Οι ταινίες που αγαπήσαμε στα ’10s

Αποχαιρετώντας την δεκαετία του 2010, κάναμε τους απολογισμούς μας. Εκτός από την επαναληπτική μηχανή του Χόλιγουντ που επαναλαμβάνει ιδέες και μοτίβα, υπήρχε και το άλλο σινεμά. Εκείνο που έχει κάτι παραπάνω να πει, εκείνο που συγκινεί, που προβληματίζει. Οι συντάκτες Αχιλλέας Βασιλείου, Αγγελική Στελλάκη, Κατερίνα Σιδηροπούλου και Ηρώ Εμμανουήλ επιλέγουν τις 20 ταινίες που αγάπησαν (η σειρά δεν είναι αξιολογική).

MARTHA MARCY MAY MARLENE

Το 2011 ο Sean Durkin τάραξε τα λιμνάζοντα ύδατα του ανεξάρτητου αμερικανικού σινεμά με μία ταινία που μίλαγε για μία κοπέλα με τέσσερα ονόματα. Την Martha Marcy May Marlene, δηλαδή την Elizabeth Olsen στο ρόλο μίας νεαρής επαναστάτριας που προσπαθεί να επανασυνδεθεί με την οικογένεια της αλλά τα φαντάσματα του παρελθόντος, οι τραυματικές εμπειρίες της από το κοινόβιο στο οποίο προσηλυτίστηκε, οι απόψεις της για την ζωή και η δύσκολη προσωπικότητα της κάνουν την ίδια της την ζωή βασανιστήριο. Μία πολυβραβευμένη ερμηνεία και μία ταινία χαστούκι στον ρεαλιστικό αλλά και κινηματογραφικό μικροαστισμό.

MELANCHOLIA

O Lars Von Trier παλεύει με την κατάθλιψη και γυρνάει το Melancholia, την πιο εστέτ και αισιόδοξη ταινία του. Ένας γάμος και δύο αδελφές στο επίκεντρο της γης που σε λίγο θα εξαφανιστεί από το σύμπαν. Kirsten Dunst και Charlotte Gainsbourg παλεύουν για να βγει η μία νικήτρια και η άλλη ηττημένη από τον τρόπο ζωής τους. Η όπερα του Wagner Τριστάνος και Ιζόλδη ως soundtrack. O Lars Von Trier περσόνα non grata στις Κάννες. Τι άλλο;

ELLE

Και εκεί που κοινό και κριτικοί έχουν ξεγράψει από τον κινηματογραφικό χάρτη τον Paul Verhoeven, εκείνος επιστρέφει παρέα με την Isabelle Huppert και παραδίδει το kinky ερωτικό θρίλερ της δεκαετίας. Το αποτέλεσμα είναι η Γαλλίδα ηθοποιός να φτάσει μέχρι τα Oscar και η εξέλιξη του είδους στο οποίο μεγαλούργησε ο Ολλανδός σκηνοθέτης με το Βασικό Ένστικτο να χτυπήσει κόκκινο. Ερωτισμός, φετίχ, μαύρο χιούμορ και μια ηθοποιός είδωλο.

CALL ME BY YOUR NAME

Το βιβλίο του Andre Aciman διασκευάζεται δια χειρός James Ivory και σκηνοθετείται από τον Luca Guadagnino. Ο Armie Hammer και ο Timothee Chalamet ζουν έναν έρωτα καταδικασμένο (;) με φόντο την υπέροχη Ιταλική ύπαιθρο και το Oscar σεναρίου επιβεβαίωσε ίσως το σημαντικότερο και πιο αναγνωρισμένο gay ειδύλλιο της δεκαετίας. Το γκρο πλαν του Timothee στο φινάλε με το τραγούδι του Sufjan Stevens ραγίζει και την πιο σκληροπυρηνική καρδιά.

NOCTURNAL ANIMALS

To 2016 ο Tom Ford αφήνει άφωνους τους κριτικούς που τον περίμεναν στην γωνία μετά το A Single Man για να κάνει στραβοπάτημα. Με τα Νυκτόβια Πλάσματα έμπλεξε με έναν τόσο ιδιοφυή τρόπο δύο ιστορίες εκδίκησης, μία ερωτική και μία ηθική. Η Amy Adams, ο Jake Gylenhaal και ένα table for two από το score του Abel Korzeniowski που στοίχειωσε μία ιστορία αγάπης που χάθηκε διότι δεν εκτιμήθηκε και μία ιστορία φόνου που λειτουργεί αλληγορικά μέσα στην over the top αισθητική της ταινίας. Αναμφίβολα μία από τις πιο ιδιαίτερες ταινίες της δεκαετίας.

ΤΑ ΜΥΘΙΚΑ ΠΛΑΣΜΑΤΑ ΤΟΥ ΝΟΤΟΥ

Η εξάχρονη Χασπάπι που ζει στον Αμερικανικό Νότο με τον σκληρό πατέρα της παρατηρεί τη φύση και κατανοεί πόσο συνδεδεμένη είναι με τον άνθρωπο. Μπλέκοντας το ρεαλιστικό με το φανταστικό, η ταινία αποτελεί μας δείχνει μέσα από τα παιδικά μάτια της πρωταγωνίστριας την θετική πλευρά της ζωής ανεξάρτητα από τις συνθήκες διαβίωσης.

THE FLORIDA PROJECT

Στο Ορλάντο, δίπλα στην Ντίσνεϊλαντ, η 6χρονη Μούνι μεγαλώνει σε ένα μοτέλ μαζί με την άνεργη 22χρονη μητέρα της, η οποία δυσκολεύεται να πληρώσει το εβδομαδιαίο νοίκι. Ο Σον Μπέικερ σκηνοθέτησε ένα συγκινητικό, ρεαλιστικό, γεμάτο χρώματα φιλμ που απεικονίζει την φτώχεια και την ανθρωπιά μέσα από τα μάτια ενός παιδιού.

MOONLIGHT

Μια ταινία ενηλικίωσης δια χειρός Μπάρι Τζένκινς, που δημιουργεί οικεία συναισθήματα  στον θεατή ανεξαρτήτως καταγωγής, κοινωνικού υπόβαθρου, φύλου και σεξουαλικού προσανατολισμού. Η περιγραφή των συμβάντων είναι ρεαλιστική, ενώ η ωμή καταγραφή της κοινωνικής πραγματικότητας που βιώνει ο πρωταγωνιστής καθηλώνει τον θεατή, χωρίς όμως να θέλει να περάσει κοινότυπα  μηνύματα με τον συνηθισμένο χολιγουντιανό τρόπο.

AMOUR

Η βραβευμένη με χρυσό φοίνικα ταινία του Μίκαελ Χάνεκε είναι αφιερωμένη στην αγνή ανιδιοτελή αγάπη, τον έρωτα, την φροντίδα και τον θάνατο. Με πρωταγωνιστές ένα ηλικιωμένο ζευγάρι, ο σκηνοθέτης δημιούργησε μια ταινία πλούσια σε συναίσθημα, που αναμφισβήτητα πρέπει να παρακολουθήσετε.

ΤΟ ΤΕΤΡΑΓΩΝΟ

Ισοπεδωτικό χιούμορ και ματιά στη σύγχρονη τέχνη και στις σύγχρονες σχέσεις από έναν σκηνοθέτη που δεν αφήνει τίποτα όρθιο στο πέρασμά του. Η ταινία διαθέτει πολυεπίπεδο σενάριο, μπόλικες δόσεις ειρωνίας, εξαιρετικές ερμηνείες από ηθοποιούς που προέρχονται τόσο από τη σκανδιναβική χερσόνησο, όσο και από τις ΗΠΑ (όπως η Ελίζαμπεθ Μος).

BIRDMAN

Φαινομενικά, η ταινία είναι μία ταινία για το Χόλιγουντ, τους ηθοποιούς, τις ανασφάλειες τους, τη σχέση του Χόλιγουντ με το θέατρο, καθώς και ένα σχόλιο για τις ταινίες με σούπερ ήρωες που έχουν γεμίσει τις οθόνες μας τα τελευταία χρόνια (από την κριτική δεν γλιτώνει ούτε o Iron Man – Ρόμπερτ Ντάουνι Τζούνιορ, ούτε ο Τζέρεμι Ρένερ των Εκδικητών). Στην ουσία της, όμως, η ταινία αναφέρεται στην ανδρική ανασφάλεια, στην επιθυμία να ξεπεράσεις την εικόνα σου, να δημιουργήσεις κάτι. Εάν ο Μαύρος Κύκνος του Ντάρεν Αρονόφσκι ήταν μία κατάβαση στην γυναικεία ψυχοσύνθεση, το Birdmanείναι μία κατάβαση στην ανδρική.

INSIDE LLEWYN DAVIS

Το Inside Llewyn Davis δεν είναι ταινία που ξέρεις από την αρχή ότι θα βρεθεί στη λίστα με τις ταινίες της δεκαετίας. Είναι η ταινία που σε κερδίζει. Είναι η ταινία που συνεχίζει να σε εκπλήσσει. Που την σκέφτεσαι και την  ξανασκέφτεσαι, και κάθε φορά σου αποκαλύπτει κάτι καινούριο. Δεν είναι εύκολη ταινία. Οι αδελφοί Κοέν δεν έφτιαξαν έναν συμπαθητικό χαρακτήρα. Ο Λιούιν Ντέιβις είναι εγωιστής, έχει μεγάλη ιδέα για τον εαυτό του, είναι αυτοκαταστροφικός, αλλά απόλυτα συνεπής με τις πράξεις του. Είναι ένας αντιήρωας, από τους καλύτερους που είδα φέτος στη μεγάλη οθόνη. Ο Όσκαρ Άιζακ τον ερμηνεύει καταπληκτικά. Ένας άνθρωπος που προσπαθεί, αλλά δεν απολογείται, που είναι ταλαντούχος αλλά που για κάποιο λόγο δεν καταφέρνει να πλησιάσει την επιτυχία. Είναι ένας άνθρωπος άτυχος και βαθιά τραγικός. Και γι’ αυτό τον ερωτεύεσαι.

ΤΟ ΔΕΡΜΑ ΠΟΥ ΚΑΤΟΙΚΩ

Από τον Φράνκενσταϊν στον Δεσμώτη του Ιλίγγου του Χίτσκοκ και από το «Σύνδρομο της Στοκχόλμης» (όπου ο φυλακισμένος δένεται με αυτόν που τον έχει φυλακίσει) στον Ηδονοβλεψία κι από εκεί στο Μάτια Χωρίς Πρόσωπο του Ζορζ Φρανζί και στον Φαντομά, το «Δέρμα που κατοικώ» του Αλμοδόβαρ είναι γεμάτο αναφορές: λογοτεχνικά, κινηματογραφικά, μυθολογικά κλεισίματα του ματιού, τα οποία βοηθούν τον σκηνοθέτη να θέσει μια σειρά ερωτήματα (ακόμα και αν δεν δώσει τις απαντήσεις). Μπορούμε να το «παίζουμε» θεοί; Εάν έχουμε τη δύναμη να το κάνουμε, ξαναφέρνουμε κοντά μας αυτό που κάποτε μάς ήταν οικείο; Τι είναι η εικόνα, η εξωτερική εμφάνιση; Και τελικά, το δέρμα το οποίο κατοικούμε έχει και τόσο μεγάλη σημασία; Ή υπάρχει κάτι άλλο βαθύτερο που μας κάνει να είμαστε… εμείς;

UNDER THE SKIN

Η ταινία του Τζόναθαν Γκλέιζερ είναι εσωτερική. Ούτε εντυπωσιακό μπλοκμπάστερ, ούτε horror movie. Μία ταινία για την ύπαρξη και την ανθρώπινη υπόσταση. Μία ταινία που αγγίζει τα όρια του πειραματικού και του video art, μια ταινία που μιλά για το τι σημαίνει να είσαι άνθρωπος, τι είναι η επιθυμία, μία ταινία που καθόρισε τη δεκαετία με την αισθητική της.

BLACK SWAN

Εverything is made from dreams
time is made from honey slow and sweet
only the fools know what it means
temptation, temptation, temptation

Tom Waits, Temptation

Οπερατικό. Θεατράλε. Σχεδόν εξωφρενικό. Ο Μαύρος Κύκνος δεν προσποιείται ότι είναι κάτι άλλο από αυτό που είναι: μια σύγχρονη τραγωδία-θρίλερ με φόντο πουέντ, πιρουέτες και τον εξοντωτικό κόσμο του μπαλέτου.

Matter of fact it’s all dark.

TONI ERDMANN

Υπέροχα αμήχανη ταινία, με κωμικά, συγκινητικά και σουρεαλιστικά στοιχεία. Με αφορμή, θα έλεγα, την προβληματική σχέση μιας κόρης και του πατέρα της, η Ade επεκτείνεται σε κοινωνικά και ηθικά σχόλια της σύγχρονης πραγματικότητας και του σύγχρονου ανθρώπου. Ένα υπέροχο πρωταγωνιστικό δίδυμο, προσφέρει άπλετο γέλιο καταφέρνοντας να διατηρήσει τον δραματικό και μελαγχολικό τόνο της ταινίας.

HOLY MOTORS

Σε έναν σουρεαλιστικό κόσμο παρακολουθούμε μία μέρα της ζωής του Mr. Oscar, ενός ηθοποιού που μεταμορφώνεται και αλλάζει χαρακτήρες διαρκώς. Πού ξεκινά και που τελειώνει ο κάθε ρόλος και που στο ενδιάμεσο κρύβεται η αλήθεια του δικού του εαυτού; Τρομερή σκηνοθεσία, ενώ ο πρωταγωνιστής ερμηνεύει όλους τους ρόλους του εξαιρετικά. Πρωτότυπη και με αξεπέραστη αισθητική, την ταινία αυτή ή την μισείς ή την λατρεύεις. Εμείς το δεύτερο.

THE MASTER

Με τους Joaquin Phoenix και Phillip Seymour Hoffman σε πρωταγωνιστικούς ρόλους να δίνουν ρεσιτάλ ερμηνείας, ο Anderson μιλά για την εξουσία, την πνευματική παραπλάνηση και την πλύση εγκεφάλου που υφίσταται ένας άνθρωπος με αδυναμίες. Ένας άντρας σε αδιέξοδο βρίσκει την πατρική και προφητική φιγούρα στο πρόσωπο του Master, που ηγείται μιας «θρησκευτικής αίρεσης». Γυρισμένο σε εντυπωσιακό φορμάτ των 70 mm, με αργόσυρτα πλάνα και ζωηρά χρώματα, το φίλμ είναι απλώς καθηλωτικό.

ΕΝΑΣ ΕΛΕΦΑΝΤΑΣ ΣΤΕΚΕΤΑΙ ΑΚΙΝΗΤΟΣ

Το σκηνοθετικό ντεμπούτο του κινέζου σκηνοθέτη που έμελλε να είναι και το κύκνειο άσμα του, μελετά βαθιά την ανθρώπινη ύπαρξη και απόγνωση. Σε μόλις 24 ώρες, βλέπουμε την ιστορία τεσσάρων «χαλασμένων» ανθρώπων σε ένα μουντό, μολυσμένο περιβάλλον με έναν ελέφαντα να στέκεται ακίνητος χωρίς να ασχολείται με το τι συμβαίνει γύρω του. Αργά και μεγάλης διάρκειας μονόπλανα και μια διάχυτη ποιητικότητα συνθέτουν την κραυγή μιας πανανθρώπινης (και προσωπικής) απελπισίας.

Η ΕΥΝΟΟΥΜΕΝΗ

Το συγκεκριμένο φίλμ του Έλληνα σκηνοθέτη, αδιαμφισβήτητα είναι διαφορετικό σε σχέση με τα προηγούμενά του, εξακολουθεί όμως να κινείται στο λανθιμικό σύμπαν. Η ταινία είναι μια ωδή στη γυναικεία φύση, την δύναμή της και την εξυπνάδα της. Οι φαινομενικά «δυνατοί» άντρες της ταινίας δεν είναι τίποτα παραπάνω από υποχείρια και μέρος του παιχνιδιού εξουσίας που παίζουν οι πρωταγωνίστριες. Την σκηνοθεσία συμπληρώνει η εξαιρετική φωτογραφία και το μοναδικό μοντάζ του Γιώργου Μαυροψαρίδη.