OSCARS 2023: ΚΑΛΥΤΕΡΗ ΤΑΙΝΙΑ
Το Όσκαρ Καλύτερης Ταινίας είναι το κυριότερο βραβείο που απονέμεται ετησίως από την Ακαδημία Κινηματογραφικών Τεχνών και Επιστημών, από τότε που τα βραβεία έκαναν το ντεμπούτο τους το 1929.Ο βασικός κανόνας του Oscar Καλύτερης Ταινίας είναι η πρωτοπορία, η εγκαινίαση νέου είδους ή η ανανέωση παλαιότερου είδους ταινίας, και φυσικά η οικουμενικότητα της ταινίας, κατά πόσο δηλαδή αφορά όλον τον κόσμο. Μέχρι το 1936 απονέμονταν στις εταιρείες παραγωγής και έκτοτε απονέμεται στους παραγωγούς της ταινίας και είναι η μοναδική κατηγορία στην οποία κάθε μέλος των Όσκαρ έχει δικαίωμα να υποβάλει υποψηφιότητα και να ψηφίσει στην τελική ψηφοφορία. Η κατηγορία της Καλύτερης Ταινίας είναι συνήθως το τελευταίο βραβείο της βραδιάς και θεωρείται ευρέως ως η πιο διάσημη διάκριση της τελετής.
Στην 1η Απονομή των Βραβείων Όσκαρ το 1928 υπήρχαν δύο κατηγορίες βραβείων τα οποία θεωρήθηκαν τα κορυφαία της τελετής: αυτό της Εξαιρετικής Ταινίας (outstanding picture) και αυτό της Καλύτερης Ταινίας και Μοναδικής καλλιτεχνικής Παραγωγής ( unique aand artistic picture). Στην πρώτη κατηγορία κέρδισε η ταινία WINGS ενώ στην δεύτερη η ταινία SUNRISE. O τίτλος Καλύτερη Παραγωγή παρέμεινε και στην επόμενη τελετή, η ονομασία όμως άλλαξε στο πέρασμα του χρόνου και έτσι από το 1962 και μέχρι σήμερα, το συγκεκριμένο βραβείο απλά αποκαλείται Καλύτερη Ταινία .
Το Όσκαρ Καλύτερης Ταινίας και Καλύτερης Σκηνοθεσίας είναι στενά συνδεδεμένα σε όλη την ιστορία τους. Από τις 94 ταινίες που κέρδισαν την Καλύτερη Ταινία, οι 67 έχουν επίσης βραβευτεί για την Καλύτερη Σκηνοθεσία. Μόνο έξι ταινίες έχουν βραβευτεί ως Καλύτερη Ταινία χωρίς υποψηφιότητα Καλύτερης Σκηνοθεσίας: Wings σε σκηνοθεσία William A. Wellman (1927/28), Grand Hotel σε σκηνοθεσία Edmund Goulding (1931/32), Driving Miss Daisy σε σκηνοθεσία Bruce Beresford (1989) , Argo σε σκηνοθεσία Ben Affleck (2012), Green Book σε σκηνοθεσία Peter Farrelly (2018) και CODA (2021) σε σκηνοθεσία Sian Heder. Οι μόνοι δύο νικητές Καλύτερης Σκηνοθεσίας που κέρδισαν για ταινίες που δεν έλαβαν υποψηφιότητα Καλύτερης Ταινίας ήταν κατά τα πρώτα χρόνια των βραβείων: ο Lewis Milestone για τους Two Arabian Knights (1927/28) και ο Frank Lloyd για τη The Divine Lady (1928/29 ).
Μόνο δεκατέσσερις μη αγγλόφωνες ταινίες έχουν προταθεί στην κατηγορία: La Grande Illusion (Γαλλία, 1938), Ζ (Γαλλία, 1969), The Emigrants (Σουηδία, 1972), Cries and Whispers (Σουηδία, 1973), Il Postino (Ιταλία 1995), La Vita e Bella (Ιταλία, 1998), Crouching Tiger, Hidden Dragon , (2000), Γράμματα από την Iwo Jima (Ιαπωνία, 2006, αλλά ακατάλληλη για Καλύτερη Ξενόγλωσση Ταινία, καθώς ήταν αμερικανικής παραγωγής). Amour (Γαλλία, 2012), Roma (Μεξικό, 2018), Παράσιτα (Κορέα, 2019), Minari (Κορεάτικο, 2020, αλλά δεν πληρούσε τις προϋποθέσεις για την Καλύτερη Διεθνή Ταινία μεγάλου μήκους, καθώς ήταν αμερικανικής παραγωγής), Drive My Car (Ιαπωνία, 2021) και All Quiet on the Western Front (Γερμανία, 2022). Το Parasite έγινε η πρώτη μη αγγλόφωνη ταινία που κέρδισε την καλύτερη ταινία.
Μόνο δέκα ταινίες που χρηματοδοτήθηκαν εξ ολοκλήρου εκτός των Ηνωμένων Πολιτειών κέρδισαν την καλύτερη ταινία, οκτώ από τις οποίες χρηματοδοτήθηκαν, εν μέρει ή εν όλω, από το Ηνωμένο Βασίλειο: Άμλετ (1948), Τομ Τζόουνς (1963), Ένας άνθρωπος για όλες τις εποχές (1966) , Chariots of Fire (1981), Gandhi (1982), The Last Emperor (1987), Slumdog Millionaire (2008) και The King’s Speech (2010). Η ένατη ταινία, The Artist (2011), χρηματοδοτήθηκε στη Γαλλία και η δέκατη ταινία, Parasite (2019), χρηματοδοτήθηκε στη Νότια Κορέα.
Ορισμένα είδη ταινιών (ή στην περίπτωση κινουμένων σχεδίων) έχουν λάβει λίγες ή καθόλου υποψηφιότητες στo Best Picture. Μόνο τρεις ταινίες κινουμένων σχεδίων έχουν προταθεί — Beauty and the Beast (1991), Up (2009) και Toy Story 3 (2010). Οι δύο τελευταίοι προτάθηκαν αφού η Ακαδημία διεύρυνε τον αριθμό των υποψηφίων, αλλά κανένας δεν έχει κερδίσει. Κανένα κόμικ ή ταινία με υπερήρωες επίσης δεν έχει κερδίσει, και μόνο τρεις έχουν προταθεί στην ιστορία : Skippy (1931), Black Panther (2018) και Joker (2019). Μόνο δύο ταινίες φαντασίας έχουν κερδίσει — The Lord of the Rings: The Return of the King (2003) και The Shape of Water (2017), αν και περισσότερες έχουν προταθεί. Η Σιωπή των Αμνών (1991) είναι η μόνη ταινία τρόμου που κέρδισε την Καλύτερη Ταινία και μόνο άλλες πέντε έχουν προταθεί για Καλύτερη Ταινία: Ο Εξορκιστής (1973), Jaws (1975), Η Έκτη Αίσθηση (1999), Μαύρος Κύκνος ( 2010) και Get Out (2017). Καμία ταινία επιστημονικής φαντασίας δεν έχει κερδίσει το βραβείο, αν και αρκετές ταινίες έχουν προταθεί, μεταξύ των οποίων Star Wars, E.T. the Extra-Terrestrial, Avatar, District 9, Inception, Gravity, Her, The Martian, Arrival, Mad Max: Fury Road, Don’t Look Up, Dune, Avatar: The Way of Water, και το φετινό Everything Everywhere All At Once.
Κανένα ντοκιμαντέρ δεν έχει προταθεί ακόμη για την Καλύτερη Ταινία, ενώ στο είδος του μιούζικαλ οι ταινίες Gigi, West Side Story, My Fair Lady, The Sound of Music, Oliver! και Chicago κέρδισαν το βραβείο.
Σε μία από τις πιο σουρεαλιστικές στιγμές των Oscar, το 2017 στα 89α Βραβεία Όσκαρ, και ενώ η αγωνία είχε χτυπήσει κόκκινο, η Faye Dunaway διάβασε το La La Land ως νικήτρια ταινία του βραβείου. Ωστόσο, εκείνη και ο Γουόρεν Μπίτι είχαν λάβει κατά λάθος τον διπλό φάκελο για το βραβείο Α Γυναικείου ρόλου, το οποίο είχε κερδίσει η Έμα Στόουν για τον ρόλο της στο La La Land λίγες στιγμές πριν. Στο χάος που προέκυψε, ήταν ο παραγωγός του La La Land, Τζόρνταν Χόροβιτς, που τελικά ανακοίνωσε —δύο λεπτά και είκοσι επτά δευτερόλεπτα αργότερα— ότι το Moonlight ήταν ο πραγματικός νικητής!
Στον παρακάτω πίνακα, οι εταιρείες παραγωγής, οι υποψηφιότητες τους και οι νίκες τους. Το Netflix ακόμα παλεύει με 8 υποψηφιότητες αλλά καμία νίκη.
| Columbia Pictures | 56 | 12 |
| Paramount Pictures | 21 | 11 |
| 20th Century Studios | 63 | 9 |
| Metro-Goldwyn-Mayer | 40 | 9 |
| Universal Pictures | 35 | 9 |
| Warner Bros. Pictures | 26 | 9 |
| Searchlight Pictures | 21 | 5 |
| DreamWorks | 13 | 4 |
| Miramax Films | 15 | 4 |
| Orion Pictures | 7 | 4 |
| Plan B Entertainment | 8 | 3 |
| Selznick International Pictures | 5 | 2 |
| The Weinstein Company | 6 | 2 |
| A24 | 5 | 1 |
| Apple | 1 | 1 |
| J. Arthur Rank-Two Cities Films | 3 | 1 |
| Neon | 2 | 1 |
| New Line Cinema | 3 | 1 |
| RKO Pictures | 11 | 1 |
| Samuel Goldwyn Productions | 8 | 1 |
| Amazon Studios | 2 | 0 |
| Annapurna Pictures | 5 | 0 |
| Cosmopolitan Productions | 3 | 0 |
| Focus Features | 11 | 0 |
| Hollywood Pictures | 2 | 0 |
| Mercury | 2 | 0 |
| Netflix | 8 | 0 |
| Pixar Animation Studios | 2 | 0 |
| The Caddo Company | 2 | 0 |
| Touchstone Pictures | 6 | 0 |
| Walt Disney Pictures | 4 | 0 |
| Walter Wanger (production company) | 2 | 0 |
Καμία ταινία βραβευμένη με Oscar Καλύτερης Ταινίας δεν έχει χαθεί, όμως το All Quiet on the Western Front του 1930 και το Lawrence of Arabia του 1962, υπάρχουν μόνο σε μορφή αλλαγμένη από την αρχική και βραβευμένη μορφή κυκλοφορίας τους. Αυτό οφείλεται συνήθως σε επεξεργασία που γίνεται για επανέκδοση (και στη συνέχεια από την εν μέρει αποκατάσταση που γίνεται).
Στην περίπτωση Best Picture και σίκουελς και ριμέικς, υπάρχουν λίγοι υποψήφιοι και νικητές που είναι είτε ριμέικ είτε διασκευές του ίδιου υλικού πηγής ή θεμάτων. Το Ben-Hur του 1959 είναι ένα ριμέικ της βουβής ταινίας του 1925 με παρόμοιο τίτλο και οι δύο διασκευάστηκαν από το μυθιστόρημα του Lew Wallace του 1880 Ben-Hur: A Tale of the Christ. Το The Departed του 2006 είναι ένα ριμέικ της ταινίας Infernal Affairs του 2002 στο Χονγκ Κονγκ και είναι το πρώτο ριμέικ μιας μη αγγλόφωνης ή διεθνούς ταινίας που κέρδισε. Άλλες υποψηφιότητες περιλαμβάνουν την Κλεοπάτρα του 1963 μετά την έκδοση του 1934, το A Star is Born του 2018 μετά την ομώνυμη ταινία του 1937 και το Little Women του 2019 μετά την ομώνυμη ταινία του 1933 και οι δύο είναι προσαρμογές του μυθιστορήματος, Το True Grit του 2010 είναι η δεύτερη μεταφορά του μυθιστορήματος του Τσαρλς Πόρτις του 1968 μετά την ομώνυμη ταινία του 1969. Τέσσερις από τους υποψήφιους για την 94η τελετή βασίστηκαν σε υλικό πηγής που είχε προηγουμένως δημιουργηθεί σε ταινίες: CODA, Dune, Nightmare Alley και West Side Story. Το West Side Story του 2021 έγινε η δεύτερη προσαρμογή του ίδιου υλικού για έναν προηγούμενο νικητή Καλύτερης Ταινίας που προτάθηκε για το ίδιο βραβείο μετά το Mutiny on the Bounty του 1962. Για την ίδια τελετή, το CODA έγινε το δεύτερο ριμέικ μιας μη αγγλόφωνης ή διεθνούς ταινίας που κέρδισε. Το γερμανόφωνο All Quiet on the Western Front του 2022 είναι η δεύτερη προσαρμογή του μυθιστορήματος του 1929 μετά την αγγλόφωνη ταινία του 1930 και η τρίτη προσαρμογή του ίδιου υλικού πηγής ενός προηγούμενου νικητή Καλύτερης Ταινίας.
Εννέα σίκουελ δηλαδή συνέχειες έχουν προταθεί για Καλύτερη Ταινία: The Bells of St. Mary’s (1945, η συνέχεια του νικητή του 1944, Going My Way), The Godfather Part II (1974), The Godfather Part III (1990), The Lord of the Rings: The Two Towers (2002), The Lord of the Rings: The Return of the King (2003), Toy Story 3 (2010), Mad Max: Fury Road (2015), Avatar: The Way of Water (2022) και Top Gun: Maverick (2022). Το Toy Story 3, το Mad Max: Fury Road και το Top Gun: Maverick είναι τα μόνα σίκουελ που προτάθηκαν στο Best Picture χωρίς να έχει προταθεί κανένας προκάτοχός του. Τα The Godfather Part II και The Lord of the Rings: The Return of the King είναι τα μόνα σίκουελ που κέρδισαν το βραβείο και οι αντίστοιχες τριλογίες τους είναι οι μόνες που είχαν και τις τρεις υποψηφιότητες. Η σειρά Godfather είναι η μόνη σειρά ταινιών με πολλούς νικητές Καλύτερης Ταινίας, με την πρώτη ταινία να κερδίζει το βραβείο για το 1972 και τη δεύτερη ταινία να κερδίζει το βραβείο για το 1974.
Μέχρι το 1950, το βραβείο Καλύτερης Ταινίας δινόταν στην εταιρεία παραγωγής. από το 1951 και μετά, πηγαίνει στον παραγωγό ή τους παραγωγούς. Η Ακαδημία χρησιμοποίησε τους τίτλους παραγωγών του Σωματείου Παραγωγών της Αμερικής (PGA) μέχρι το 1998, όταν και οι πέντε παραγωγοί του Ερωτευμένου Σαίξπηρ έκαναν ομιλίες μετά τη νίκη του. Ένα όριο τριών παραγωγών έχει εφαρμοστεί από τότε και μάλιστα υπήρξε διαμάχη σχετικά με τον αποκλεισμό ορισμένων παραγωγών του Crash και του Little Miss Sunshine με πιστοποίηση PGA. Η Ακαδημία μπορεί να κάνει εξαιρέσεις στο όριο, όπως όταν ο Anthony Minghella και ο Sydney Pollack ήταν μεταθανάτια μεταξύ των τεσσάρων υποψηφίων για το The Reader. Ωστόσο, τώρα οποιοσδήποτε αριθμός παραγωγών σε μια ταινία μπορεί να είναι υποψήφιος για την Καλύτερη Ταινία, εάν κριθούν επιλέξιμοι.
Στις 24 Ιουνίου 2009, η Ακαδημία ανακοίνωσε ότι ο αριθμός των ταινιών που θα προταθούν στην κατηγορία του βραβείου Καλύτερης Ταινίας θα αυξηθεί από πέντε σε δέκα, ξεκινώντας με την 82η απονομή των βραβείων Όσκαρ (2009). Πολλοί βιάστηκαν τότε να πουν πως η επέκταση ήταν πιθανώς εν μέρει μια απάντηση στη δημόσια κριτική για το The Dark Knight και το WALL-E , που δεν ήταν υποψήφιες στην Καλύτερης Ταινία. Επίσημα, η Ακαδημία είπε ότι η αλλαγή του κανόνα ήταν μια αναδρομή στα πρώτα χρόνια της Ακαδημίας στις δεκαετίες του 1930 και του 1940, όταν οκτώ έως 12 ταινίες προτείνοταν κάθε χρόνο. «Το να έχουμε 10 υποψηφιότητες Καλύτερης Ταινίας θα επιτρέψει στους ψηφοφόρους της Ακαδημίας να αναγνωρίσουν και να συμπεριλάβουν μερικές από τις φανταστικές ταινίες που εμφανίζονται συχνά στις άλλες κατηγορίες Όσκαρ αλλά έχουν αποσυρθεί από την κούρσα για το κορυφαίο βραβείο», δήλωσε ο πρόεδρος της Ακαδημίας , Sid Ganis σε συνέντευξη Τύπου. «Ανυπομονώ να δω πώς μοιάζει αυτή η λίστα των 10 όταν ανακοινωθούν οι υποψήφιοι τον Φεβρουάριο».
Ταυτόχρονα, το σύστημα ψηφοφορίας άλλαξε από την πρώτη ψηφοφορία σε στιγμιαία επαναληπτική ψηφοφορία (γνωστή και ως προνομιακή ψηφοφορία). Το 2011, η Ακαδημία αναθεώρησε ξανά τον κανόνα, έτσι ώστε ο αριθμός των ταινιών που υποβλήθηκαν να ήταν μεταξύ πέντε και δέκα. Οι υποψήφιες ταινίες πρέπει να κερδίζουν είτε το 5% της πρώτης θέσης κατάταξης είτε το 5% μετά από μια συντομευμένη παραλλαγή της διαδικασίας υποβολής υποψηφιοτήτων με δυνατότητα μεταφοράς μιας ψήφου.
