Ο λύκος και ο κυνηγός

    « Ζείς τόσα χρόνια μέσα στο ψέμα, που το πίστεψες κι ο ίδιος» λέει ο Ζεβ Γκούντμαν στον πρώην Ναζί αξιωματικό και φύλακα στο ‘Αουσβιτς, Ρούντι Κουρλάντερ, αυτό όμως που επιφυλάσσει τελικά η μοίρα/συμπαντική δικαιοσύνη/ ένας Θεός με σατανικό μυαλό , στον ετοιμόρροπο Ζεβ είναι ασύλληπτο κι ακόμα πιό αβάσταχτο απ΄το ψέμα που στηλιτεύει, σημαδεύοντας μ’ ένα πιστόλι τον Ναζί αξιωματικό που στέκεται απέναντί του—είναι η μέγιστη ανατροπή που κρύβει μέσα της η πιό πρόσφατη ταινία του Atom Egoyan με τίτλο  REMEMBER.
Φυσική φθορά-αμείλικτο γήρας-ειρωνεία-ιστορική μνήμη και ταυτότητα της ύπαρξης, αποτελούν τον εξαιρετικά πλεγμένο ιστό που παγιδεύει τον θεατή, στην τελευταία δημιουργία του Egoyan. Μία ιστορία-πρότυπο υπομονής και ασίγαστης αξίωσης γιά απονομή δικαιοσύνης αναφορικά με τις θηριωδίες που διέπραξαν οι Ναζί στον Β’ Παγκόσμιο Πόλεμο, και δη στο ‘Αουσβιτς εν προκειμένω. Το ότι ο βασικός πρωταγωνιστής αυτής της απίστευτης ιστορίας, ο Ζεβ Γκούντμαν- επιζών Εβραίος του ‘Αουσβιτς- πάσχει από γεροντική άνοια (με συνέπεια τις συχνές απώλειες μνήμης), έχει τη σημασία του, τη μέγιστη σημασία του για την εξέλιξη της ιστορίας, αλλά αποτελεί ταυτόχρονα και την αφόρητα ειρωνική χροιά της: ο Ζεβ παρακινείται απ’ τον επίσης επιζώντα Εβραίο του ‘Αουσβιτς και φίλο του, Μαξ Ρόζενμπαουμ, να εκπληρώσει την υπόσχεση που του είχε δώσει: να βρεί και να σκοτώσει το δολοφόνο των οικογενειών τους όταν ήταν αιχμάλωτοι στο ‘Αουσβιτς. Ο Ζεβ όμως δεν θυμάται. Ο Μαξ έχει καταγράψει τα πάντα σε μία επιστολή που παραδίδει στον Ζεβ ώστε μόλις η άνοια επιτίθεται στο μυαλό του και σβήνει τα πάντα, αυτή η επιστολή θα του επαναφέρει τη μνήμη. Είναι πολύ πιθανό ο Ζεβ να μη θυμάται ούτε ποιος είναι. Ζεί σ΄ένα βασανιστικό, βραχύβιο παρόν, το οποίο του κόβει το αίμα συχνά-πυκνά, επειδή απλούστατα δεν θυμάται.
‘Ολη η ταινία κυριαρχείται θα έλεγα, από φθαρμένα, αδύναμα κι ανήμπορα πρόσωπα : και ο Ζεβ, και ο Μαξ αλλά και οι 4 ύποπτοι με τ΄όνομα Ρούντι Κουρλάντερ τους οποίους έχει εντοπίσει ο Μαξ (μέσω του Οργανισμού Εβραϊκων Δικαιωμάτων) είναι υπερήλικες, με σοβαρά προβλήματα υγείας, ένα βήμα σχεδόν,ένα μακρόσυρτο κι αργό βήμα πριν το θάνατο. Δεν παραιτούνται όμως. Ο Μαξ φερειπείν (πολύ καλός ο Martin Landau), παρόλο που πνίγεται απ΄το βήχα του και μετακινείται καθηλωμένος σε αναπηρική πολυθρόνα, επί χρόνια κυνηγάει κι εντοπίζει πρώην Ναζί που πλέον διάγουν χαμηλότονο βίο στις Η.Π.Α με άλλο όνομα/ ψεύτικη ταυτότητα. Και ένιωσε «πως του μίλησε ο Θεός» όπως λέει στον Ζεβ, όταν στο πρόσωπό του αναγνώρισε έναν επιζώντα απ΄το στρατόπεδο που μαρτύρισε κι ο ίδιος, και τον πείθει να βρεί τον πρώην Ναζί αξιωματικό ‘Οττο Βάλλις που ζεί στην Αμερική πλέον, με τ’ όνομα Ρούντι Κουρλάντερ και να τον σκοτώσει, αφού ήταν αυτός που δολοφόνησε τις οικογένειές τους.
Αυτό που καθιστά αριστουργηματική την ταινία, είναι αφενός το έξοχο σενάριο, αφετέρου η ερμηνεία του Christopher Plummer στο ρόλο του ανοϊκού Ζεβ Γκούντμαν—αμφότερα μπερδεύουν επιδέξια τον θεατή, τον υπνωτίζουν, σχεδόν τον κάνουν «συνένοχο», για να έρθει κατόπιν το συγκλονιστικότατο φινάλε, και να τον ξυπνήσει μιά και καλή, όπως ξυπνάει και ο Ζεβ. Κάποιος έγραψε πως ταξιδεύουμε μέχρι την άκρη του κόσμου «για να βρούμε την άκρη», η άκρη όμως που τελικά βρίσκει ο συμπαθέστατος Ζεβ, πέφτει σαν κεραυνός πάνω του και τον λυτρώνει.
        Αν θεωρήσουμε πως η ταινία κινείται πάνω στο δίπολο αλήθεια-ψέμα, η μεγαλειώδης ερμηνεία του Plummer και το δαιμόνιο σενάριο φτιάχνουν μία εμπνευσμένη παγίδα απ΄την οποία δεν ξεφεύγει κανείς. Παρακολουθούμε την προσπάθεια του γλυκού Ζεβ, που περπατάει σαν βομβαρδισμένος και κουβαλάει πιστόλι στο τσαντάκι του, να βρεί και να σκοτώσει αυτόν που σκότωσε την οικογένειά του. Λυπόμαστε αυτόν τον γεράκο που βασανίζεται απ΄την άνοια, που αποφεύγει να μιλάει για το απαίσιο σημάδι στο χέρι του, για το ότι είναι επιζών του Άουσβιτς, κι αυτή η σιωπή του έχει τραγικά αποτελέσματα κάποτε ( η σεκάνς στο σπίτι του Τζων Κουρλάντερ, με τον Dean Norris σε τρομακτικά πειστική ερμηνεία, είναι πιστεύω η δεύτερη καλύτερη της ταινίας), αγωνιούμε μαζί του, κι έρχεται το απολύτως σοκαριστικό φινάλε, κι απανωτές ανατριχίλες ψυχραίνουν το σώμα μας.
«Τίποτ’ από μένα δεν φαίνεται» λέει ο ‘Αμλετ, φράση που βρίσκει τη δικαίωσή της σ’ αυτή την έξοχη ταινία για την ιστορική μνήμη, τη ζωτική ανάγκη τιμώρησης των ενόχων του Ολοκαυτώματος, ενώ όλα αυτά διαθλώνται μέσα απ΄τη σακατεμένη μνήμη του 90χρονου Γκούντμαν.
‘Ο,τι νομίζουμε καθαρό και αθώο, μετά το ασύλληπτο φινάλε, δεν είναι πιά. ‘Ο, τι θεωρούσαμε ανίκανο για δράση, σχεδίαση και υλοποίηση, μας βγάζει κοροϊδευτικά τη γλώσσα και κλαίει ανακουφισμένο.
Δεν ξεχνούν όλοι, αυτό είναι η καλύτερη παρηγοριά μας.