Νίκος Κορνήλιος: Σε έναν ιδεατό κόσμο η ταινία μου δεν θα υπήρχε

Η ταινία του μπορεί να χαρακτηριστεί ως μία μετα-φεμινιστική ταινία. Ο σκηνοθέτης της Μητριαρχίας, Νίκος Κορνήλιος,  μιλώντας στους Cinεπιβάτες αναγνωρίζει το απόλυτο δικαίωμα των γυναικών «να φτιάξουν έναν κόσμο στα δικά τους μέτρα – μετά από χιλιετίες ανδρικής επικυριαρχίας». Άλλωστε, όπως σημειώνει σε σημείωμά του για την ταινία του «μόνο με την εκθήλυνση του πολιτισμού μπορεί να υπάρξει ένας ουσιαστικά άλλος τρόπος κοινής ζωής πάνω στη Γη που δεν θα τον χαρακτηρίζει η βία».

Λίγο πριν από την Ημέρα της Γυναίκας, ο σκηνοθέτης μάς δίνει μια όμορφη ευκαιρία για κουβέντα πάνω στο σινεμά και στις σχέσεις των δύο φύλων.

-Μια ευχάριστη συγκυρία ότι η ταινία σας προβάλλεται την ημέρα της γυναίκας. Χρησιμοποιείτε ωραία την ευκαιρία για μια ανοιχτή συζήτηση αυτή την Κυριακή μετά την προβολή. Τι αναμένεται να βγει από αυτή την κουβέντα;

Η συγκυρία προέκυψε – αλλά είναι χαρακτηριστική! Η ταινία έχει δυο προβολές καθημερινά, στην Ταινιοθήκη (στις 18:00 και στις 21:00), αλλά την Κυριακή μετά την απογευματινή προβολή θα ακολουθήσει συζήτηση με θέμα «Γυναίκες και Εξουσία», με εκλεκτές καλεσμένες και με τη συμμετοχή των ηθοποιών της ταινίας. Όπως σε κάθε ζωντανή κουβέντα, περιμένω περισσότερο να προκύψουν ερεθίσματα για σκέψη παρά απαντήσεις στα τόσο σύνθετα αυτά θέματα.

-Κάποιοι άνδρες δυσκολεύονται να τα βγάλουν πέρα με μια γυναίκα. Εσείς πως νιώθετε που συνεργαστήκατε με 60 γυναίκες;

Με μια γυναίκα είναι σίγουρα δυσκολότερο από ότι με 60! Στις προσωπικές σχέσεις υπεισέρχονται πολλά – πέρα από τις κυρίαρχες αντιλήψεις για το ρόλο των δυο φύλων. Στη συνεργασία όμως για την υλοποίηση της ταινίας όλα λειτούργησαν απρόσκοπτα γιατί υπήρχε πίσω μας ένα κοινό παρελθόν αμοιβαίας εκτίμησης και εμπιστοσύνης μέσα από τη δουλειά (στο θέατρο, στον κινηματογράφο, σε εργαστήρια υποκριτικής).

-H ταινία αφηγείται 7 ημέρες. Ποιος ήταν ο πραγματικός χρόνος γυρισμάτων;

Τα γυρίσματα διήρκεσαν δυο εβδομάδες.

-Τι δυσκολίες αντιμετωπίσατε στα γυρίσματα;

Οι δυσκολίες πολλές. Από τεχνικής πλευράς έπρεπε οι εξήντα ηθοποιοί να «συνυπάρξουν» με τρεις εικονολήπτες και τρεις ηχολήπτες σε διαρκή κίνηση – η οποία παρακολουθούσε την κίνηση και το λόγο των ηθοποιών. Και νομίζω δεν υπάρχουν αντίστοιχα κινηματογραφικά παραδείγματα. Μετά, ήταν οι πολύ σκληρές συνθήκες: 80 άτομα με το συνεργείο, 12ωρα γυρίσματα, αφόρητη ζέστη που άγγιζε κάτω από τη μεταλλική στέγη τους 50 βαθμούς.

-Φαίνεται και από την ταινία ότι στα γυρίσματα δημιουργήθηκε μια έντονη δυναμική από το πάθος για αλλαγή όλων αυτών των γυναικών. Πώς βιώσατε τα γυρίσματα;

Πράγματι η ταινία υπήρξε μια καταλυτική εμπειρία για όλες και όλους που συνεργαστήκαμε στην υλοποίησή της. Η ταινία άνοιξε ορίζοντες και προβληματισμούς και προέκτεινε άλλους. Τα γυρίσματα βιώθηκαν πολύ έντονα για αυτό το λόγο και στο τέλος όλες και όλοι σχεδόν το πιστέψαμε ότι αυτό που κατασκευάζουμε συμβαίνει πράγματι – εξ’ου και το αληθινό πάθος που διατρέχει την ερμηνεία των ηθοποιών.

-Συναντάμε ομοιότητες αλλά και διαφορές σε σχέση με την προηγούμενη σας δουλειά, 11 Συναντήσεις με τον Πατέρα μου. Εκεί ασχοληθήκατε με την τρυφερή εφηβική ηλικία μιας κοπέλας, ενώ τώρα πέσατε στα βαθιά και σε ένα θα μπορούσαμε ίσως να πούμε πιο ‘αγωνιστικό’ κομμάτι, μελετώντας διάφορους τύπους γυναικών. Τι σας ελκύει στο θέμα;

Ο κινηματογράφος μ’ ενδιαφέρει σαν μια σπουδή της σημερινής κατάστασης των πραγμάτων – και ίσως μιας σκέψης για το μέλλον. Οι άνδρες και οι γυναίκες της εποχής μας είναι σίγουρα ένα απέραντο υλικό για να αντλήσει έμπνευση κανείς. Και οι γυναίκες σαν το άλλο φύλο σίγουρα δίνουν πολλά ερεθίσματα για τη βαθύτερη κατανόηση «του άλλου».

-Στην προηγούμενη ταινία σας ο πατέρας είναι χειριστής μπουλντόζας, ενώ στη Μητριαρχία η μπουλντόζα συμβολίζει το κατεστημένο που έρχεται να καταπνίξει την υποψία «γυναικείας εξέγερσης». Τι συμβολίζει για εσάς;

Ωραία παρατήρτηση, δεν το είχα σκεφτεί! Όπως όλα τα πράγματα έχουν δυο όψεις, έτσι και η μπουλντόζα μπορεί να συμβολίζει το κτίσιμο ή την καταστροφή. Στη Μητριαρχία έρχεται να καταστρέψει, είναι ένα φαλλικό σύμβολο πολέμου – εξάλλου ο χειριστής της δεν διακρίνεται καθόλου.

– Και σκηνοθετικά το ύφος της αφήγησης στη Μητριαρχία είναι πιο ρεαλιστικό, από το πιο ονειρικό της προηγούμενης. Θέλατε το αποτέλεσμα να είναι πιο κοντά στο ντοκιμαντέρ;

Ξέρετε, από ταινία σε ταινία θέλω να δοκιμάζω ένα καινούργιο κινηματογραφικό σύμπαν. Αυτή η ταινία πράγματι είναι μια ταινία που θέλει να δώσει την αίσθηση του πραγματικού, ότι η ιστορία που αφηγείται μπορεί να είναι και αληθινή. Αυτό κινηματογραφικά είναι εξαιρετικά δύσκολο – τουλάχιστον για εμένα. Αυτή όμως ήταν και η πρόκληση.

-Η εμπλοκή πραγματικών γυναικών με ηθοποιούς κρατά τις ισορροπίες ανάμεσα σε μυθοπλασία και αποτύπωσης ενός ντοκουμέντου. Πόσες από τις ιστορίες ήταν βιώματα των γυναικών;

Όλες είναι «πραγματικές γυναίκες» – και οι ηθοποιοί. Και όλες είναι ηθοποιοί εφόσον παίζουν σε μια ταινία. Το βιωματικό γίνεται έτσι μυθοπλασία και η μυθοπλασία οφείλει να ηχεί αληθινά σαν βίωμα. Τα όρια συγχέονται.

-Τι θαυμάζετε στο γυναικείο φύλο και τι του αναγνωρίζετε;

Θαυμάζω αυτό που δεν μπορεί να αποτυπωθεί εύκολα στους ορισμούς – και όμως υπάρχει έντονα. Και αναγνωρίζω το απόλυτο δικαίωμά τους να φτιάξουν έναν κόσμο στα δικά τους μέτρα – μετά από χιλιετίες ανδρικής επικυριαρχίας.

-Πώς θα ήταν αν η ταινία σας συνεχιζόταν μετά τις 7 ημέρες; Ίσως στον πραγματικό ή σε έναν ιδεατό κόσμο;

Δεν το ξέρω ούτε θέλω να το μάθω – ακόμα κι αν μπορούσα. Και σίγουρα σ’ έναν ιδεατό κόσμο η ταινία δεν θα υπήρχε – ούτε η τέχνη γενικότερα.

– Με όσα θα τράβηξε η κάμερά σας θα είχατε πολλές εναλλακτικές αφηγηματικές λήψεις και αποτυπώσατε σίγουρα πολλούς ενδιαφέροντες αυτοσχεδιασμούς. Πως διαχειριστήκατε τον μεγάλο όγκο του υλικού σας;

Τρεις κάμερες, 80 ώρες υλικό, 9 ώρες το πρώτο cut, δώδεκα μήνες μοντάζ.

– Η ταινία βγήκε μεγάλη σε διάρκεια, κάτι που από πολλούς μπορεί να χαρακτηριστεί και ως κουραστικό. Με πιο κριτήριο ζυγίσατε τον χρόνο στην τελική σας κόπια;

Από την εμπειρία των προβολών στα φεστιβάλ, η ταινία κρατάει το ενδιαφέρον χωρίς να κουράζει. Αλλά ο κάθε/καθεμιά θεατής βλέπει την ταινία με τον δικό του τρόπο. Οι ταινίες είναι ζωντανοί οργανισμοί που όταν τους «ακούς» σου επιβάλλουν το δικό τους χρόνο. Και να υπολογίσετε ότι γλιτώσατε και την 5ωρη εκδοχή!

-Η Μητριαρχία μόλις ξεκίνησε το ταξίδι της στις ελληνικές αίθουσες. Εσείς έχετε βρει το επόμενο θέμα σας; Τι μας ετοιμάζετε για το μέλλον;

Θέματα πολλά. Όσα αντέχουν στην δαρβινική μάχη επιβίωσης μέσα στη σκέψη, γίνονται ταινίες.