Η παγίδα του Σαμαρείτη
Γυρισμένη εξ’ ολοκλήρου σ΄ένα διαμέρισμα στην Τεχεράνη, η ταινία του Nima Javidi με τίτλο MELBOURNE είναι απλώς αριστουργηματική. Λιτό θρίλερ δωματίου, φάρσα ηθικής τάξεως, ή αλλιώς φιλοσοφικό παράδειγμα Καντιανής απόχρωσης θα έλεγα, τεντώνει σ’ απίστευτο βαθμό τα νεύρα του θεατή κλιμακώνοντας το άγχος και την ενοχή που νιώθουν τα δύο βασικά πρόσωπα του δράματος. Με το πρωταγωνιστικό ζευγάρι των P.Moaadi– N.Javaherian να δίνουν ρεσιτάλ φυσικού παιξίματος και πολύ όμορφη μουσική, η ταινία του (αν δε κάνω λάθος, πρωτοεμφανιζόμενου) Javidi δημιουργεί υψηλές προσδοκίες για το μέλλον του ως σκηνοθέτη.
«Δεν καταλαβαίνω γιατί πρέπει να μπλέξουμε τόσο πολύ επειδή κάνουμε χάρη σε κάποιον!» λέει ο πανικόβλητος, εκνευρισμένος και μπερδεμένος Αμίρ στην επίσης σαστισμένη σύζυγό του Σάρα. Δύο νέοι άνθρωποι ετοιμάζονται να φύγουν γι’ Αυστραλία, λόγω σπουδών. Την ημέρα της αναχώρησής τους όμως, η νταντά του γειτονικού διαμερίσματος, τους αφήνει το μωρό που πρόσεχε, για λίγο επειδή έπρεπε να κάνει μιά δουλειά. Πού να φαντάζονταν οι δυό αρχιτέκτονες ότι η προθυμία τους (συγκεκριμένα η προθυμία της Σάρας) να διευκολύνουν τη νταντά θα τους έριχνε σ’ένα λαβύρινθο ενοχών, τρομερής νευρικότητας και φόβου.
Η ταινία του Javidi δεν έχει να ζηλέψει τίποτα από μιά ταινία του Χίτσκοκ, σ’ό,τι αφορά τον αριστοτεχνικό ψυχολογικό βασανισμό των χαρακτήρων της και την μετάδοσή του στον θεατή. Συνεχή κουδουνίσματα τηλεφώνων, χτυπήματα στην εξώπορτα και οι, σε ακατάλληλη στιγμή, επισκέψεις των άλλων (είτε αυτοί είναι οικείοι του ζευγαριού είτε όχι), αφού έχει λάβει χώρα το τραγικό συμβάν που προσπαθούν να διαχειριστούν, αποκτούν μιά αλληγορική σημασία—είναι θα ‘λεγε κανείς η υπόμνηση της ύπαρξης του έξωθεν κριτή της πράξης τους.
Συνέβη ένα τραγικό περιστατικό Χ, χωρίς υπαιτιότητα (κατ’ αρχήν τουλάχιστον, αυτό προκύπτει) του ζευγαριού. απλώς συνέβη το τραγικό περιστατικό, εν αγνοία τους. Τί θα έκανε ο ψύχραιμος άνθρωπος που νιώθει βαθιά μές του ότι δεν φταίει, ότι δεν έπραξε κάτι για το οποίο θα μπορούσε να νιώσει ένοχος και άρα ενστικτωδώς θα ήθελε να συγκαλύψει;
Προφανώς θα ειδοποιούσε τους αρμόδιους και θα τους εξιστορούσε το περιστατικό. Ο Αμίρ όμως, δεν πράττει έτσι. ο φόβος και ο πανικός του μπροστά στο συμβάν, το οποίο επειδή δεν μπορεί να εξηγήσει, φοβάται πως θα εμπλέξει τον ίδιο και τη γυναίκα του, τον παρασύρουν στο να πεί ψέμματα σχετικά με το τί συνέβη, απλούστατα αποσιωπά το τί πραγματικά συνέβη κι αρχίζει να λέει ψέμματα, υφαίνοντας άθελά του ένα δίχτυ στο οποίο παγιδεύεται μαζί με τη Σάρα. Διότι όταν πείς ένα ψέμμα, μετά προκειμένου να γίνεις πιστευτός, πρέπει να πείς κι άλλο, κι άλλο, κι άλλο γιατί αν αποφασίσεις να πείς την αλήθεια, θα έρθεις σ’ αντίφαση με το πρωταρχικό ψεύδος, το οποίο είπες με την πρόθεση να γίνεις πιστευτός, άρα περιέργως, θα φαίνεται πως λες ψέμματα, ενώ λες την αλήθεια. Οι εξαίρετοι N. Javaherian και P.Moaadi, αιματοδοτούν για τα μάτια μας μόνο, το φόβο, τον ενστικτώδη φόβο της ενοχοποίησης, του «κι αν βρούμε μπελά; Θα μας πιστέψουν;», που οδηγεί στην αυτό-υπόθαλψη μίας εν προκειμένω μη μεμπτής πράξης εκ μέρους του ζεύγους.
Η αλληγορία έχει χώρο σ’αυτό το δράμα εντός του διαμερίσματος (το χυμένο γάλα του μπιμπερό στο νεροχύτη, που η διαλυμμένη ψυχολογικά Σάρα, προσπαθεί να εξαφανίσει χωρίς νερό επειδή το ‘κοψαν, μοιάζει με την πράξη τους, είναι το συνειδησιακό βάρος που δε λέει να εξαλειφθεί, που έχει πλημμυρίσει τα σωθικά τους) και η αριστοτεχνική κλιμάκωση του άγχους μην βρούν το μπελά τους, μην αποκαλυφθεί η αλήθεια, δεν αφήνει ανεπηρέαστο τον θεατή.
Αυτό που συνέβη δεν αναιρείται, δεν κρύβεται τελικά, πρωτίστως απ΄την ίδια τη συνείδησή τους, απόδειξη το ιδιαίτερα φορτισμένο συναισθηματικά, τελευταίο πλάνο. Ο Αμίρ και η Σάρα μεταβιβάζουν τρόπον τινά, το πρόβλημά τους, ή έτσι νομίζουν, απωθούν μέσα τους στην ουσία, αυτό που τελικά έπραξαν, προκειμένου να μην κατηγορηθούν (αδίκως), για κάτι που δεν έπραξαν.
Τελικά, ίσως είναι η ορθότερη ενέργεια να λέμε την αλήθεια, είναι ο μόνος ασφαλής τρόπος για να ξεμπερδέψουμε. Η ευθεία εν προκειμένω, δεν είναι μόνο η συντομότερη οδός (προς την ανέφελη συνείδηση), αλλά και η εγγύηση αποφυγής της κόλασης.Ο Αμίρ και η Σάρα πάνε στην Αυστραλία κουβαλώντας τα συντρίμμια τους, δεν φαίνεται να είναι και ο καλύτερος οιωνός για δυό αρχιτέκτονες…
