Τι σχέση μπορεί να έχει ένα βίντεο-παρωδία στα ρατσιστικά συνθήματα των ΟΥΚάδων, μια οσκαρική ταινία εν έτει 2010, το Gummy Bear και ένας εμβληματικός σκηνοθέτης που όμοιό του δεν έχει ξαναδεί το παγκόσμιο σινεμά;
Για να τα απαντήσουμε όλα αυτά πρέπει να γυρίσουμε λίγο πίσω… και συγκεκριμένα στο 1987.
Είναι η χρονιά που ο Στάνλεϊ Κιούμπρικ παραδίδει στο κοινό το Full Metal Jacket: μια ιστορία, όχι για τον πόλεμο, αλλά για την μετατροπή των αγοριών σε στρατιωτικές μηχανές. Είκοσι τρία χρόνια μετά η Κάθριν Μπίγκελοου έρχεται για να μας πει ότι ο πόλεμος είναι εθιστικός.
Ενώ οι ήρωες της Μπίγκελοου επιστρέφουν στο Ιράκ γιατί εθίζονται στην αδρεναλίνη του πολέμου, εκείνοι του Κιούμπρικ επιστρέφουν στα πολεμικά στερεότυπα, απλά και μόνο γιατί… δεν ξέρουν τι άλλο να κάνουν.
Το Full Metal Jacket ξεκινά με την εκπαίδευση των στρατιωτών που πρόκειται να σταλούν στο Βιετνάμ. Οι στρατιώτες απογυμνωμένοι από μαλλιά και προσωπικότητα στέκονται μπροστά τον ανώτερο και υφίστανται μια σειρά προσβολές που στόχο έχουν τον ανδρισμό τους. Θα ακολουθήσει η εκπαίδευση: αυτοί που αρνούνται να συμβιβαστούν καταστρέφονται (Private Pyle όπως τον ερμηνεύει ο εξαιρετικός Βίνσεντ Ντ’ Ονόφριο), ενώ οι υπόλοιποι θα αναγκαστούν να υποκύψουν: ξεστομίζοντας προσβολές κατά πάντων στα στρατιωτικά τους συνθήματα (εδώ κολλάνε και οι ΟΥΚάδες) θα μάθουν να παίζουν ένα ρόλο. Εκείνο του σκληρού στρατιώτη.
Το Full Metal Jacket παίζει πολύ με αυτή την ιδέα. Δεν είναι το Βιετνάμ που παρακολουθούμε, αλλά το «Βιετνάμ: η Ταινία», όπως λέει ένας από τους στρατιώτες. Μπροστά στην κάμερα οι στρατιώτες ερμηνεύουν ρόλους, μιμούνται τον «σκληρό» Τζον Γουέιν των πολεμικών ταινιών της παιδικής τους ηλικίας. Αλλά στην ουσία μέσα από αυτό το παιχνίδι επιδιώκουν να μάθουν να διαχειρίζονται τον πόλεμο.
Ο Κιούμπρικ παρουσιάζει το Βιετνάμ σαν το σύμπαν του παραλόγου: πόρνες, κινηματογραφικά συνεργεία, ο Τζόκερ που γράφει «Born to Kill» στο κράνος του και έχει παράλληλα ζωγραφισμένο και το σύμβολο της ειρήνης…
Πολλοί κριτικοί της εποχής μίλησαν για δύο ταινίες και μάλιστα άνισες. Συμφωνώ ότι το πρώτο μέρος είναι ίσως καλύτερο του πρώτου, αλλά εδώ δεν πρόκειται για δύο ταινίες. Κι αυτό γιατί δε μιλάμε για μια πολεμική (ή αντι-πολεμική) ταινία, αλλά για την μετατροπή του ανθρώπου σε στρατιώτη. Αυτή η μετατροπή δεν ολοκληρώνεται με την εκπαίδευση, αλλά με τον υπαρκτό κίνδυνο: ο ελεύθερος σκοπευτής, η έκπληξη, το δίλημμα του «Τζόκερ» (Μάθιου Μοντίν), όλα αυτά οδηγούν με τρόπο τελεσίδικο στο τέλος…
Αφορμή για αυτό το κείμενο στάθηκε ουσιαστικά ένα βίντεο στο Ράδιο Αρβύλα. Σε αυτό οι βατραχάνθρωποι δε φωνάζουν πια ρατσιστικά συνθήματα αλλά τραγουδούν παιδικά τραγουδάκια (τύπου Χαρωπά τα δυο μου χέρια, Gummy Bear). Δεν ξέρω αν είχαν γνώση του Full Metal Jacket, πάντως εκείνο το βίντεο θα έμοιαζε πολύ οικείο στους ήρωες του Κιούμπρικ: οι στρατιώτες στο τέλος της μέρας τραγουδούν το Mickey Mouse Club. Το γεγονός ότι παραδίδονται σε αυτήν την παιδική –δήθεν αθώα, αλλά πάντως καθησυχαστική- μελωδία, οδηγεί και στο τελικό συμπέρασμα: οι άνθρωποι αυτοί, όσο και αν αντιστέκονται, υποκύπτουν τελικά στην ισοπεδωτική δύναμη του στρατιωτικού μηχανισμού, εγκαταλείποντας πιστεύω και χαρακτήρα για χάρη μιας… στρατιωτικής «περιβολής» που θα τους κάνει να αισθανθούν ασφάλεια στο παράλογο σύμπαν του πολέμου.
ΥΓ. Παρακάτω ακολουθούν το βιντεάκι του Ράδιο Αρβύλα και η τελευταία σκηνή του Full Metal Jacket.
Τάιλερ
Το Full Metal Jacket ξεκινά με την εκπαίδευση των στρατιωτών που πρόκειται να σταλούν στο Βιετνάμ. Οι στρατιώτες απογυμνωμένοι από μαλλιά και προσωπικότητα στέκονται μπροστά τον ανώτερο και υφίστανται μια σειρά προσβολές που στόχο έχουν τον ανδρισμό τους. Θα ακολουθήσει η εκπαίδευση: αυτοί που αρνούνται να συμβιβαστούν καταστρέφονται (Private Pyle όπως τον ερμηνεύει ο εξαιρετικός Βίνσεντ Ντ’ Ονόφριο), ενώ οι υπόλοιποι θα αναγκαστούν να υποκύψουν: ξεστομίζοντας προσβολές κατά πάντων στα στρατιωτικά τους συνθήματα (εδώ κολλάνε και οι ΟΥΚάδες) θα μάθουν να παίζουν ένα ρόλο. Εκείνο του σκληρού στρατιώτη.
Εξαιρετικό κείμενο.Χαίρομαι γενικά για την αγάπη που έχετε στον τρισμέγιστο Κιούμπρικ σε αυτό το μπλογκ!
Για εμένα το FMJ είναι καθαρά αντιπολεμική και είναι όμορφη σύμπτωση το ότι με τον Άρη,έναν φίλο μπλόγκερ,λέγαμε μόλις σήμερα για το έτερο αντιπολεμικό αριστουργημα Paths of Glory,το οποίο το είδε και τον έκανε να…ξεχάσει το Hurt Locker!
Φτύσιμο σε όλους το φασιστόκαυλους που συνεχώς υποθάλπουν μια δεύτερη Χούντα,τα ανώριμα τουμπανάκια που δεν ξερουν άλλο από το να γκαρίζουν όπως τους μαθαίνουν οι ανώτεροι.ΟΥΓΚ ,λοιπόν,αυτό σας αρμόζει,κύριοι.
Είμαστε γνωστοί Κιουμπρικο-λάγνοι 😉 Και δε θέλω να πω πολλά, αλλά θα ακολουθήσει πολύς Κιούμπρικ ακόμα..
Ευχαριστώ για τα καλά σου λόγια. Ναι εντάξει, δεν έχεις άδικο. Αντιπολεμικά μηνύματα υπάρχουν παντού, αλλά κυρίως είναι μια αντι-στρατιωτική ταινία. Που είναι πολύ σπουδαιότερο. Paths of Glory.. αυτός ο Κιούμπρικ από τα πρώτα του βήματα έδειχνε τι πάστα σκηνοθέτη είναι..
Όσο για το άλλο.. καλά τα είπες. ΟΥΓΚ!!!
Τάιλερ
Σαν λάτρης του Κιούμπρικ επιβάλλεται να αφήσω και ένα σχόλιο 😛 Ήταν όντως επιτυχημένος ο παραλληλισμός του βίντεο με τους ΟΥΚαδες και με το τραγούδι στην τελική σκηνή της εξαίσιας ταινίας. Το Full Metal Jacket εξακολουθεί να προκαλεί απορίες και συζητήσεις και όμορφα κείμενα σαν αυτό που διάβασα. Είμαι σίγουρος ότι θα συνεχίσει να το κάνει για πολλά χρόνια ακόμα.
Άργησα λίγο (μάλλον πολύ) agram να δω το σχόλιό σου. Σε ευχαριστώ για τα καλά σου λόγια.. ελπίζω σύντομα να ακολουθήσουν πολλά ακόμη κείμενα για τον Κιούμπρικ (του οποίου λάτρης είμαι -φυσικά- και εγώ)