Συνέντευξη: Νάνσυ Σπετσιώτη: “Αντιπαροχή”

16 Σεπτεμβρίου, 2013 Αντώνης Γκούμας

Στα πλαίσια του φεστιβάλ ταινιών μικρού μήκους Δράμας, που βρίσκεται εν εξέλιξη αλλά και του επερχόμενου φεστιβάλ της Αθήνας, Νύχτες Πρεμιέρας, είχα την χαρά να συναντήσω και να συνομιλήσω με τη σκηνοθέτη, σεναριογράφο και συγγραφέα Νάνσυ Σπετσιώτη.

Η Νάνσυ γεννήθηκε το 1981 στην Λάρισα και μεταξύ άλλων είναι απόφοιτη του τμήματος Κινηματογράφου του ΑΠΘ. Παρά το νεαρό της ηλικίας της έχει γράψει πάνω από 25 σενάρια και έχει κάνει 6 ταινίες μικρού μήκους, που προβλήθηκαν σε Ελλάδα και εξωτερικό και απέσπασαν αρκετά βραβεία. Έχει συνεργαστεί μεταξύ άλλων με τους Θύμιο Καρακατσάνη, Γεράσιμο Σκιαδαρέση, Βλαδίμηρο Κυριακίδη, Ναταλία Δραγούμη, Έρση Μαλικένζου, Γιώργο Παπαδημητράκη, Δημήτρη Τζουμάκη, Όλγα Δαμάνη, Χρήστο Χατζηπαναγιώτη. Εκτός από τα «Αποχαιρετισμός στα όπλα…» (2008), «Τιμωρία» (2009), «Σ’ ένα συνοριακό σταθμό» (2010), «Τζαφάρ» (2011), «Ουκ αν λάβοις» (2012) και την αναμενόμενη φετινή δουλειά της, «Αντιπαροχή», έχει γράψει σενάρια κινηματογραφικών ταινιών και τηλεοπτικών σειρών ως “work in progress” και στη διαφήμιση. Το ταλέντο της, όμως δε σταματά εκεί, αλλά έχει ασχοληθεί και με το θέατρο και τη συγγραφή διηγημάτων. Έχει γράψει τα θεατρικά έργα «Balance», «Ταμπλό βιβάν», (3^ο κρατικό βραβείο θεατρικού έργου – 2008), «Τα κορδόνια», «Burn», «Οινόπνευμα», «Το σοφό σώμα της Σοφίας» και «Το πέταγμα του Ίωνα» (παιδικά), «Το μπαλόνι», «Rose 2112», “Burn”, “P/C”, «Φλόγα στο νερό», «Κάτοικος Κηφισιάς». Επιπρόσθετα στον τομέα της συγγραφής απέσπασε το 1^ο Βραβείο διηγήματος για το διήγημά της με τίτλο «Τα βαφτίσια».

-Νάνσυ και φέτος έχεις έντονη παρουσία. Από τη μια το Φεστιβάλ Δράμας, από την άλλη οι Νύχτες Πρεμιέρας. Τι μας παρουσιάζεις;

Παρουσιάζω την ταινία μικρού μήκους «Αντιπαροχή».

H “ΑΝΤΙΠΑΡΟΧΗ” προβάλεται στο Φεστιβάλ Δράμας την Πέμπτη 19/9 στις 22:00 στον κινηματογράφο Ολύμπια και στις Νύχτες Πρεμιέρας την Παρασκευή 27/9 στις 17.30 στον κινηματογράφο Δαναός 1.

(δείτε επίσης: https://www.facebook.com/Antiparoxi και http://www.consideration-movie.net)

-Μίλησε μας λίγο για την “Αντιπαροχή”.

Είναι η ιστορία ενός μεσήλικα των ημερών μας που έπεσε κι αυτός στην πλαστή παγίδα της ευμάρειας και τώρα που έσπασε η φούσκα προσπαθεί να σώσει ό,τι έχει ευελπιστώντας ότι θα τα καταφέρει δίνοντας για αντιπαροχή το πατρικό του σπίτι. Η αντιπαροχή βέβαια βρίσκεται κι αυτή σε κρίση μέσα στη γενικότερη που μας περιβάλει, μα ο ήρωας προσπαθεί να κρατηθεί από το ζωτικό του ψεύδος.

– Τι έχουν αποτελέσει κατά καιρούς πηγή έμπνευσης σου; Από που αντλείς τα θέματα σου;

Τα θέματα υπάρχουν γύρω μας αρκεί να γυρίσουμε να τα κοιτάξουμε. Αποτελεί έμπνευσή μου ό,τι κινεί το συναίσθημα μου. Οι άνθρωποι, τα θέλω τους, τα βιώματά τους, οι συνθήκες ζωής τους, οι αλήθειες τους και τα ψέματά τους.

– Σενάριο και Διηγήματα. Έχεις ασχοληθεί και με τα δυο. Πόσο διαφορετικό είναι να γράφεις ένα διήγημα από το να ετοιμάζεις ένα σενάριο;

Να προσθέσω και θεατρικά έργα. Και τα τρία είδη γραφής είναι διαφορετικές φόρμες, αλλά μπορούν να φέρουν την ίδια αλήθεια. Το σενάριο μεγάλου μήκους πχ είναι σαν μια μαθηματική εξίσωση και θέλει απίστευτα λεπτομερή δουλειά. Το διήγημα θέλει συμπύκνωση και το θεατρικό έργο απίστευτη δουλειά με του χτίσιμο των ηρώων του.

– Σενάριο και σκηνοθεσία. Ποιο από τα δυο σε συγκινεί περισσότερο; Τα διαχωρίζεις πάντα στο μυαλό σου;

Ξεκίνησα γράφοντας σενάρια (αν και πάντα η σκηνοθεσία ήταν ο στόχος μου) και συνέχισα με τη σκηνοθεσία. Ένα καλό σενάριο είναι η αρχή των πάντων. Όσο κι αν φαίνεται οξύμωρο οδηγεί και τη σκηνοθεσία. Τα αγαπώ και τα δυο το ίδιο, αλλά για διαφορετικούς λόγους. Το σενάριο για τη δημιουργία των ηρώων, γιατί είναι σαν να δημιουργείς ζωή, μια γέννα. Και τη σκηνοθεσία για την επαφή με τους ηθοποιούς και τους τεχνικούς στο γύρισμα.

– Έχεις κάνει πολλές και καλές συνεργασίες. Πόσο βελτιώνεται ένας καλλιτέχνης από και κατά πόσο είναι οι συνεργασίες επικίνδυνες; Είναι πάντα καλές ή υπάρχει ο κίνδυνος να χάσει κάποιος το προσωπικό του στιλ;

Οι άξιοι συνεργάτες σε εξελίσσουν γι’ αυτό προσπαθώ να χω πάντα δίπλα μου συνεργάτες που θα «πλουτίσω» απ’ αυτούς. Δεν το χαλάνε οι συνεργάτες το προσωπικό σου στυλ, το φτιάχνουν.

– Όλοι λένε ότι είσαι πολύ καλή στο να βγάζεις από τους ηθοποιούς σου το αποτέλεσμα που θέλεις. Ποιο πιστεύεις είναι το κλειδί στην επικοινωνία του σκηνοθέτη με τους ηθοποιούς του;

Το ανθρώπινο πλησίασμα και η επικοινωνία. Γιατί ο ηθοποιός είναι σαν ένα στρείδι, πρέπει να το χαϊδέψεις σιγά, σιγά για να αρχίσει ν’ ανοίγει.

– Από τις ως τώρα συνεργασίες σου με ηθοποιούς ποιες σου έχουν μείνει αξέχαστες;

Με το Θύμιο Καρακατσάνη!

– Θυμάσαι κάποια αστεία από τα γυρίσματα που θες να μοιραστείς;

Το απίστευτο χιούμορ του Θύμιου Καρακατσάνη, το αριστοφανικό, κατά τη διάρκεια των γυρισμάτων, με φράσεις που δεν λέγονται εδώ. Κι ένα περιστατικό στην Τρίπολη, όταν γυρίζαμε στο σιδηροδρομικό σταθμό, που είναι έξω από την πόλη στην εξοχή. Ήμασταν λοιπόν στο κτήριο του σταθμού και γράφαμε ήχο και έξω δυο γαϊδούρια τα ‘χε πιάσει η άνοιξη κι είχαν αρχίσει τις ερωτικές τους περιπτύξεις. Ευτυχώς τα γκαρίσματά τους δεν ακούστηκαν στο ηχογραφημένο υλικό αργότερα…

– Πόσο δύσκολο είναι να ξεκινήσει κανείς να κάνει μια ταινία; Tι δυσκολίες έχεις συναντήσει;

Οικονομικές. Αυτή είναι η κύρια δυσκολία.

– Δείχνεις ενδιαφέρον και θίγεις στα έργα σου αρκετά κοινωνικά ζητήματα. Πόση δύναμη πιστεύεις ότι μπορεί να έχει ένα φιλμάκι μικρού μήκους; Ποιοι θα ήθελες να το δουν;

Δύναμη δεν έχει το φιλμάκι. Έχει η κάθε ιστορία που αφηγείται αυτό. Αν αγγίζει και παραπέρα. Αν κινητοποιεί το θεατή. Εννοώ το συναίσθημα του. Τον προβληματισμό, την ευφορία του. Ο κόσμος, οι θεατές θα θελα να δουν τις ταινίες. Και θεατής μπορεί να ναι ο καθένας.

– Έχεις ιδιαίτερη αγάπη για τα παιδιά και έχεις γράψει παιδικά θεατρικά. Πιστεύεις στα παιδιά; Είσαι αισιόδοξη για το μέλλον;

Πιστεύω στην αλήθεια που φέρουν τα παιδιά πριν τα κάνουμε σαν τα μούτρα μας και τα βάλουμε στα καλούπια μας. Τα θεατρικά έργα πρέπει να τα βοηθούν να βγουν απ’ τα καλούπια μας και να φτιάξουν το δικό τους κόσμο. Είμαι αισιόδοξη για το μέλλον μέσω των παιδιών. Αλλά πρέπει να έχουν κι άξιο παρελθόν οι γονείς. Γιατί οι γονείς είναι το τόξο που θα πετάξει τα βέλη (τα παιδιά) στο μέλλον.

– Η θεατρική σκηνοθεσία είναι κάτι το εντελώς διαφορετικό. Πόσο δύσκολο είναι για έναν κινηματογραφικό σκηνοθέτη να κάνει θέατρο;

Η θεατρική σκηνοθεσία είναι εξαιρετικά δύσκολη γιατί θέλει υπέρμετρη προσήλωση στην υποκριτική, στην ανάλυση, στον αυτοσχεδιασμό στην πρόβα. Ασχέτως αν φαίνεται η κινηματογραφική σκηνοθεσία πιο δύσκολη. Εκεί ο σκηνοθέτης έχει πολλά μαξιλάρια. Τους συνεργάτες, τους τεχνικούς και κυρίως το μοντάζ. Ενώ στο θέατρο η σκηνοθεσία είναι πιο γυμνή.

– Η Ελλάδα παρά την κρίση έχει έντονη παρουσία και διακρίσεις στο εξωτερικό. Μήπως τελικά η κρίση αφύπνισε τον καλλιτεχνικό χώρο;

Κάθε δύσκολη κατάσταση σε κινητοποιεί. Πόσο μάλλον τους καλλιτέχνες. Ακόμη κι ο μέγας Μπρεχτ μπορεί να μην είχε γράψει τα διαμάντια του αν δεν είχε ζήσει τον Β’ παγκόσμιο πόλεμο!

– Πες μας πέντε σκηνοθέτες που θαυμάζεις.

Μπέργκμαν, Φελίνι, Κισλόφσκι, Κιούμπρικ και Γαβράς.

-Πες μας πέντε αγαπημένες σου ταινίες.

Πολίτης Κέιν, Αποκάλυψη τώρα, Δεκάλογος, 8 ½, Αγέλαστος πέτρα.

– Έχεις πάρει αρκετές διακρίσεις. Ποια/ποιες είχαν ιδιαίτερη σημασία για εσένα; Πώς βλέπεις τα ελληνικά φεστιβάλ; Μπορούν να γίνουν καλύτερα;

Η πρώτη διάκριση για το σενάριο της ταινίας «Αποχαιρετισμός στα όπλα» γιατί ήταν το έναυσμα να καταπιαστώ με τη σκηνοθεσία.

Τα ελληνικά φεστιβάλ πρέπει ν’ αλλάξουν, να καλυτερεύσουν, να μην στηρίζονται μόνο στα πρόσωπα που τα διοικούν. Να μην καλύπτουν προσωπικές σκοπιμότητες.

Αλλά προπαντός πρέπει να συνεχίσουν να υπάρχουν δυναμικά.

– Tι μας επιφυλάσσεις στο μέλλον; Ποια είναι τα άμεσα σχέδια σου;

Δυο παιδικά μου έργα που θα παιχθούν στη Θεσσαλονίκη. Μια ταινία μεγάλου μήκους που γράφω, μια μικρού μήκους που θέλω από καιρό να κάνω. Και η αναζήτηση για ένα ενδιαφέρον θέμα για την πρώτη μου μεγάλου μήκους.