Το σινεμά του Μάικλ Μαν
Με αφορμή τα γενέθλια του Μάικλ Μαν, αναδημοσιεύουμε το εξαιρετικό κείμενο-αφιέρωμα του Γιώργου Παππά που πρωτοδημοσιεύτηκε στην ομάδα «…El Exilio…y…El Viaje…» στο Facebook.
Του Γιώργου Παππά
Ερωτεύτηκε το σινεμά βλέποντας το Dr Strangelove, έμαθε το σινεμά γυρίζοντας διαφημίσεις με τους φίλους του (Αλαν Πάρκερ, Ρίντλεϊ Σκοτ, Άντριαν Λάιν), και αστυνομικά για την τηλεόραση, το πρώτο του επίσημο φιλμ άλλωστε, το Jericho Mile, τηλεοπτικό ήταν: η μοναξιά του φυλακισμένου δρομέα μεγάλων αποστάσεων, γυρισμένο με τους ηθοποιούς ανάμεικτους με τους κατάδικους στην γνωστή Folsom Prison. Πρώτη κινηματογραφική του ταινία ήταν το Thief του 1981, με τον James Caan ως τον παράνομο που θέλει να τα αφήσει όλα πίσω του μα δεν μπορεί- πρωτότυπο του ΝτεΝίρο στο Heat ο χαρακτήρας, όλος ο Μαν είναι εδώ, η φωτογραφία της νύχτας, οι χρονισμοί, οι συζητήσεις σε καφετέριες, οι φάτσες του υπόκοσμου, η εκλεκτική μουσική- εδώ οι Tangerine Dream (σοκ είχαν πάθει τότε, ακόμη και για χρυσό βατόμουρο την είχαν προτείνει την μουσική). Ακολούθησε το Keep του 1983, αγαπημένο κι αυτό, αλλά ταλαιπωρημένο, ο καθένας μας έχει δει διαφορετική βερσιόν του, από 90 έως 200 λεπτά, με άλλη μουσική και άλλα φινάλε: Ναζί (ο κακός Γκάμπριελ Μπερν) απελευθερώνουν υπερφυσική οντότητα από Ρουμάνικο κάστρο, μετά έρχεται ο Ιαν ΜακΚέλεν να το ξορκίσει αλλά το συμπαθεί, μετά έρχεται άλλη υπερφυσική οντότητα, ο Σκοτ Γκλεν να το μονομαχήσει, μετά… εξαρτάται ποια εκδοχή έχεις δει, οι Tangerine Dream τα δικά τους τα ωραία στο soundtrack.
1986, Manhunter, όταν δεν ξέραμε ποιος είναι ο Hannibal Lecter ακόμη, ιδιαίτερης κινηματογράφησης τρόμος, ίσως υπερβολικά ιδιαίτερης τελικά, αν συγκριθεί με τις μετέπειτα εκδοχές: και ο Μπράιαν Κοξ ως Λέκτερ προσφέρει μια σπουδαία, ιδιαίτερη ανάγνωση του ρόλου, αλλά ο Χόπκινς μετά τον έκανε δικό του. Και στην άμεση σύγκριση με το Red Dragon, ο, εξαιρετικότατος πάντως, Πήτερσεν υστερεί του Νόρτον (όχι πως δεν είναι καλός), και δεν είχε και Φάινς ο Μάικλ Μαν- από αυτό του Ρίντλεϊ Σκοτ πάντως καλύτερο είναι. Από την άλλη, δε νομίζω πως θα μπορέσει ποτέ κανείς να βελτιώσει τον Τελευταίο των Μοϊκανών του 1992, τι να βελτιώσει: τον εμβληματικό DDL; Tον τρόπο που δένει με την Μάντλεν; Tα χρώματα του Ντάντε Σπινότι; Tην μουσική του Τρέβορ Τζόουνς; Tο I will find you; Υπέρτατο αριστούργημα. Υποτίθεται ότι η μουσική δεν ήταν για Όσκαρ γιατί είχε διπλό συνθέτη (επειδή είχε βάλει 2-3 πινελιές ο Ράντυ Έντελμαν στο τέλος και πήρε credit), αλλά νομίζω ότι το κύριο πρόβλημα ήταν ότι και τα δύο βασικά θέματα ήταν βασισμένα σε προϋπάρχουσα μουσική, το Gael του Dougie MacLean.
1995, Heat. Tι να λέμε. Ενδιαφέρον θα είχε να πουν οι διαφωνούντες την γνώμη τους, εγώ το μόνο που έχω να προσθέσω στην μυθολογία του είναι ότι είναι εκπληκτικό πώς βγάζει και μεγάλες ερμηνείες από τις γυναίκες της ταινίας, και πώς τις ταιριάζει με τους άντρες: φαίνεται για μια φορά στην ζωή της η Amy Brennerman ηθοποιός με εκτόπισμα (που δεν έχει) δίπλα στον ΝτεΝίρο, έχει η Ashley Judd (που είναι και ηθοποιάρα) την μαγική στιγμή του σιωπηλού αποχαιρετισμού του Κίλμερ στο παράθυρο, ταίριασμα ωραίο και της Βενόρα με τον Πατσίνο, μόνο η Ναταλίτσα έκανε πρόβες στο ξινό της. 1999 The Insider, προσωπική αγάπη η στιγμή που ο Πατσίνο κλείνει την πόρτα πίσω του και φεύγει, απόλυτα ρέουσα κινηματογράφηση, φτάνει και στα Όσκαρ, χάνει από το American beauty και τον Μέντες, ο Κρόου προτάθηκε, αλλά θεωρώ πως ο Πατσίνο εδώ είναι που δίνει μιας από τις πολύ μεγάλες του ερμηνείες. Μεγαλειώδεις συλλήψεις και στο soundtrack (αλλά εμείς τον Γκαρμπάρεκ τον ξέραμε από το χωριό μας, είχε παίξει και στο Θέατρο της Δωδώνης κάτι χρόνια πριν), οπτικά θαύματα από τον Σπινότι, πώς απεικονίζεται ακόμη και ο ιδρώτας του Κρόου, σχεδόν αριστούργημα. Μετά άρχισαν οι ανισότητες.
2001, Ali, ναι, καλό είναι, αλλά who cares εδώ που τα λέμε. Πάντως ο Γουιλ Σμιθ ήταν ακόμη στην φάση που δεν ήταν αυτός ο γιγάντιος ηλίθιος στον οποίο έχει μεταβληθεί (βλέπε ό,τι έχει κάνει τα τελευταία χρόνια με ύφος Πάπα). 2004 Collateral, αυτό είναι μεγάλη ταινία, το δείχνει και συχνά η τηλεόραση και το επιβεβαιώνει κάθε φορά, αυτή η αίσθηση της αστικής νύχτας η μοναδική. Πιθανώς αν το πρωταγωνιστικό δίδυμο ήταν άλλο, με κάποια μεγαλύτερη βαρύτητα από αυτόν τον Jamie Foxx πχ, να μιλούσαμε για αριστούργημα κι εδώ. 2007, Miami Vice, παιχνίδια υψηλής αισθητικής, αλλά παιχνίδια, και κακό πρωταγωνιστικό δίδυμο επίσης, τουλάχιστον είχαμε την Gong Li να προσθέτει κύρος στην αισθητική. 2009, Public Enemies, διχάζονται οι απόψεις, αλλά σκέφτεσαι τους Αδιάφθορους του Ντε Πάλμα και λες, συγγνώμη Μάικλ, δεν το πέτυχες. 2015 Blackhat, άσ’το καλύτερα. Κάνει τώρα την βιογραφία του Enzo Ferrari, ψάχνει πρωταγωνιστή γιατί τα παράτησε ο Bale, παρεμπιπτόντως υπάρχει ένα ωραίο ιταλικό για τον Ferrari από το 2003 με τον Σέρτζιο Καστελλίτο, με καταπληκτική μουσική του Paolo Buonvino, άξιο αναζήτησης
