Ρωσική κιβωτός

Ίσως ένα από τα πιο ωραία πειράματα από καταβολής σινεμά.

Το Ερμιτάζ (πρώην χειμερινά ανάκτορα, νυν μουσείο τέχνης στην Αγία Πετρούπολη) ζητά από τον Αλεξάντερ Σοκούροφ να γυρίσει μια ταινία για το μουσείο. Εκείνος κάνει το ακατόρθωτο: μια ταινία 100 περίπου λεπτών με ένα μόνο πλάνο που πηγαίνει και έρχεται σαν κύμα στους χώρους του μουσείου, διαπερνώντας ρωσική ιστορία και ιστορία της τέχνης.

Ο Σοκούροφ είχε μόλις μία ημέρα (36 ώρες για την ακρίβεια) για να γυρίσει την ταινία. Κάθε φορά που η λήψη σταματούσε, το γύρισμα ξεκινούσε από την αρχή. Αποτέλεσμα; Να βγει μια ταινία χωρίς ανάσα στην οποία συμμετέχουν 300 ηθοποιοί και 1000 κομπάρσοι. Στην ταινία δεν υπάρχει μοντάζ: είναι ουσιαστικά ένα όνειρο, μια ματιά υποκειμενική σε περασμένα μεγαλεία της Ρωσίας.

Στους χώρους του Ερμιτάζ, διαδραματίζονται στιγμές από 300 χρόνια ιστορίας, από την εποχή του Πέτρου και της Αικατερίνης μέχρι την πτώση των Ρομανόφ.

Δεν θα πω ότι η ταινία δεν είναι κουραστική: είναι. Στιγμές στιγμές πολύ. Αλλά μετά από κάποιο σημείο γίνεται απίστευτα μαγευτική. Ακολουθείς αυτό το «παραμύθι» και δεν ξέρεις αν η επόμενη αίθουσα του μουσείου θα έχει μια μοναχική γυναίκα που θα μιλάει σε έναν πίνακα ή έναν χορό εποχής τσάρων…

Προσωπικά τρελλάθηκα με τον ρόλο του «ξένου». Ο μαυροντυμένος άνδρας, σαν μορφή «ιεροεξεταστή» που λέει και ένας φίλος, που συμβολίζει την Ευρώπη «που έχει δημοκρατία αλλά νοσταλγεί τη μοναρχία» όπως διαπιστώνει ο αφηγητής. Ο «ξένος» δίνει φωνή στις αδυναμίες και τα λάθη του… Ρώσου. Στο τέλος, βέβαια, μαγεμένος από την τσαρική αίγλη αποφασίζει να μείνει πίσω, ενώ η Ρωσία… προχωρά εμπρός (να και το πολιτικό σχόλιο).