Οίκτος (Pity)

Ένας επιφανής και ευκατάστατος δικηγόρος ζει το τελευταίο διάστημα συντετριμμένος και απαρηγόρητος. Η γυναίκα του είναι σε κώμα και οι γιατροί δεν εγγυώνται το αν και πότε θα επανέλθει. Ο άντρας δεν κάνει προσπάθεια να χαρεί τη ζωή στο ελάχιστο, ούτε για το παιδί τους, παρά έχει αρχίσει ήδη να θρηνεί τη σύζυγό του πριν ακόμα αυτή πεθάνει. Έχει συνηθίσει ο κόσμος να τον λυπάται, να τον συμπονά, να τον παρηγορεί. Η γειτόνισσα φτιάχνει καθημερινά ένα νοστιμότατο κέικ, νιώθει τη ζεστασιά από τον υπάλληλο του καθαριστηρίου που πάει τα ρούχα του, από τη γραμματέα του, από φίλο του που πάνε μαζί στην παραλία, από τον ηλικιωμένο πατέρα του. Το τελευταίο διάστημα νιώθει μια έλξη για ανθρώπους που βιώνουν μια άσχημη κατάσταση ή τον πόνο μιας απώλειας. Τον τραβά σαν μαγνήτης το κλάμα των συγγενών των άλλων ασθενών, ίσως γιατί ο ίδιος δεν μπορεί να κλάψει. Από την άλλη έχει αναλάβει την υπόθεση μιας δολοφονίας ενός ηλικιωμένου και αποζητά συνεχώς να συναντά τα παιδιά του που θρηνούν.

Η ερμηνεία του Γιάννη Δρακόπουλου που είναι γνωστός κυρίως από κωμικούς ρόλους (ιδίως από την χιουμοριστική τηλεοπτική σειρά Σκερτσάκια), επιβεβαιώνει τον κανόνα ότι κωμικοί μπορούν να βγάλουν με επιτυχία τους πιο δραματικούς ρόλους. Από την άλλη, η ιδιότητα του ως γνωστού κωμικού δίνει ώθηση στην ταινία ενισχύοντας το έντονο σαρκαστικό υπόκωφο και μαύρο χιούμορ της. Ο Δρακόπουλος τα πάει εξαιρετικά στο ρόλο του, ενώ δεν παραλείπει να μας τραγουδήσει ένα βαρύ ηπειρώτικο μοιρολόι (ολόκληρο).

Ο Μπάμπης Μακρίδης σκηνοθετεί αποστειρωμένα, σχεδόν στατικά, με πολλά πλάνα του με σταθερή κάμερα και ακινησία (σχεδόν σαν ζωντανή αποτύπωση καρέ από κάποιο κόμικ), αυτή την ενδιαφέρουσα μετεξέλιξη αυτού του ρεύματος που παλαιότερα ονομάζαμε weird cinema. Δεν είναι τυχαίο που πίσω από αυτό το έξυπνο σε σύλληψη σενάριο δεν είναι άλλος από τον Ευθύμη Φιλίππου, βασικό σεναριογράφο και συνεργάτη του Γιώργου Λάνθιμου (Κυνόδοντας, Αστακός, Ο Θάνατος του Ιερού Ελαφιού), αλλά και το Chevalier της Α.Ρ.Τσαγγάρη. Ο Φιλίππου συνυπογράφει το σενάριο με τον σκηνοθέτη. Ο Μακρίδης είχε συνεργαστεί ξανά με τον Φιλίππου στην προηγούμενη ταινία του «L». Πιστός στη γραφή του ο Φιλίππου, συνεχίζει να εμπνέεται από την ελληνική κοινωνία αλλά να παράγει σενάρια που μιλούν -τουλάχιστον στις κινηματογραφικές μεταφορές τους- περισσότερο τη βόρεια ευρωπαϊκή γλώσσα. Ως προς αυτό το στοιχείο υπάρχουν σημεία που θα καταλάβει και θα γελάσει το ελληνικό κοινό και άλλα πιο κοντά στο ξένο, για παράδειγμα θα ταίριαζαν γάντι στο αγγλικό φλεγματικό χιούμορ αν η ταινία μιλούσε την αγγλική γλώσσα.

Ο κεντρικός χαρακτήρας είναι ένα σφουγγάρι που έχει μάθει να υπομένει και να απορροφά από γύρω του συμπόνοια. Ένας άνθρωπος που βασανίζεται στην αναμονή του θανάτου της αγαπημένης του συζύγου που η ζωή του μοιάζει να έχει μπει σε μόνιμη παύση. Η κατάθλιψη του έχει γίνει ο νέος του σύντροφος, μια δίνη που τον ρουφά συνεχώς όλο και περισσότερο μέσα της. Δεν μπορεί να χαρεί τίποτα, αλλά ούτε και να λυπηθεί αρκετά, είναι σχεδόν ανέκφραστος, κενός συναισθηματικά μέσα του. Χαρακτηριστικό ότι δεν μπορεί να κλάψει, σαν να κρατά μέσα του τα δάκρυα να τα αφήσει να βγουν όταν φύγει από τη ζωή η σύζυγός του. Όσο δεν έρχεται αυτό το ξέσπασμα, η δίψα του για μιζέρια τον κατατρώει, έχει γίνει εθισμένος στη λύπηση των άλλων και σαν ναρκομανής αποζητά όλο και μεγαλύτερη ποσότητα. Όσο κυλά νωχελικά ο χρόνος, μικρές σταγόνες από τα δάκρυα που δεν ρίχνει γεμίζουν σιγά σιγά ένα αόρατο ποτήρι που είναι έτοιμο να ξεχειλίσει. Η έξυπνη ανατροπή προς το τέλος (αν και αργεί να έρθει χρονικά στην ταινία) δίνει ξέφρενη τροπή (εκεί πλέον ο Ευθύμης Φιλίππου παίζει καθαρά «εντός έδρας») φέρνει σε κορύφωση το δράμα και εμπερικλείει όλη την ουσία αυτού που θέλει να πει.

Ωραίες σεναριακές εμπνεύσεις, με το παιδί και το πιάνο, την Κούκι το χαριτωμένο σκυλί της οικογένειας και φυσικά το κρεσέντο της κορύφωσης στο τέλος δίνουν μια τραγελαφική χροιά στο δράμα. Από την άλλη, η παράλληλη ιστορία της δικαστικής υπόθεσης δολοφονίας του ηλικιωμένου από έναν νεαρό με κίτρινο ποδήλατο, ενώ καταναλώνει κινηματογραφικά αρκετό χρόνο, δεν συνδέεται ούτε συσχετίζεται πλήρως με τη βασική πλοκή, σαν να λείπει ένα συστατικό που θα τις ένωνε πιο σφιχτά μεταξύ τους. Ο σκηνοθέτης επιλέγει συχνά να μας βγάζει μαύρες καρτέλες με επιγραφές εσωτερικών σκέψεων του ήρωα που ακούμε ταυτόχρονα σε voice over. Κάποιοι πιθανόν να βρουν ιδιοφυές αυτό το τέχνασμα, προσωπικά δεν μου πρόσθεσε κάτι στη συνολική αίσθηση, το βρήκα μάλλον λίγο παράταιρο, έτσι κι αλλιώς, σε μια ταινία αίσθησης, που ενώ μεν διατηρεί το ενδιαφέρον του θεατή, τον κουράζει με τη διάρκεια που κρατά τα πλάνα του.  Αξίζει να δοθούν τα εύσημα στην υπέροχη φωτογραφία και την ιδιαίτερη μουσική που προσδίδουν πολύ στο τελικό αποτέλεσμα.

[toggle title=”Extras & Σημειώσεις συντελεστών:”]

(από το δελτίο τύπου της StraDa Films)

28 ΣΕΠΤΕΜΒΡΙΟΥ – 7 ΟΚΤΩΒΡΙΟΥ ΑΠΟΚΛΕΙΣΤΙΚΑ ΣΤΗ ΣΤΕΓΗ ΙΔΡΥΜΑΤΟΣ ΩΝΑΣΗ

ΣΥΝΟΨΗ:

Η ιστορία ενός άνδρα που νιώθει χαρούμενος μόνο όταν είναι δυστυχισμένος, ενός άνδρα εθισμένου στη θλίψη, που έχει τόση ανάγκη τον οίκτο, που είναι πρόθυμος να κάνει τα πάντα για να τον εκμαιεύσει από τους άλλους. Αυτή είναι η ζωή ενός άνδρα σ’ έναν κόσμο που δεν είναι αρκετά σκληρός γι’ αυτόν.

ΓΙΑ ΤΗΝ ΤΑΙΝΙΑ:

Ο «Οίκτος» είναι μια ταινία για την σχέση των ανθρώπων απέναντι στην δυστυχία και στο κομμάτι που αυτή αναμιγνύεται με την ευτυχία. Για την ισορροπία ανάμεσα στις δύο αντίθετες αυτές έννοιες, για την ισότιμη σημασία τους και για την αυθόρμητη τεχνητή ανακατασκευή τους στην καθημερινότητα όλων.

Ο άντρας της ιστορίας είναι δυστυχισμένος όταν είναι χαρούμενος, και είναι χαρούμενος όταν είναι δυστυχισμένος.

Ο ήρωας δεν δέχεται την δυστυχία των άλλων παρά μόνο την δική του, ζηλεύει αφόρητα το σκοτάδι, τον χαμό και τα δάκρυα όταν δεν τον αφορούν.

Η ταινία εξετάζει τα άκρα μιας τέτοιας συμπεριφοράς και περιγράφει την πορεία του άντρα που χάνει το δικαίωμα στην θλίψη και τον μοναχικό αγώνα του για την απόκτηση αυτού του δικαιώματος.

Όπως λοιπόν οι άνθρωποι παλεύουν για την ευτυχία, με τον ίδιο τρόπο, ίσως λίγο πιο έμμεσα, ο ήρωας της ιστορίας παλεύει για την δυστυχία.

Η ιστορία αναπτύσσεται απλά, με καθαρή δομή και με τον τραχύ, σαφή, στερεοτυπικό τρόπο του κλασικού αφελούς μελοδράματος.

ΦΕΣΤΙΒΑΛ:

H ταινία πραγματοποίησε την παγκόσμια πρεμιέρα της στο Διεθνές Φεστιβάλ Κινηματογράφου Sundance 2018 στο τμήμα World Cinema Dramatic Competition.

Συνέχισε την φεστιβαλική πορεία της με Ευρωπαϊκή πρεμιέρα στο Φεστιβάλ του Ρότερνταμ και απο εκεί σε πολλά άλλα σημαντικά κινηματογραφικά φεστιβάλ ανά τον κόσμο.

Στο Διεθνές Φεστιβάλ Κινηματογράφου της Οδησσού ο Οίκτος έφυγε με τα βραβεία καλύτερης ταινίας και Σκηνοθεσίας, ενώ στο Φεστιβάλ στο Μαυροβούνιο τα Βραβεία Καλύτερης Ταινίας και Καλύτερου Ανδρικού Ρόλου. Στο Φεστιβάλ της Βαλέτα κατέκτησε το Βραβείο Σκηνοθεσίας, ενώ στο Διεθνές φεστιβάλ Κινηματογράφου του Λουξεμβούργου απέσπασε Ειδική Μνεία. Η ταινία συγκαταλέγεται στη λίστα υποψηφίων για τα Βραβεία της Ευρωπαϊκής Ακαδημίας Κινηματογράφου 2018 (European Film Awards 2018 – Feature Film Selection).

ΕΓΡΑΨΑΝ ΓΙΑ ΤΗΝ ΤΑΙΝΙΑ:

Ένα έξοχο πορτρέτο επικίνδυνης αυτό- θυματοποίησης. (Screenanarchy)

Έχοντας αυτή την ελκυστικά ιδιόμορφη ερμηνεία του Γιάννη Δρακόπουλου η ταινία δεν χρειάζεται τον οίκτο κανενός. (The Hollywood Reporter)

Ο «Οίκτος» είναι μια αιχμηρή παρατήρηση στην ανθρώπινη κατάσταση, συχνά πιο παράξενη κι από την ίδια την μυθοπλασία. (Highonfilms)

Μια εντυπωσιακή ερμηνεία από τον Γιάννη Δρακόπουλο που συνδυάζει το σχεδόν ανέκφραστο παράλογο του Μπάστερ Κίτον με απόλυτη μοχθηρία. (Screen International)

Ο “Οίκτος” διατηρεί έναν αυστηρό τόνο και ρυθμό με εκρήξεις μαύρου χιούμορ που καρφώνονται σαν μαχαίρι στα πλευρά σου. (Variety)

ΣΥΝΤΕΛΕΣΤΕΣ:

Τον πρωταγωνιστικό ρόλο έχει ο Γιάννης Δρακόπουλος. Πρωταγωνιστούν ακόμα: Εύη Σαουλίδου, Μάκης Παπαδημητρίου, Νότα Τσερνιάφσκι, Τζωρτζίνα Χρυσικώτη, Νίκος Καραθάνος, Παναγιώτης Τασούλης, Ευδοξία Ανδρουλιδάκη, Κώστας Ξυκομηνός, Κώστας Κωτούλας, Μαρίσσα Τριανταφυλλίδου, Βίκτωρ Αρδίττης. Σκηνοθεσία: Μπάμπης Μακρίδης. Σενάριο: Ευθύμης Φιλίππου, Μπάμπης Μακρίδης Διεύθυνση Φωτογραφίας: Κωνσταντίνος Κουκουλιός. Σκηνογράφος: Άννα Γεωργιάδου. Ενδυματολόγος: Δημήτρης Παπαθωμάς. Ήχος: Στέφανος Ευθυμίου-Λέανδρος Ντούνης-Kacper Habisiak-Marcin Kasińśki. Μοντάζ: Γιάννης Χαλκιαδάκης. Μουσική: Mikolaj Trzaska.

Η Faliro House παρουσιάζει μια Παραγωγή των: Neda Film, Madants, Beben Films. Συμπαραγωγή: Ίδρυμα Ωνάση, Eurimages, ΕΡΤ, Ελληνικό Κέντρο Κινηματογράφου, Polish Film Institute, ORKA, Foss Productions. Παραγωγοί: Αμάντα Λιβανού, Χρήστος Β. Κωνσταντακόπουλος, Klaudia Śmieja Beata Rzeźniczek World Sales: New Europe Film Sales

Μπάμπης Μακρίδης – Σκηνοθέτης / Σεναριογράφος

Ο Οίκτος είναι η δεύτερη μεγάλου μήκους ταινία του Μπάμπη Μακρίδη. Το 2011, η πρώτη του μεγάλου μήκους, L, συμμετείχε στο διαγωνιστικό τμήμα του Sundance και του Rotterdam, και παρουσιάστηκε σε πολλά άλλα διεθνή φεστιβάλ. Κέρδισε το Α’ Βραβείο (Grand Prix) στο Molodist Film Festival στο Κίεβο της Ουκρανίας.

ΤΑΥΤΟΤΗΤΑ ΤΑΙΝΙΑΣ:

Σενάριο : Ευθύμης Φιλίππου, Μπάμπης Μακρίδης

Σκηνοθεσία : Μπάμπης Μακρίδης

Παίζουν : Γιάννης Δρακόπουλος, Εύη Σαουλίδου, Μάκης Παπαδημητρίου, Νότα Τσερνιάφσκι, Τζωρτζίνα Χρυσικώτη, Νίκος Καραθάνος, Παναγιώτης Τασούλης, Ευδοξία Ανδρουλιδάκη, Κώστας Ξυκομηνός, Κώστας Κοτούλας, Μαρίσσα Τριανταφυλλίδου, Βίκτωρ Αρδίττης

Έτος : 2018
Διάρκεια : 97΄
ΑΚΑ : Pity
Χώρα : Ελλάδα, Πολωνία
Γλώσσα : Ελληνικά

[/toggle]