Σίρλεϊ Τεμπλ: Το παιδί-σταρ που έγινε διπλωμάτης
Δεν είχε εμφανιστεί στη μεγάλη οθόνη για περίπου 65 χρόνια, από τότε που ήταν 20 χρονών. Και όμως. Το όνομά της είναι χαραγμένο με χρυσά γράμματα στην ιστορία του Χόλιγουντ.
Η Σίρλεϊ Τεμπλ υπήρξε η πιο διάσημη σταρ-παιδί. Αυτό αποδεικνύεται από το γεγονός ότι ακόμα και για τους ανθρώπους που δεν ήξεραν ότι υπήρξε χρυσωρυχείο στο box office, γνωρίζουν τα πάντα γι’ αυτήν.
Η 6χρονη Τεμπλ με τις χαρακτηριστικές μπούκλες ήταν αυτή που έσωσε ένα στούντιο από την οικονομική καταστροφή.
Αυτή η ιστορία –βγαλμένη λες από τις ιλουστρασιόν σελίδες ενός παραμυθιού- ξεκινά ουσιαστικά στις 23 Απριλίου του 1928, την ημέρα που η Σίρλεϊ Τζέιν Τεμπλ είδε το φως του κόσμου.
Η μητέρα της ήθελε να γίνει μπαλαρίνα, αλλά κάποια στιγμή θεωρήθηκε πολύ ψηλή και αποφάσισε να ζήσει τις δικές της φιλοδοξίες μέσα από τα παιδιά της. Σε ηλικία μόλις τριών ετών, η Σίρλεϊ Τεμπλ γράφτηκε στο Ethel Meglin Dance Studios και ξεκίνησε να γυρίζει μικρού μήκους φιλμάκια για ένα μικρό στούντιο, το Educational Studio. Αυτό, μαγεμένο από την προσωπικότητα της νεαρής, δεν διστάζει να της φτιάξει συμβόλαιο δύο ετών για 26 ταινιάκια, με μισθό 50 δολάρια την εβδομάδα.
Ανάμεσα σε αυτά τα ταινιάκια περιλαμβάνεται και μία σειρά από οκτώ φιλμάκια με τίτλο Baby Burlesks, τα οποία διακωμωδούν διάσημες ταινίες, γεγονότα ή σταρ και τα οποία η ίδια η Τεμπλ αποκήρυξε στη συνέχεια, χαρακτηρίζοντάς τα «κυνική εκμετάλλευση της παιδικής μας αθωότητας», τα οποία «συχνά υπήρξαν ρατσιστικά ή σεξιστικά».
Στην πραγματικότητα η παιδική εκμετάλλευση δεν ήταν έννοια άγνωστη για το Educational Studio. Τα παιδιά έκαναν πρόβες για δύο εβδομάδες χωρίς να πληρώνονται. Και τα γυρίσματα διαρκούσαν μόλις δύο ημέρες. Παρά το γεγονός ότι ήταν πρωταγωνίστρια, η Τεμπλ αμειβόταν με δέκα δολάρια την ημέρα.
Λέγεται μάλιστα ότι εάν ένα παιδί συμπεριφερόταν άσχημα, τότε έπρεπε να μπει σε ένα μεγάλο κουτί με πάγο προκειμένου να «ηρεμήσει». Η ίδια η Σίρλεϊ είχε αναγκαστεί να μπει σε αυτό το κουτί πολλές φορές, ενώ αρκετές φορές εργαζόταν τραυματισμένη: μία φορά έχοντας κάνει εγχείριση στο τύμπανο του αυτιού της και άλλη μία με το πόδι της τραυματισμένο.
Σε ηλικία 5 ετών, η Σίρλεϊ προσκλήθηκε από τον συνθέτη Τζέι Γκόρνεϊ να περάσει από οντισιόν για την ταινία Stand Up and Cheer. H Σίρλεϊ τραγούδησε το «Baby Take a Bow», έλαμψε και υπέγραψε συμβόλαιο ενός έτους για 150 δολάρια την εβδομάδα, με δυνατότητα ανανέωσης για επτά έτη, συν 25 δολάρια την εβδομάδα για τη μητέρα της.
Αφού έπαιξε την κόρη του Σπένσερ Τρέισι στο Now I’ll Tell, η Fox τη δάνεισε στην Paramount για το Little Miss Marker έναντι 1.000 δολαρίων την εβδομάδα (ποσό έξι φορές μεγαλύτερο από αυτό που έπαιρνε στη Fox). Ο συμπρωταγωνιστής της στην ταινία είχε δηλώσει: «Το παιδί αυτό με τρομάζει. Γνωρίζει όλα τα κόλπα». Αν και η Paramount προσέφερε ένα αστρονομικό ποσό για να εξαγοράσει το συμβόλαιο της Τεμπλ μετά την τεράστια επιτυχία της ταινίας, η Fox κατάλαβε το χρυσωρυχείο που είχε στα χέρια της και αρνήθηκε.
Η οικογένεια μετακόμισε σε μεγαλύτερο σπίτι και η τράπεζα του πατέρα της νεαρής ηθοποιού γέμιζε θαυμαστές. Η Τεμπλ λάμβανε 4.000 γράμματα θαυμαστών την εβδομάδα. Όταν η επόμενη ταινία της Τεμπλ έγινε τεράστια επιτυχία (το Baby Take a Bow), ο τότε πρόεδρος Ρούζβελτ είπε: «Όσο η χώρα μας έχει τη Σίρλεϊ Τεμπλ, θα είμαστε μια χαρά».
Το κορίτσι εργαζόταν πυρετωδώς. Το 1934, σε ηλικία 6 ετών, γύρισε οκτώ ταινίες και έγινε η όγδοη πιο καλοπληρωμένη σταρ. Την επόμενη χρονιά και για τέσσερα ακόμα χρόνια βρισκόταν στην κορυφή της λίστας, αφήνοντας πίσω της τον Κλαρκ Γκέιμπλ.
Η Fox, η οποία χρωστούσε 42 εκατομμύρια δολάρια, ξελάσπωσε εξαιτίας της Τεμπλ. Ο μισθός της έφτασε εξαψήφιο νούμερο, αλλά από τα χρήματα αυτά, η ίδια λάμβανε μόνο 13 δολάρια την εβδομάδα ως χαρτζιλίκι.
Δεν άρεσε σε όλους, ωστόσο. Στην ιστορία έχει μείνει η διαμάχη της με τον συγγραφέα Γκράχαμ Γκριν, ο οποίος τη χαρακτήρισε «50χρονο νάνο», λέγοντας ότι οι θαυμαστές της είναι μεσήλικες άνδρες και ιερείς, οι οποίοι αντιδρούν στην αμφίβολη κοκεταρία της, στο θέαμα του καλοσχηματισμένου και επιθυμητού μικρού σώματός της, το οποίο διαθέτει τεράστια ενέργεια, μόνο και μόνο επειδή η κουρτίνα ασφαλείας της ιστορίας και του διαλόγου πέφτει ανάμεσα στην εξυπνάδα και την επιθυμία τους». Η Fox τον μήνυσε και ο Γκριν και ο εκδότης του αναγκάστηκαν να πληρώσουν 3.500 λίρες στο στούντιο και την ίδια την Τεμπλ.
Μετά από τέσσερα χρόνια συνεχούς κυριαρχίας στο box office, η λάμψη του άστρου της Τεμπλ άρχισε να φθίνει το 1939. Έχασε τον ρόλο της Ντόροθι στο Μάγο του Οζ του 1939 και η ταινία φαντασίας The Blue Bird τη Fox απέτυχε τόσο οικτρά, ώστε το στούντιο αναγκάστηκε να το αποσύρει από τις αίθουσες λίγες ημέρες μετά το άνοιγμά του.
H Fox κατάλαβε ότι η καριέρα της αντιμετώπιζε προβλήματα. Άφησε τους γονείς της Τεμπλ να εξαγοράσουν το συμβόλαιο και η ηθοποιός πήγε στην MGM, όπου γύρισε δύο ταινίες (Kathleen και Miss Annie Rooney), και οι δύο αποτυχίες.
Ο Ντέιβιντ Σέλζνικ υπέγραψε συμβόλαιο μαζί της για επτά χρόνια, αλλά η Σίρλεϊ -και η μαγεία που αυτή κουβαλούσε- είχε χαθεί. Στις τρεις πρώτες που γύρισε, έπαιξε απλά μια τυπική έφηβη. Συνέχισε να παίζει σε ταινίες, αλλά η επιτυχία της δεν ήταν ανάλογη των προηγούμενων ετών.
Σε ηλικία 17 ετών παντρεύτηκε τον Τζον Άγκαρ, αξιωματικό του αμερικανικού στρατού που έγινε ηθοποιός. Η κόρη τους Λίντα Σούζαν γεννήθηκε το 1948, αλλά ο γάμος τους γρήγορα ήρθε αντιμέτωπος με το χρόνιο πρόβλημα του αλκοολισμού του Άγκαρ και τις απιστίες του (λέγεται ότι έφερνε ερωμένες στο σπίτι ακόμα και όταν η Σίρλεϊ ήταν έγκυος).
Τέσσερις αποτυχίες στο box office και ένα διαζύγιο που ήταν δύσκολο και είδε τα φώτα της δημοσιότητας, απομάκρυναν ότι είχε απομείνει από τη λάμψη της. Αποσύρθηκε από το σινεμά σε ηλικία 22 ετών και περιορίστηκε μόνο σε κάποιες ελάχιστες εμφανίσεις (όπως στα Shirley Temple Storybook και Shirley Temple Theater).
Το 1950 γνώρισε και παντρεύτηκε τον Τσαρλς Όλντεν Μπλακ, τον έρωτα της ζωής της. Έμειναν παντρεμένοι για 55 χρόνια, μέχρι τον θάνατό του το 2005. Έκαναν δύο παιδιά.
Μετά τον γάμο της με τον Μπλακ άρχισε να ασχολείται με την πολιτική και ακολούθησε καριέρα διπλωμάτη. Το 1969 ο Ρίτσαρντ Νίξον την όρισε απεσταλμένη των ΗΠΑ στη Γενική Συνέλευση των Ηνωμένων Εθνών, ενώ το 1974 ορίστηκε πρεσβευτής των ΗΠΑ στη Γκάνα και το 1976 έγινε η πρώτη γυναίκα επικεφαλής Πρωτοκόλλου στον Λευκό Οίκο.
Η Τεμπλ αντιμετώπισε με σοβαρότητα τον νέο της ρόλο και έκανε τους επικριτές της να σωπάσουν, σε μία εποχή μάλιστα που ο κόσμος της πολιτικής ήταν ανδροκρατούμενος.
Ο διορισμός της στη Γκάνα, όταν εντυπωσίασε τον Χένρι Κίσινγκερ, σύμβουλο εθνικής ασφάλειας τότε, όταν του έδειξε την Ναμίμπια στον χάρτη. Αν και δέχθηκε πολλές επικρίσεις για τον διορισμό της, σύντομα εντυπωσίασε με την επιθυμία της να βοηθήσει τους πολίτες της Γκάνα.
Ως επικεφαλής πρωτοκόλλου δεν ήταν ευχαριστημένη. «Πολλά πάρτι για μια γυναίκα στην οποία δεν αρέσουν τα πάρτι» είπε. Επί προεδρίας Ρίγκαν ανέλαβε θέση διδασκαλίας για τους πρεσβευτές και τις συζύγους τους. Επιθυμούσε διακαώς να βρεθεί στη Νότιο Αφρική, η οποία βρισκόταν τότε υπό καθεστώς απαρτχάιντ, κάτι που δεν έγινε τελικά.
Το 1989 δέχεται ένα τηλεφώνημα από τον Τζορτζ Μπους που της προσφέρει θέση διπλωμάτη στην Τσεχοσλοβακία, σε μία ταραγμένη περίοδο.
Σε ομιλία της είχε δηλώσει -προκλητικά κατά πολλούς- ότι «η προσωπική ελευθερία μπορεί να οδηγήσει σε μία νέα Τσεχοσλοβακία και μια ύπαρξη μεγαλύτερης ευδαιμονίας και ευτυχίας για κάθε έναν από τους πολίτες της». Λίγο μετά η βελούδινη επανάσταση θα είχε ολοκληρωθεί και η Τεμπλ-Μπλακ (πλέον) θα ήταν από τη σωστή πλευρά της ιστορίας.
Υπήρξε πρωτοπόρος και σε έναν ακόμα τομέα. Το 1972 ανακάλυψε όγκο στο στήθος της και υπεβλήθη σε μαστεκτομή. «Έπιασα το κενό (στο στήθος). Ήταν ακρωτηριασμός και τον αντιμετώπισα ως τέτοιον» είπε και μίλησε δημόσια για την ασθένειά της. Έγινε έτσι μία από τις πρώτες γυναίκες διάσημες που έκαναν κάτι τέτοιο. Έλαβε περισσότερα από 50.000 γράμματα στήριξης.
Όσο για την καριέρα της στο Χόλιγουντ, η ίδια θα έλεγε αργότερα: «Βάζω τον εαυτό μου στο ίδιο επίπεδο με τον Ριν Τιν Τιν» είπε. «Στο τέλος της Μεγάλης Ύφεσης, ο κόσμος ίσως να έψαχνε κάτι να τον διασκεδάσει. Ερωτεύτηκαν ένα σκυλί και ένα μικρό κορίτσι. Δεν θα ξαναγίνει».
Πηγές: Daily Mail, Guardian, New York Times, Reuters
