Ο Προμηθέας και η επιστροφή του Ρίντλεϊ Σκοτ στο sci-fi

Τριάντα τρία χρόνια μετά το Alien, ο Ρίντλεϊ Σκοτ επιστρέφει στο αγαπημένο είδος της επιστημονικής φαντασίας. Με το Prometheus ο Σκοτ δημιούργησε μια νέα μυθολογία, στην οποία μια ομάδα εξερευνητών ανακαλύπτει νέα στοιχεία γύρω από την προέλευση του ανθρώπου στη Γη, και ξεκινά για ένα συναρπαστικό ταξίδι πάνω στο διαστημόπλοιο «Προμηθέας», στις πιο σκοτεινές γωνίες του σύμπαντος. Εκεί οι πρωταγωνιστές θα χρειαστεί να δώσουν μια τρομακτική μάχη, προκειμένου να σώσουν το μέλλον του ανθρώπινου είδους.

Παρά το γεγονός ότι ο Σκοτ δεν ασχολήθηκε με τις ταινίες επιστημονικής φαντασίας για τριάντα ολόκληρα χρόνια, δεν έχασε ποτέ το ενδιαφέρον του για αυτές. Έχοντας όμως γυρίσει δύο από τις πιο κλασικές ταινίες sci-fi (Alien και Blade Runner), χρειαζόταν μια πραγματικά μεγάλη ιδέα που θα σηματοδοτούσε την επιστροφή του.

«Τις τελευταίες δεκαετίες, είχαμε πληθώρα ταινιών δράσης, τρόμου και επιστημονικής φαντασίας», λέει ο Σκοτ. «Άρα η πιο σημαντική ερώτηση είναι, πόσο πρωτότυπος θα είσαι; Ο λόγος για τον οποίο δεν έκανα άλλη ταινία του είδους, εκτός από το γεγονός ότι ήμουν πολύ απασχολημένος κάνοντας άλλες ταινίες κι εξερευνώντας άλλα genres, είναι γιατί ειλικρινά δεν είχα συναντήσει κάτι που να αξίζει πραγματικά: κάτι αληθινό, πρωτότυπο και δυνατό. Το “Prometheus” όμως διαθέτει και τα τρία αυτά στοιχεία».

Η ιδέα για το Prometheus ξεκίνησε με μια εικόνα που φαίνεται φευγαλέα μόνο στο Alien και που ουσιαστικά ξεχνιέται μόλις το ομώνυμο εξωγήινο ον «σκάει» κυριολεκτικά στη σκηνή. Αλλά αυτό το μυστηριώδες, γιγαντιαίο και απολιθωμένο πλάσμα με το ανοιγμένο στήθος, που έγινε αργότερα γνωστό ως “Space Jockey”, είχε μείνει ακόμα στη μνήμη του ανθρώπου που το δημιούργησε. «Αν κάτι είχε μείνει μαζί από την εποχή του “Alien”, ήταν το μυστήριο που το περιέβαλλε. Ποιο ήταν αυτό το πλάσμα; Από πού προερχόταν; Ποια ήταν η αποστολή του; Τι είδους τεχνολογία κατείχε το είδος του; Σκέφτηκα λοιπόν ότι αυτές οι ερωτήσεις μπορούσαν να αποτελέσουν ένα είδος εφαλτηρίου για ακόμα ευρύτερες ιδέες».

Έτσι λοιπόν η ζωή του Prometheus ξεκίνησε χρόνια πριν, σαν prequel του Alien προτού γίνει κάτι πολύ μεγαλύτερο, προτού, σύμφωνα με τα λόγια του Σκοτ, «εξελιχθεί σε ένα άλλο σύμπαν». Η ταινία ασχολείται με, και καθορίζεται από, νέες ιδέες και ερωτήματα που κυρίευσαν την απαράμιλλη φαντασία του δημιουργού. «Από τη δημιουργική διαδικασία κατά την ανάπτυξη της ταινίας, αναδύθηκε μια νέα, μεγάλη μυθολογία όπου λαμβάνει χώρα αυτή η πρωτότυπη ιστορία», σχολιάζει ο Σκοτ. «Ο φανατικός θαυμαστής του “Alien” θα αναγνωρίσει ίχνη από το DNA του, μόνο που οι ιδέες με τις οποίες καταπιάνεται αυτή η ταινία είναι μοναδικές, πολύ πιο προκλητικές και εκτεταμένες. Το “Prometheus” είναι η ασυνήθιστη ιδέα για ταινία του είδους, που έψαχνα όλο αυτό τον καιρό».

«Το πιο δύσκολο κομμάτι στη συγγραφή αυτής της ιστορίας ήταν το γεγονός ότι δεν υπήρχαν δεδομένα: όλα έπρεπε να εφευρεθούν από την αρχή», λένε οι σεναριογράφοι Σπάιτς και Λίντλοφ. «Κατά τη δημιουργία ενός ολόκληρου κόσμου  με τον Ρίντλεϊ, υπήρχε ένας τεράστιος καμβάς πάνω στον οποίο μπορούσε να ζωγραφίσει κανείς».

Kατά τη διάρκεια ενός ταξιδιού για να γνωρίσουν αυτό που οι επιστήμονες θεωρούν «δημιουργό» τους, (όντα που ίσως δημιούργησαν τη ζωή στον πλανήτη μας), το πλήρωμα του διαστημόπλοιου «Προμηθέας» μαζί με την πολυεθνική που χρηματοδοτεί την πανάκριβη αποστολή, στην πραγματικότητα προκαλούν τους θεούς. Και ακριβώς όπως συμβαίνει στην αρχαιοελληνική μυθολογική μορφή από την οποία παίρνει το όνομά του το διαστημόπλοιο, το να προκαλεί κανείς τους θεούς μπορεί να αποδειχτεί μια πολύ, πολύ κακή ιδέα.

«Ονομάσαμε το διαστημόπλοιο «Προμηθέα» γιατί το κεντρικό θέμα της ταινίας είναι μια μεταφορά πάνω στον έλληνα Τιτάνα Προμηθέα, που αψηφά τους θεούς, δίνοντας στους θνητούς το δώρο της φωτιάς – κάτι για το οποίο τιμωρείται φριχτά», εξηγεί ο Σκοτ. «Όταν μιλάς για το μύθο πάνω στον οποίο βασίζεται ο τίτλος, έχεις να κάνεις με τις σχέσεις του ανθρώπινου είδους με τους θεούς – τα όντα που μας δημιούργησαν – και με το τι ακριβώς συμβαίνει όταν τους προκαλούμε». Τελικά όμως, όπως σημειώνει ο Λίντλοφ, το “Prometheus” επικεντρώνεται γύρω από …εμάς. «Μιλά για την ανθρωπότητα στο μέλλον, αμφισβητώντας μερικές από τις πιο αγαπημένες μας επιστημονικές και φιλοσοφικές ιδέες».

Αυτό που η ομάδα των επιστημόνων θα ανακαλύψει δεν είναι και τόσο αθώο.

Στις ταινίες του Σκοτ, οι ανακαλύψεις των πρωταγωνιστών συχνά συντρίβουν τις προσδοκίες. «Αυτό είναι το στοιχείο που κάνει μια καλή δραματική ιστορία», εξηγεί ο σκηνοθέτης. «Το σενάριο αυτό ασχολείται με την αλήθεια που αφορά το άγνωστο και τις άλλες μορφές ζωής, στην πιο τρομακτική τους μορφή. Η πιθανότητα να είναι αληθινή μια τέτοια περίπτωση δίνει την ευκαιρία να χτίσουμε την πιο εκλεπτυσμένη και «επικίνδυνη» δραματική κατάσταση. Σε μένα, πάλι, δίνει την ευκαιρία να κατατρομάξω το κοινό».

Πάνω στον άγνωστο πλανήτη, η ομάδα συναντά τον επιζώντα ενός πολιτισμού που ελέγχει κάποια εξαιρετικά επικίνδυνα στοιχεία, όπως μορφές βιολογίας και εμβιομηχανικής, ικανές να διαλύσουν τα θύματά τους. «Αυτό ακριβώς μας φέρνει μπροστά στο ερώτημα», συνεχίζει ο Σκοτ, «Ποιες είναι οι συνέπειες της συνάντησης με ένα ανώτερο ον, του οποίου οι ικανότητες είναι έτη φωτός μπροστά από τις δικές μας, και τελικά αποτελεί πράγματι ένα μικρό θεό;» Ή αλλιώς, όπως είπε ο διάσημος αστροφυσικός Στίβεν Χόκινς: «Αν μας επισκεφθούν εξωγήινοι, το αποτέλεσμα θα είναι παρόμοιο με αυτό του Κολόμβου όταν έφτασε στην Αμερική – το οποίο δεν κατέληξε πολύ καλά για τους ιθαγενείς. Δεν έχουμε παρά να κοιτάξουμε τον εαυτό μας, για να δούμε πώς η νοήμων ζωή μπορεί να εξελιχθεί σε κάτι που δε θα θέλαμε ποτέ να συναντήσουμε».

Ο Προμηθέας παρουσιάζει έναν τεράστιο κόσμο επιστημονικής φαντασίας όπου η συντριπτική πλειονότητα των σετ, των props και των επικίνδυνων σκηνών δράσης είναι αληθινά. Το γεγονός αυτό προσδίδει μια εντυπωσιακή αληθοφάνεια, αφού το ένα σετ είναι πιο εντυπωσιακό από το άλλο, κάνοντας τα μέλη του συνεργείου να ομολογούν ότι «ο Ρίντλεϊ έχτισε το μεγαλύτερο εξωγήινο λούνα-παρκ του κόσμου».

Η παραγωγή γυρίστηκε σε 5 πλατό, στα Pinewood Studios στην Αγγλία, ανάμεσα στα οποία ήταν και το περίφημο «πλατό 007» (ένα από τα μεγαλύτερα της Ευρώπης, γύρω στα 18.000 τετραγωνικά). Οι δημιουργοί θεωρώντας πως ο χώρος δεν ήταν αρκετός, χρειάστηκε να «χωρέσουν» 16 σκηνικά στα 5 πλατό, καθώς και να αυξήσουν το μέγεθος του πλατό 007 κατά 1/3. Ο σκηνογράφος Άρθουρ Μαξ δε σχεδίασε μόνο το διαστημόπλοιο και τα οχήματα, αλλά επίσης το πλανητικό τοπίο, καθώς και το τις κατασκευές που βρίσκει εκεί η αποστολή. Για το διαστημόπλοιο «Προμηθέας», ο Μαξ εξηγεί, «ήθελα να κάνω ένα σκάφος υψηλότατης τεχνολογίας, μια ναυαρχίδα εξοπλισμένη με τέτοιο τρόπο που να μπορεί να εξερευνήσει τις πιο σκοτεινές γωνιές του γαλαξία. Μελετήσαμε πολλά σχέδια της NASA και της European Space Agency, και παίξαμε με αυτές τις ιδέες, σκεπτόμενοι το πώς θα είναι τα διαστημικά ταξίδια σε μια γενιά από τώρα».

Έπειτα από 15 εβδομάδες γυρισμάτων στο Pinewood, το καστ και το συνεργείο μεταφέρθηκαν στην Ισλανδία, προκειμένου να γυρίσουν τις σκηνές του προλόγου και της κορύφωσης. Μερικές από τις πιο επικές σκηνές δράσης και ανατριχίλας γυρίστηκαν στην πόλη Χέκλα, δίπλα σ’ ένα από τα πιο ενεργά ηφαίστεια που εκείνη την περίοδο απειλούσε να εκραγεί, ενώ συμπληρωματικές σκηνές πραγματοποιήθηκαν στους θεαματικούς καταρράχτες του Ντέτιφος.

Ο ίδιος ο σκηνοθέτης λέει ότι μόνο τα τελευταία οκτώ λεπτά της ταινίας συνδέονται με το Alien, γεγονός που δεν αποκλείει να υπάρξει και σίκουελ του Προμηθέα. Μέχρι τότε όμως… big things have small beginnings -όπως λέει και ο Ντέιβιντ το ανδροειδές.