Ο σκηνοθέτης Μάικλ Πιρς μάς μιλά για το Κτήνος μέσα μας

Ποιο είναι το τέρας του παραμυθιού και ποιος ο ήρωας; Ο Βρετανός σκηνοθέτης Μάικλ Πιρς αντλεί έμπνευση από μία πραγματική ιστορία που συνέβη στο ειδυλιακό νησί Τζέρσεϊ και χρησιμοποιώντας το είδος του θρίλερ, μιλά για τη βία και το σκοτάδι που συναντά κανείς σε απρόσμενα μέρη.

Οι Cinepivates τον συνάντησαν στο 58ο Φεστιβάλ Κινηματογράφου Θεσσαλονίκης -όπου η ταινία του συμμετείχε στο διεθνές διαγωνιστικό τμήμα- και μίλησαν μαζί του για το Κτήνος μέσα μας…

• Τη δεκαετία του 1960 υπήρχε μια πραγματική υπόθεση με δράστη το αποκαλούμενο «Τέρας του Τζέρσεϊ». Αναρωτιόμουν σε τι ποσοστό αυτή η ιστορία ενέπνευσε την ταινία σου…

Αυτό που κυρίως με ενέπνευσε ήταν το πόσο απίστευτη ήταν αυτή η ιστορία. Το νησί του Τζέρσεϊ είναι παράξενο, είναι πολύ ασφαλές, είναι ένα ειδυλλιακό μέρος για να μεγαλώνεις ως παιδί. Αυτός ο τύπος πραγματοποιούσε πολύ βίαια εγκλήματα. Φορούσε μάσκα, εισέβαλλε στα σπίτια των ανθρώπων, απήγαγε τα παιδιά τους… ήταν μια φιγούρα βγαλμένη από ταινία τρόμου. Μου έκανε εντύπωση το πόσο παράξενο φαινόταν αυτό σε ένα τόσο ασφαλές νησί, ένα σχεδόν παραμυθένιο νησί. Αυτό ήταν που με ενδιέφερε κυρίως: πώς ένα από τα πιο ασφαλή μέρη στον κόσμο μπορεί να είναι το επίκεντρο του κινδύνου, εξαιτίας ενός μόνο τύπου. Αυτός ο τύπος είχε μια πολύ λειτουργική ζωή: είχε σύζυγο και παιδιά. Είχε την ικανότητα να ζει αυτή τη διπλή ζωή: από τη μία μια βίαιη ζωή και από την άλλη μια οικογενειακή. Κι αυτό μού φαινόταν πολύ ενδιαφέρον: ότι μπορεί κάποιος να είναι το «τέρας» που κρύβεται στο δάσος, αλλά στην καθημερινότητα να συμπεριφέρεσαι σαν φυσιολογικός άνθρωπος. Πήρα αυτή την ατμόσφαιρα και αυτές τις ιδέες, αλλά ήθελα να γράψω μια πρωτότυπη ιστορία, μια διαφορετική ιστορία. Έβαλα στο σενάριο μεγάλο μέρος των εντυπώσεων που είχα ως παιδί από το νησί. Αυτό ήταν πολύ απελευθερωτικό, πέρασα πολύ καιρό στις ανοιχτές εκτάσεις, στη θάλασσα, έκανα πολύ σερφ μεγαλώνοντας… Ταυτόχρονα το νησί μπορεί να είναι και αποπνικτικό: ένα νησί μεσαίας τάξης, με αρκετά συντηρητικές απόψεις. Οπότε υπήρχε αυτός ο διπολισμός: το να αισθάνεσαι αυτή την ελευθερία και ταυτόχρονα αυτόν τον περιορισμό. Αυτό ήθελα να εξερευνήσω, μέσα στο πλαίσιο της οικογένειας.

• Άκουσα ότι υπάρχουν και πολλές offshore εταιρείες σε αυτό το νησί. Είναι αλήθεια;

Ναι, είναι πολύ πλούσιο νησί, είναι το νησί της αφθονίας.

• Κάποιοι μπορεί να θεωρήσουν ότι το τέλος της ταινίας είναι ανοιχτό, όσον αφορά το ποιος διέπραξε τα εγκλήματα. Είναι αυτό κάτι με το οποίο θέλατε να παίξετε;

Υπάρχει μια συγκεκριμένη απάντηση, την οποία δεν θα ήθελα να δώσω. Θεωρώ ότι στις ταινίες όπου υπάρχει μια ασάφεια και ένας χώρος για να μπορεί ο θεατής να αλληλεπιδράσει με την ταινία είναι απολαυστικές στην κατανόησή τους. Αυτό δεν σημαίνει ότι η ασάφεια είναι καλή για χάρη της ασάφειας. Με εκνευρίζουν οι ταινίες όπου οι απαντήσεις δεν είναι εκεί. Αισθάνομαι ότι εάν δεις το Beast προσεκτικά, μπορείς να καταλάβεις τι ακριβώς συμβαίνει. Η αλήθεια είναι ότι ήταν πιο ξεκάθαρο στο σενάριο, αλλά αποφασίσαμε να αφαιρέσουμε ορισμένες από τις πληροφορίες για να αφήσουμε έναν χώρο, ένα ερωτηματικό για το κοινό. Θεωρώ, όμως, ότι υπάρχουν αρκετές πληροφορίες για να έχει το κοινό την απάντησή του. Υπάρχει ένας κίνδυνος με τέτοιες ταινίες: το να κάνεις μια ταινία που να αφορά μόνο τα «στοιχεία», το να προσπαθεί ο θεατής να βρει τα στοιχεία ή το να υπάρχουν πολλοί ύποπτοι. Ήθελα να είναι ένα συναισθηματικό θρίλερ και όχι ένα που να βασίζεται στη διαδικασία των εγκλημάτων. Δεν ήθελα η ικανοποίηση στο τέλος να έρχεται μόνο από τη γνώση του ποιος έκανε τα εγκλήματα. Δεν ήταν αυτό που με ενδιέφερε. Η ικανοποίηση θα έπρεπε να έρχεται από το συναισθηματικό ταξίδι των κεντρικών χαρακτήρων.

• Σας πέρασε από το μυαλό να μην δώσετε καθόλου την απάντηση;

Υπήρχε μια τέτοια εκδοχή στο μοντάζ και ήταν πολύ δυνατή, αλλά αισθάνθηκα ότι το αποτέλεσμα ήταν ανειλικρινές. Η ταινία είναι ένα ενήλικο παραμύθι: αφορά μια φαινομενικά αθώα γυναίκα που είναι παγιδευμένη σε μια καταπιεστική οικογένεια, η οποία πηγαίνει στο δάσος και συναντά έναν άνδρα, ο οποίος μπορεί να είναι ο κακός λύκος, αλλά μπορεί να είναι και ο πρίγκιπας. Αυτή η δομή του παραμυθιού είναι απαραίτητη μέχρι το τέλος. Όταν γυρίσαμε το τέλος όπου δεν δίνεται η απάντηση, έμοιαζε με ένα ωραίο, σινεφίλ τέλος, αλλά δεν έμοιαζε γνήσιο στο πώς προσπαθούσε να λειτουργήσει η ταινία. Ήταν περισσότερο ένα φινάλε που θα έβρισκες σε μία άλλου τύπου ταινίας.

• Πότε αποφασίσατε να κάνετε τον χαρακτήρα της Μόλι πιο σκοτεινό;

Το αποφάσισα αρκετά νωρίς. Υπάρχουν τόσα κλισέ στις ταινίες με serial killer, υπάρχουν τόσες πολλές σειρές στην τηλεόραση, μάς έχουν κατακλύσει και τα περισσότερα μού φαίνονται βαρετά -εκτός και αν κάνεις κάτι πραγματικά διαφορετικό. Ήξερα ότι δεν ήθελα να δείξω φόνους στην οθόνη, ότι δεν ήθελα να το δείξω από την οπτική ενός ντετέκτιβ ή από την οπτική του δολοφόνου. Ήθελα ο κεντρικός χαρακτήρας να είναι τόσο συναισθηματικά συναρπαστικός, όσο και το τέρας που καραδοκεί στο δάσος. Μπορεί η ταινία να μοιάζει με ψυχολογικό θρίλερ, αλλά στην πραγματικότητα είναι μια μελέτη χαρακτήρα. Είναι το πορτρέτο μιας νεαρής γυναίκας που πρέπει να παλέψει με τα δικά της τέρατα. Έγραψα μάλιστα μια εκδοχή του σεναρίου που αυτό το στοιχείο δεν υπήρχε και έγινε φανερό από νωρίς τι ήταν αυτό που έλειπε. Έπρεπε να σκάψω βαθύτερα σε όσα υπήρχαν μέσα της, παρά να πάθω εμμονή με τους διαφορετικούς υπόπτους και τα στοιχεία. Μου αρέσουν τέτοιες ταινίες, ταινίες του Φίντσερ όπως το Zodiac, το Mindhunter…

• Και αυτά όμως αποτελούν μελέτη χαρακτήρων…

Ναι, αλλά εντάσσονται στην παράδοση της αφήγησης από την πλευρά του ντετέκτιβ. Το σπουδαίο με το Zodiac είναι ότι στο τέλος δεν έχεις την ικανοποίηση της σύλληψης, υπάρχει αυτή η αμφιβολία για το εάν έχουν βρει ποιος το έκανε ή όχι. Φυσικά, ποτέ δεν συνελήφθη ο Zodiac. Και αυτό ανατρέπει τις προσδοκίες του κοινού. Δεν έχω δει όμως πολλές ταινίες που να παίζουν με τον υποκειμενισμό του χαρακτήρα: στο Beast κάθε σκηνή είναι ειδωμένη μέσα από τα μάτια της κεντρικής ηρωίδας. Αυτό το ακολουθήσαμε σε όλα τα στοιχεία της ταινίας: στη χρήση της κάμερας, στη μουσική. Δεν θέλαμε να έχουμε τη μουσική ενός θρίλερ, θέλαμε να έχουμε τη μουσική που θα μπορούσε να έρχεται από μέσα της. Η ιδέα ήταν να βασίσουμε την ταινία στην ψυχολογική της υποκειμενικότητα.

• Η Τζέσι Μπάκλεϊ είναι εκπληκτική στον ρόλο της. Πού την βρήκατε και πώς;

Είδαμε πολύ κόσμο για τον ρόλο, ήμασταν ανοιχτοί στο να προσλάβουμε μια ηθοποιό που θα ήταν άγνωστη στο ευρύ κοινό. Εκείνη την περίοδο δεν είχαν κυκλοφορήσει ακόμα τα Taboo και War and Peace, η Τζέσι ήταν άγνωστη σε εμάς. Ήρθε δύο – τρεις φορές και κάθε φορά ήταν εκπληκτική. Μάς έδωσε αυτή τη σιγουριά ότι μπορούσε να είναι εκείνη που θα «κουβαλήσει» την ταινία πάνω της. Εκ των υστέρων μπορώ να πω ότι ήμασταν απίστευτα τυχεροί που τη βρήκαμε. Έφερε τόσα πολλά στον ρόλο, ήταν τόσο αφοσιωμένη. Μου αρέσει να συνεργάζομαι με ηθοποιούς που είναι συνεργάτες. Είχε τόσο μεγάλο ενθουσιασμό και πάθος και η συνεργασία μαζί της ήταν απόλαυση. Έδινε τόσα πολλά σε κάθε πλάνο και έκανε όλους μας να είμαστε προσηλωμένοι, ώστε να δικαιώσουμε την ερμηνεία της. Ήταν δώρο για έναν σκηνοθέτη να συνεργάζεται μαζί της, αλλά και με τον Τζόνι Φλιν που ερμηνεύει τον Πασκάλ. Φτιάξαμε μια υπέροχη ατμόσφαιρα μέσα σε ένα αγχωτικό γύρισμα. Τούς πήγα στο Τζέρσεϊ, είδαμε τα τοπία που ενέπνευσαν την ταινία, τούς έδωσα να διαβάσουν βιβλία και να δουν ταινίες και κάναμε πολύ δουλειά πριν τα γυρίσματα, ώστε να μην έχουμε τις ημέρες των γυρισμάτων να ασχολούμαστε με το υπόβαθρο των χαρακτήρων.

• Σε προσελκύει το σινεμά είδους;

Το σινεμά είδους με ενδιαφέρει πολύ, είτε πρόκειται για θρίλερ, είτε για ταινία επιστημονικής φαντασίας, επειδή έχεις τη δυνατότητα να χτίσεις έναν γοητευτικό κόσμο, να «μαγέψεις» το κοινό σου. Δεν με ενδιαφέρει το σινεμά είδους από μόνο του, με ενδιαφέρει ως εργαλείο. Είναι ένας «Δούρειος Ίππος» για να πω αυτά που θέλω. Στο σινεμά είδους μπορείς να ακολουθήσεις έναν ενδιαφέροντα ρυθμό και ταυτόχρονα να «προκαλέσεις» το κοινό.

• Έχεις βρει το επόμενο πρότζεκτ σου;

Διαβάζω σενάρια. Θα ήθελα να εργαστώ σε ένα έτοιμο σενάριο, καθώς μου παίρνει πάρα πολύ χρόνο για να γράψω τα δικά μου σενάρια. Και η αλήθεια είναι ότι με ενδιαφέρει περισσότερο το να σκηνοθετώ από το να γράφω σενάρια. Νομίζω ότι η σκηνοθεσία είναι συνεργατική και η διαδικασία της συγγραφής του σεναρίου μού φαίνεται πολύ μοναχική: είσαι εσύ απέναντι σε μια κενή σελίδα για 3 ή 4 χρόνια.

* Η ταινία «Κτήνος» προβάλλεται στις αίθουσες από τις 18 Οκτωβρίου, σε διανομή Strada Films.