The Lunchbox

H Ίλα είναι μια νεαρή Ινδή σύζυγός που περνάει τις μέρες της κλεισμένη στο σπίτι. Μόνη της επικοινωνία είναι η θεία της που μένει στον πάνω όροφο και επικοινωνεί μαζί της από το παράθυρο της κουζίνας. Ο σύζυγος της την παραμελεί και η Ίλα αποφασίζει να τον ξανακερδίσει μαγειρεύοντας του το καθημερινό γεύμα . Εμπιστεύεται την παράδοση του γεύματος σε μια εταιρεία κούριερ που αναλαμβάνει να παραδίδει τα γεύματα στους υπαλλήλους των γραφείων. Το κουτί με το γεύμα φτάνει,όμως, κατά λάθος στα χέρια του Σαατζάν, ενός μοναχικού υπαλλήλου που είναι έτοιμος να βγει σε σύνταξη. Ο Σαατζάν γοητεύεται από την μαγειρική της Ίλα και της στέλνει ένα μικρό ευχαριστήριο σημείωμα που γίνεται η αρχή για μια σειρά επιστολών. Οι δύο ξένοι σιγά σιγά ανοίγουν την ψυχή τους ο ένας στον άλλο και αρχίζουν να έρχονται πιο κοντά.

Η ταινία του Ριτές Μπάτρα έρχεται σε σύγκρουση με το υπόλοιπο κινηματογραφικό προϊόν της Ινδίας. Δεν έχει φανταχτερά τραγούδια, λαμπρά κοστούμια και αγαλμάτινους πρωταγωνιστές. Ο τρόπος με τον οποίο προσεγγίζει τους χαρακτήρες του και μας δείχνει την γέννηση του έρωτα θυμίζει τα κομψοτεχνήματα του μεγάλου Ινδού Σατγιαζίτ Ρέι και του Γουόνγκ Καρ Γουάι , ιδιαίτερα την Ερωτική Επιθυμία. Ο Μπάτρα εστιάζει στην θλιβερή καθημερινότητα της εργατικής τάξης μέσα από την επιστολική ιστορία αγάπης, γεγονός που του επιτρέπει να μας δείξει μερικά σημαντικά πράγματα όσον αφορά την κοινωνία της χώρας του. Στο πρώτο τέταρτο της ταινίας μας περιγράφει με ωραίο τρόπο το εκπληκτικό σύστημα της παράδοσης φαγητού, το οποίο απασχολεί 5000 άτομα. Αυτό το μοντέλο οργάνωσης δεν δίνει περιθώρια σε λάθη αλλά το ένα λάθος που θα γίνει θα αλλάξει την ζωή των χαρακτήρων.

Ο σεναριογράφος και σκηνοθέτης εκμεταλλεύεται αυτό το λάθος για να φέρει κοντά τον Σαατζάν και την Ίλα. Ο μοναχικός χήρος θα έρθει σταδιακά πιο κοντά με την νεαρή γυναίκα που ο άντρας της παραμελεί και απατά. Οι επιστολές, λακωνικές στην αρχή, που ανταλλάσσουν μέσω του δοχείου που περιέχει το φαγητό, τους επιτρέπουν να ανοίξουν την καρδιά τους και να θεραπεύσουν το κακό που τους τρώει: την μοναξιά. Η Ίλα έχει ως μόνη παρέα την θεία της που μένει στον πάνω όροφο και δεν βλέπουμε ποτέ, πολύ ωραίο σεναριακό εύρημα, και ο μοναχικός Σαατζάν αναπτύσσει μια φιλική σχέση με τον μελλοντικό αντικαταστάτη του τον Σαίκ, ένα πολύχρωμο χαρακτήρα που όσο ενοχλητικός είναι στην αρχή τόσο πιο συμπαθής γίνεται στην συνέχεια. Η γέννηση του έρωτα λειτουργεί ως κινητήρια δύναμη για τους δύο χαρακτήρες για να ξεφύγουν από την απάθεια τους και να διεκδικήσουν την ευτυχία.

Όμως ο Μπράτα δεν μένει εκεί καθώς πέρα απόν την αχτίδα φωτός που είναι ο έρωτας, μας περιγράφει την δίνη στην οποία βυθίζονται οι Ινδοί προσπαθώντας να στηρίξουν την χώρα που βρίσκεται σε πλήρη ανάπτυξη με χαρακτηριστική σκηνή την αγορά ενός πίνακα από τον Σαατζάν που πότε δεν είχε βρει τον χρόνο να σταματήσει να θαυμάσει τα έργα του ζωγράφου που του φαινόταν ίδια. Όταν τα κοιτάει από κοντά βρίσκει την διαφορά στην λεπτομέρεια και αναγνωρίζει και τον εαυτό του σε ένα από τους χαρακτήρες του πίνακα και νιώθει ξανά άνθρωπος και όχι ένα σώμα που στριμώχνεται μαζί με τα άλλα στα τρένα και τα λεωφορεία. Μέσα από την εικόνας της Ίλα ο σκηνοθέτης καταγγέλλει το μοντέλο της ινδικής οικογένειας που θέλει την γυναίκα να μένει έγκλειστη στο σπίτι και να εξυπηρετεί τον άντρα και τα παιδιά της. Η ερωτική ιστορία λειτουργεί σαν μέσο διαφυγής για αυτούς τους δύο χαρακτήρες που ο καθένας είχε κλειστεί πίσω από αόρατα τείχη που τον καταπίεζαν.

Η ανταλλαγή των επιστολών δίνει στον σκηνοθέτη την ευκαιρία να χρησιμοποιήσει την voix off για να μας δώσει αυτό που η κάμερα δεν μπορεί να συλλάβει, την ηχώ της καθημερινότητας και την ιδεαλιστική και ρομαντική διάσταση της επιστολογραφίας. Μας κάνει αυτόπτες μάρτυρες της γέννησης του ερωτικού συναισθήματος και παίζει με την υπομονή μας καθώς περιμένουμε με ανυπομονησία την συνάντηση των δύο χαρακτήρων που εμποδίζεται από την λάθος χρονική στιγμή. Χαρακτηριστική σκηνή είναι η αγωνία του Σαατζάν όταν ακούει ότι μια γυναίκα αυτοκτόνησε μαζί με την κόρη της και ο σκηνοθέτης μας αφηγείται με τέτοιο τρόπο την σκηνή που περιμένουμε μαζί με τον ήρωα την στιγμή που το κουτί με το φαγητό θα φτάσει στο γραφείο του για να βεβαιωθούμε ότι η Ίλα είναι ζωντανή. Εξαιρετικός ο τρόπος με τον οποίο κινηματογραφεί τις διαδρομές με τα μέσα συγκοινωνίας του ήρωα, ο οποίος βρίσκεται πάντα στο κέντρο του κάδρου περιστοιχισμένος από τους άλλους επιβάτες δίνοντας μας έτσι το αίσθημα ασφυξίας που νιώθει ο ήρωας. Με τον ίδιο τρόπο κινηματογραφεί την ηρωίδα που περιορίζεται στο στενό χώρο μιας κουζίνας ή από το περίγραμμα της πόρτας του μπάνιου δημιουργώντας μας την αίσθηση ότι είναι φυλακισμένη. Όταν ο Σαατζάν λέει στην Ίλα “Με άφησες να μπω στα όνειρα σου και σε ευχαριστώ για αυτό” οι νοητοί τοίχοι γκρεμίζονται και το ερωτικό συναίσθημα δρα ως απελευθερωτής των ονείρων και των αισθημάτων.

Οι εξαιρετικοί ηθοποιοί βοηθούν το έργο του σκηνοθέτη στην απόδοση της ατμόσφαιρας της ταινίας. Ο νεαρός Ναουαζουντίν Σιντίκι είναι εξαιρετικός στο ρόλο του βοηθού με το μεγάλο χαμόγελο που κρύβει μια θλιβερή ιστορία. Αποδίδει θαυμάσια τον αυθόρμητο θαυμασμό που νιώθει για τον Σαατζάν και χειρίζεται με μέτρο τα εκφραστικά του μέσα για να αποδώσει τον πολύχρωμο χαρακτήρα του. Η νεαρή ηθοποιός Νιμράτ Καούρ είναι έξοχη στο ρόλο της θλιμμένης συζύγου και στα μάτια της εναλλάσσονται η σιωπηρή κατάθλιψη αλλά και οι ακτίνες ελπίδας που δίνει η γνωριμία της με τον Σαατζάν. Ο Ιρφάν Χαν, ο αφηγητής του Η ζωή του Πι, είναι εκπληκτικός στο ρόλο του χήρου που έχει παραιτηθέι από την ζωή. Η στάση του σώματος, οι μετρημένες χειρονομίες του βοηθούν το θεατή να καταλάβει τον πόνο του χαρακτήρα και κάνουν την μεταμόρφωση του, σε ένα άνθρωπο που μαθαίνει ξανά να γεύεται την χαρά της ζωής ,να φαίνεται ένα μικρό θαύμα της φύσης.

Συμπέρασμα λοιπόν; Είναι σπάνιες και, ως εκ τούτου πολύτιμες αυτές οι ταινίες που μας κάνουν να γελάμε αλλά και να είμαστε έτοιμοι να δακρύσουμε.  Αυτή η ταινία θα σας κάνει να εκπλαγείτε με τα συναισθήματα που θα νιώσετε. Ένα κόσμημα απλότητας και ειλικρίνειας στο οποίο δεν χρειάζονται πολλά στολίδια. Απλά μια ατμόσφαιρα, ένα άρωμα, ένα φως ή ένα βλέμμα.