμη και στις βασιλικές οικογένειες. Στη ζωή του Γούντκοκ παρελαύνουν πολλές και όμορφες κοπέλες τις οποίες χρησιμοποιεί ως μούσες, χωρίς κανένα συναισθηματικό δέσιμο. Όλα αυτά ανατρέπονται όταν γνωρίζει μια δυναμική κοπέλα, την Αλμα (Βίκι Κριπς), η οποία γίνεται έμπνευση για αυτόν και ερωμένη του.
Η ταινία αποτελεί ύμνο στον παράλογο και παράφορο έρωτα, σε μια σχέση εξαρτητικής αγάπης και πάθους , τοξικότητας και εξουσίας.
Ο Άντερσον δε φοβάται να μιλήσει για έναν έρωτα διαφορετικό για μια σχέση-παιχνίδι εξουσίας, και όλα αυτά με αριστοτεχνικό και αριστοκρατικό τρόπο. Με συγκλονιστικές ερμηνείες, ειδικά αυτή του Λιούις, και φοβερή φωτογραφία, ενδυματολογία, η «Αόρατη Κλωστή» συνιστά ένα κινηματογραφικό κομψοτέχνημα.
“Call Me By Your Name”- Luca Guadagnino
Αδιαμφισβήτητα, είναι μία από τις πιο πολυσυζητημένες ταινίες της χρονιάς και δε μπορούσε να λείπει από την συγκεκριμένη λίστα. Στη νέα ταινία του Λούκα Γκουαντανίνο, o 17χρονος Έλιο περνάει το καλοκαίρι του αδιάφορα και σχεδόν βαρετά με την οικογένειά του σε μια γραφική ιταλική επαρχία, ώσπου καταφθάνει ο Όλιβερ, ένας φιλόδοξος γοητευτικός ασκούμενος, που θα εργαστεί στο πλάι του πατέρα του Έλιο και φιλοξενηθεί στο σπίτι τους. Η έλξη τους είναι ακαταμάχητη από την πρώτη στιγμή και όταν τελικά ενδίδουν, βιώνουν κάτι συγκλονιστικά όμορφο. Ο σκηνοθέτης κατορθώνει σε συνδυασμό με την φωτογραφία της ταινίας, να περάσει στο κοινό την τρυφερότητα και την αγάπη των πρωταγωνιστών. Στο φίλμ παρακολουθούμε τη σεξουαλική αφύπνιση του Έλιο και αισθανόμαστε και εμείς το αθώο και γλυκό αίσθημα της πρώτης φοράς.
Όλα τα παραπάνω , σε συνδυασμό με τη συγκλονιστική μουσική των τραγουδιών του Σούφιαν Στίβενς, όπως και οι ερμηνείες των ηθοποιών, ειδικά του νεαρού ανερχόμενου ηθοποιού Τιμοτέ Σαλαμέ, καθιστούν την ταινία μία από τις καλύτερες και πιο συγκινητικές του 2018.
“Three Billboards Outside Ebbing, Missouri”-Martin McDonagh
Μετά τις ταινίες «In Bruges» και «Επτά Ψυχοπαθείς» ο Μάρτιν Μακ Ντόνα επιστρέψει με μία δραματική ιστορία με οσκαρικές ερμηνείες. Στον πρωταγωνιστικό ρόλο η Μίλντρεντ Χέιζ (βραβευμένη με Όσκαρ, Φράνσις ΜακΝτόρμαντ). Αφού για μήνες αδυνατεί να βρεί τον ένοχο της δολοφονίας της κόρης της, η Μίλντρεντ τοποθετεί κοντά στο σπίτι της, στην είσοδο της πόλης που μένει τρεις πινακίδες με ένα μήνυμα που κατηγορεί τον αρχηγό της αστυνομίας Γούντι Χάρελσον, λόγω της ανικανότητάς του να βρεθεί ο υπαίτιος του εγκλήματος. στην είσοδο της κωμόπολης όπου κατοικεί, με ένα αμφιλεγόμενο μήνυμα για τον Ουίλιαμ Γουίλομπι), τον σεβάσμιο αρχηγό της αστυνομίας στην περιοχή. Η ταινία έχει ως θεματική της τον θυμό, την ηθική, την αγανάκτηση, την απουσία δικαιοσύνης , το καταφανές ψεύδος και την σύγκρουση όλων αυτών. O Μακ Ντόνα ψυχογραφεί με επιτυχία την σίγουρα πολύπλοκη ψυχοσύνθεση της ηρωίδας του που παλεύει μόνη της, εμμένοντας στα πιστεύω της και σε αυτό που διατάσσει η ηθική της.
“Lady Bird”- Greta Gerwig
H ηθοποιός Γκρέτα Γκέργουιγκ (Frances Ha και Mistress America) έκανε φέτος το σκηνοθετικό της ντεμπούτο (και στην καρέκλα του σεναριογράφου) στο “Lady Bird”. Η Σέρσι Ρόναν στον πρωταγωνιστικό της ρόλο υποδύεται μια ανήσυχη έφηβη με όνειρα και φιλοδοξίες. Θέλει να φύγει από την γενέτειρά της, από το σπίτι της και να σπουδάσει. Πάνω απ’ όλα όμως θέλει να την φωνάζουν Lady Bird.
Η ταινία εξιστορεί την ενηλικίωση της Lady Bird,με ό,τι αυτό συνεπάγεται: από παρεξηγήσεις με φίλους, τσακωμούς με γονείς, ερωτικές απογοητεύσεις κλπ( αξίζει να σημειωθεί ότι στον ρόλο του γοητευτικού αγοριού της βλέπουμε τον Τιμοτέ Σαλομέ). Η ιστορία εκτυλλίσσεται με απόλυτα ανθρώπινο και γλυκό τρόπο. Σε αυτό βοηθά το εξαιρετικό σενάριο της Γκέργουιγκ με έντονο το στοιχείο του χιούμορ. Από την άλλη η φωτογραφία της ταινίας που απέσπασε και το καλύτερο βραβείο της Ακαδημίας και η επιτυχημένη ερμηνεία της Ρόναν ως αθώας και παρορμητικής έφηβης την καθιστούν μία από τις ευχάριστες εκπλήξεις για το 2018.
Συν μία
“Burning”- Lee Chang-dong
Μετά την πρεμιέρα της ταινίας στο φετινό Φεστιβάλ Καννών, το «Burning» φιλοξενήθηκε στις ελληνικές αίθουσες μόνο στο πλαίσιο του φεστιβάλ 24ες Νύχτες Πρεμιέρας. Η τελευταία ταινία του Κορεάτη σκηνοθέτη Lee Chang-dong, μετά την ταινία του “Poetry” (2010) αποτελεί ένα συγκλονιστικό ψυχολογικό θρίλερ. Ο πρωταγωνιστής Lee Jongsu, ένας εσωστρεφής και μοναχικός νεαρός γνωρίζει την Haemi την οποία ερωτεύεται και τον Ben έναν ευκατάστατο φίλο της και οι τρείς τους μπερδεύονται σε ένα ερωτικό τρίγωνο.
Το στοιχείο της ανθρώπινης μοναξιάς και απομόνωσης είναι έντονο στη φιλμογραφία του σκηνοθέτη και σίγουρα διάχυτο στο “Burning”το οποίο αφήνει στον θεατή ένα αίσθημα θλίψης και νοσταλγίας για κάτι που δεν έχει ζήσει. Παρ’ ότι οι διάλογοι είναι μικροί σε έκταση, η λιτή σκηνοθεσία και οι μαγευτικές ερμηνείες των ηθοποιών και δη του πρωταγωνιστή, αποτελούν ύμνο στον έρωτα-εμμονή. Βασισμένο σε ένα διήγημα του Χαρούκι Μουρακάμι, το φιλμ του Κορεάτη σκηνοθέτη αποτέλεσε μία από τις κορυφαίες ταινίες του φετινού Φεστιβάλ Καννών αν και αδικήθηκε στις βραβεύσεις. Ελπίζουμε η ταινία να προβληθεί μέσα στο 2019 και στις αθηναϊκές αίθουσες.
Είθε το 2019, να φέρει νέα κινηματογραφικά διαμαντάκια. Ανανεώνουμε το ραντεβού μας για του χρόνου.
