Η σωτηρία έρχεται με jingle

 

Ιούλιος 1988: ο στρατηγός-δικτάτορας Αουγκούστο Πινοσέτ,  ο οποίος  είχε ανατρέψει με στρατιωτικό πραξικόπημα  τον Πρόεδρο Αλιέντε στην Χιλή το 1973,   υπό το βάρος των διεθνών πιέσεων  για νομιμοποίηση  του καθεστώτος του, προκηρύσσει  δημοψήφισμα  ώστε ο λαός ν’ αποφασίσει  ΝΑΙ ή ΌΧΙ   στη συνέχιση της διακυβέρνησής του για άλλα 8  χρόνια (λέγε με δικτατορία με χαμόγελα οδοντόκρεμας ).

Ο συνασπισμός των κομμάτων της Αντιπολίτευσης η οποία αντιτίθεται στον σκατόγερο, προσεγγίζουν έναν ικανότατο και πρώην εξόριστο νεαρό διαφημιστή, τον Ρενέ Σααβέντρα ( ο υπέροχος πάντα, Gael Garcia Bernal), προκειμένου να του αναθέσουν την τηλεοπτική εκστρατεία του ΟΧΙ.  Ο Ρενέ εργάζεται (και καλοπληρώνεται ) στη διαφημιστική εταιρεία του Λούτσο Γκουζμάν, γλύφτη της χούντας , ο οποίος αναλαμβάνει την εκστρατεία του ΝΑΙ.

Η ταινία του  Pablo Larrain NO  (βασισμένη σε θεατρικό του Antonio Scarmeta  με τίτλο El Plebiscito) , μπορεί να σε προβληματισει και εξοργίσει ταυτοχρονα. ‘Οχι μόνο για το ιστορικό γεγονος που αναπαριστά, όσο για τις σκέψεις που προκαλεί βλέποντάς τη. Σκέψεις για την διαφήμιση και το ρόλο της, τους διαφημιστές , την πολιτική, την Αριστερά, τη μνήμη, την Ηθική, τη συγκαλυμμένη ή μη, απειλή ,το φόβο, την ελευθερία της έκφρασης, τη Δημοκρατία.

Πόσο γελοία , απαράδεκτη , φαιδρή και εξοργιστική είναι η εξαγγελία δημοψηφίσματος από έναν δικτάτορα-φασίστα, εξαγγελία μίας  μορφής άμεσης δημοκρατίας δηλαδή, την οποία Δημοκρατία κατέλυσε αυτος, ο οποίος τωρα ζητάει απ΄τον λαό ν’ αποφασισει αν θέλει τη συνέχιση της καταλυσης… Παραλογισμός και Εξουσία ειναι αδελφάκια, θυμίζω.

Σα να μιλουν για “κοινοβουλευτική δικτατορία”  οι νεοναζί μεσα στο ελληνικό  Κοινοβούλιο, νεοναζί που εχουν δηλώσει οτι τη Δημοκρατία και τους θεσμούς της, την εχουν χεσμένη. Τόσο φαιδρή και αντιφατική…

Παρόλο που ο σκηνοθέτης της ταινίας  έφαγε πολύ κράξιμο  λογω της αφελούς και υπεραπλουστευμένης, όπως ειπαν, οπτικής του,  όπως και για το ότι προέρχεται από οικογένεια με στενότατους δεσμούς με τη χούντα του Πινοσέτ,  παρόλο που διεκρινα, ή νόμισα πως διέκρινα, μία κλίση προς τη μεριά του δικτάτορα, θεωρώ ότι και μονο η παρουσίαση – με την όποια δραματουργική ελευθερία-  του παρασκηνίου  της προεκλογικης  καμπάνιας αμφοτέρων των πλευρών (διεξαγομενη με όρους της Χουντας βεβαίως ), η υπόγεια σύγκρουση  του Ρενέ με τον  φιλοχουντικό εργοδότη του (εξαιρετικός αχώνευτος ο Alfredo Castro )  καθως και  η στάση του Ρενέ εντός  και εκτός της εκστρατείας , είναι διδακτικότατες. Οπως και κατα παράδοξο τρόπο, επικαιρες για τα καθ’ ημάς.

 

Το φινάλε της ταινίας , με τη νίκη του ΟΧΙ, και τον συγκρατημένα χαρούμενο Ρενέ, ο οποιος εχει αναλαβει άλλο ενα  προϊον να διαφημίσει , και λέει στον πελάτη του  ακριβώς  τα ίδια που ειπε και σε προηγούμενο πελάτη,  είναι εξαιρετιά εύγλωττο. Και θλιβερό.  Για τον Ρενέ , παρότι και ο ίδιος εξόριστος, παρότι και ο ίδιος εχθρός του Πινοσέτ, με πρώην σύζυγο πολιτική ακτιβίστρια, η αναληψη της  εκστρατείας του ΟΧΙ  ήταν  άλλη μία διαφημιστική πρόκληση. Θα ήθελα πιό έντονη τη συνειδησιακή σύγκρουση  του διαφημιστή, που θα προέκυπτε απ ΄το δημιουργικο του άγχος να κανει καλή δουλειά  μ’αυτο που του ζήτησε η αντιπολίτευση (να “πουλήσει” το ΟΧΙ  στο λαό )  και τη συνειδητοποίηση των κοινωνικο-πολιτικών προεκτάσεων που εχει μια τετοια ανάμιξη (  συνειδητά ή ασυνείδητα, βλέπεις την πολιτική επιχειρηματολογία σαν προϊόν  με ό,τι συνεπάγεται  αυτο ).

Η ταινία του Larrain  ειναι άκρως διδακτική. Μας μιλάει για τη δύναμη των λέξεων και την αντανάκλαση των πράξεων στα άτομα.

Είμαστε τα  λογια και  οι πράξεις μας. ‘Η μήπως όχι;