Ο Χορός της Πραγματικότητας (La Danza de la Realidad)
O ποιητικός σουρεαλισμός του Αλεχάντρο Χοδορόφσκι είναι ευρέως γνωστός: Ο Χιλιανός σκηνοθέτης του «πειραγμένου» γουέστερν El Topo (1970), του πνευματικού Holy Mountain (1973) και του κλινικού Santa Sangre (1989), επιστρέφει είκοσι τρία χρόνια μετά το the Rainbow Thief (1990), με ίσως την καλύτερη ταινία του.
Πρόκειται για αυτοβιογραφική ταινία, μιας που ο Χοδορόφσκι, με το δικό του ιδιαίτερο τρόπο, μας μιλά για τα παιδικά του χρόνια στην Tocopilla, τον πατέρα και τη μητέρα του, γεγονότα και καταστάσεις, όπως τα βλέπει τότε, το 2013, όταν δηλαδή ξεκινά να γυρίζει την ταινία, σε ηλικία πλέον 84 χρονών.
Ο Χοδορόφσκι γεννιέται το 1929, γιος ενός εβραίου και μιας ρωσίδας μετανάστριας. Σε μια κατάθεση ψυχής, μας μιλά για τα χρόνια που διαμόρφωσαν το χαρακτήρα του και φτιάχνει δυο δυνατές προσωπογραφίες των γονιών του. Μέσα από έντονες συγκινησιακές καταστάσεις, μας μιλά για τη ζωή και το θάνατο, το διωγμό και τον αγώνα, την εκδίκηση και τη συγχώρεση, την πίστη και τον αθεϊσμό, τον αφορισμό και την αντίσταση, την παιδική αθωότητα και την ποιητική ωριμότητα.
H αρχή της ταινίας ξεκινά από την πόλη που γεννήθηκε, κάνει ένα πέρασμα από το τσίρκο όπου μελλοντικά ο σκηνοθέτης θα εργαστεί ως κλόουν και μαριονετίστας, καταλήγει στο μικρό οικογενειακό μαγαζάκι που είχαν. Με έντονη χρήση φαντασίας και συμβολισμών ο σκηνοθέτης περιγράφει τον φαινομενικά αυστηρό πατέρα και την φαντασμένη μητέρα και τα πρόσωπα και γεγονότα που έκαναν εντύπωση στα παιδικά μάτια του, μέντορες, παιδικοί ήρεωες και φαντάσματα. Η μητέρα, που αντί για ομιλία πάντα τραγουδά, προσδίδει ένα μιούζικαλ -οπερατικό στοιχείο στην ταινία. Στην πορεία της ταινίας, το επίκεντρο μεταφέρεται, από το μικρό Αλεχάντρο, αλλάζει πρωταγωνιστή και περνά στον πατέρα του, Χάιμε, σε μια μακρόσυρτη εσωτερική περιπλάνηση και μια ιδιόμορφη εξιλέωση, που φαίνεται να του χρωστά ο σκηνοθέτης, όπως και στην παραμυθένια μαγεία της μητέρας του.
Ένα ενδιαφέρον στοιχείο της ταινίας, είναι ότι τον ρόλο του Χάιμε, πατέρα του Αλεχάντρο Χοδορόφσκι, ενσαρκώνει ο γιος του, Μπρόντις Χοδορόφσκι, πραγματικός εγγονός δηλαδή του χαρακτήρα που υποδύεται. Το ρόλο της μητέρας αναλαμβάνει η σοπράνο Πάμελα Φλόρες. Αμφότεροι και οι δυο προσφέρουν εκπληκτικές ερμηνείες, γυρίζοντας δύσκολες σκηνές που μένουν στη μνήμη.
Θυμίζοντας άλλοτε ταινίες του Φελίνι κι άλλοτε τη ροκ όπερα Tommy των Who, ο Χορός της Πραγματικότητας είναι ένα ολοκληρωμένο έργο που κατακτά εύκολα την θέση του στο χρόνο. Σίγουρα είναι απαιτητικό ως προς το θεατή και μπορεί να γίνει δυσνόητο ή κουραστικό για ορισμένους, εάν είναι λάτρεις του ρεαλιστικού σινεμά. Οι φίλοι του φανταστικού και της ελεύθερης αφήγησης, όμως, σίγουρα θα βρουν το έργο ποιητικό, σουρεαλιστικά ισορροπημένο, ψυχεδελικά αχαλίνωτα δημιουργικό και μεταφυσικά φιλοσοφημένο.
Η ταινία στο σύνολο της δεν είναι τόσο μια αυτοβιογραφία, όσο μια γενικότερη ενδοσκοπική ματιά στην ανθρώπινη φύση, μια κοσμοθεωρία και φιλοσοφία πάνω στην ζωή, δοσμένη με ελεύθερο τρόπο, επιτάσσοντας τέχνη, ποίηση, μουσική, προπάντων φαντασία. Ο ίδιος ο σκηνοθέτης εμφανίζεται σε αρκετές σκηνές στο πλάνο σε μονομερή διάλογο με το μικρό παιδί, σαν ένα ώριμο βλέμμα πάνω σε όσα αφηγείται. Τα αφηγηματικά σημεία μοιάζουν να εμπεριέχουν όλη τη γνώση που αποκόμισε από την πορεία του στη ζωή την οποία θέλει απλόχερα να μας προσφέρει.
O βαθιά καλλιτεχνικός και εκκεντρικός σκηνοθέτης, επέλεξε να μιλήσει σε συνέντευξη στο Μόντρεαλ, στα γαλλικά, γυμνός, για την ταινία του, λέγοντας πως ξεγυμνώνοντας το σώμα του μπροστά μας, όπως την ψυχή του με την ταινία του.
Μεταξύ άλλων μας λέει: «Δεν βλέπω καμία διαφορά ανάμεσα στην ποίηση και το σινεμά. (…) Δεν θέλω να κάνω βιομηχανοποιημένο σινεμά, για να κερδίσω χρήματα και να ζήσω από αυτό. Κάνω σινεμά για να χάσω λεφτά και αυτό να με κάνει να αναζητήσω λεφτά σε άλλες δημιουργίες. Το σινεμά για εμένα είναι ιερό. Έχει χρέος να μας κάνει να ανοίξουμε τη συνειδητότητα μας. Να ενώνει το παρελθόν, το παρόν και το μέλλον. Φυσικά, δεν μπορούμε να αλλάξουμε τον κόσμο, μπορούμε όμως να αρχίσουμε να τον αλλάζουμε».
