Ένα λουλούδι μέσα στην πέτρα
Παρατηρώντας αυτόν τον λεπτό, σοβαρό, νέο άνδρα με τα γυαλιά οράσεως, την καμπαρντίνα και τα εντελώς ακατάλληλα παπούτσια για πεζοπορία, να περπατάει μέσα στο δάσος, σκεφτόμαστε πως πρόκειται για ντετέκτιβ της αστυνομίας ή ακόμα και υπάλληλο της Δασικής Υπηρεσίας−σε καμία περίπτωση ότι πρόκειται για υποψήφιο αυτόχειρα. Διότι ο γοητευτικός καθηγητής Φυσικής και αρθρογράφος ‘Αρθουρ Μπρέναν που περιφέρεται σαν υπνωτισμένος (ή μήπως τελεσίδικα αποφασισμένος ; ) μέσα στο θρυλικό Δάσος Των Αυτοκτονιών Aokigahara, χιλιόμετρα μακριά απ΄το σπίτι του στην Αμερική, θέλει να τερματίσει τη ζωή του, και όχι να θαυμάσει την επί ξηράς «θάλασσα» από αιωνόβια δέντρα.
Η ταινία του Gus Van Sant THE SEA OF TREES από θανατόφιλη δημιουργία και απεικόνιση ενός υποψήφιου αυτόχειρα, μετατρέπεται ανεπαισθήτως σε περιπέτεια επιβίωσης για δύο, μέσα στο τεράστιο δάσος που απλώνεται στους πρόποδες του όρους Φούτζι στην Ιαπωνία, με τα πλούσια κοιτάσματα σιδήρου (η εξήγηση για το ότι δεν έχουν καθόλου σήμα εκεί τα κινητά τηλέφωνα, και «τρελαίνονται» οι πυξίδες), το οποίο αποτελεί δημοφιλέστατο διεθνή προορισμό για όποιους έχουν αποφασίσει να τελειώσουν με τα εγκόσμια. Το θρυλικό δάσος όμως είναι ο δευτεραγωνιστής,ο πρωταγωνιστής και συνεχής πόλος έλξης, είναι ο γλυκύτατος εδώ Matthew McConaughey, που υποδύεται έξοχα τον πονεμένο ‘Αρθουρ με την «λειτουργική αλκοολική» μεσίτρια σύζυγό του Τζόαν, και το ένοχο παρελθόν λόγω εξωσυζυγικής σχέσης. Η ερμηνεία του McConaughey είναι χωρίς εξάρσεις ως επί το πλείστον, σα να παρακολουθούμε μία ακύμαντη θάλασσα που ταράζεται που και που από κάποιο δυνατό αέρα. Ο McConaughey ενσαρκώνει τον παραιτημένο απ΄τη ζωή άνθρωπο, που αποφασίζει να λήξει τον βιολογικό εαυτό του, αφού ο εσωτερικός εαυτός του μοιάζει να είναι ήδη νεκρός.
Με μία συνεχή παλινδρόμηση μεταξύ αυτοκτονικού παρόντος του ‘Αρθουρ και συζυγικού παρελθόντος του, μαθαίνουμε πως έχασε πρόσφατα τη γυναίκα του Τζόαν (η Naomi Watts είναι εκπληκτική κι ας έχει λιγότερες σκηνές απ΄τον McConaughey με τον οποίο έχει ταιριάξει πολύ ωραία. Οι σκηνές των καυγάδων μεταξύ τους, μου θύμισαν πολύ το ζεύγος Τζωρτζ-Μάρθας Γούλφ, του ‘Αλμπι), και πως ακόμη νιώθει απαίσια γιά την παρασπονδία του πριν 3 χρόνια, όπως αφηγείται παρασυρμένος απ΄ τις αναμνήσεις, στον μυστηριώδη τύπο που αιμόφυρτος αναζητούσε απεγνωσμένα την έξοδο απ΄το δάσος.
Ιδού το πανέξυπνο σεναριακό εύρημα με το οποίο η ταινία του Van Sant, από δημιουργία περί θανάτου,μετατρέπεται σε δημιουργία κατάφασης της ζωής: μέσα σε λίγα λεπτά, ο Άρθουρ ξεχνάει ( ; ) τον λόγο για τον οποίο ταξίδεψε μέχρι την Ιαπωνία, και μεταθέτει (ή μήπως προβάλλει; ) πάνω στην καταταλαιπωρημένη φιγούρα του Τακούμι ( ο πάντα λιτά υποβλητικός Ken Watanabe) την επιθυμία του να ζήσει, να βγεί απ΄αυτό το αχανές δάσος. Οι δύο υποψήφιοι αυτόχειρες, τραυματισμένοι, νηστικοί, διψασμένοι κι εξουθενωμένοι, ψάχνουν μανιωδώς την έξοδο απ΄αυτό το φυσικό λαβύρινθο, άρα πρέπει να βρούν και τον μίτο που θα οδηγήσει με ασφάλεια τα βήματά τους. Ο μίτος είναι ο αναστοχασμός του ‘Αρθουρ πάνω στη σχέση του με τη Τζόαν, δεν έφταιγε εκείνη που τρωγόντουσαν συνέχεια, στην ουσία δικό του ήταν το λάθος, η δική του παρασπονδία πυροδοτούσε το πολιτισμένο αλληλοφάφωμά τους (βλέπε π.χ. τη σκηνή στο εστιατόριο, ή μετά στο σπίτι), το οποίο ατόνησε μπροστά στ’ άσχημα νέα της ασθένειάς της.
Γιατί όμως μόνο οι σκέψεις του ‘Αρθουρ έχουν σημασία; Ο Τακούμι γιατί θέλει να πεθάνει; Ποιός είναι; Τί είναι; Οι εξαιρετικές ερμηνείες των McConaughey– Watts είναι το ένα αξιοσημείωτο στοιχείο της ταινίας,το σεναριακό εύρημα του Τακούμι είναι το δεύτερο. «Τα πράγματα εδώ δεν είναι όπως φαίνονται» προειδοποιεί κάποια στιγμή τον ‘Αρθουρ, κι αυτό ισχύει και για τον ίδιο.
Το έξυπνο εύρημα του Van Sant δημιουργεί την εντύπωση στο θεατή ότι παρακολουθεί δύο ανθρώπους να προσπαθούν να βγούν ζωντανοί απ΄το αχανές δάσος, είναι όμως έτσι; Η επιδέξια μετάβαση απ ΄το όλα τέλειωσαν για μένα στο πρέπει να ζήσω, και θα ζήσω που σημειώνεται στον ψυχισμό του ‘Αρθουρ, κάνουν την ταινία ένα κινηματογρ.επιχείρημα περί της αξίας του ζείν. Ο ‘Αρθουρ μέσα απ΄ αυτή τη δοκιμασία εξέρχεται λυτρωμένος, καθαρμένος, συμφιλιωμένος με τη Τζόαν, έτοιμος να εκπληρώσει την υπόσχεση που της είχε δώσει, ότι σαν έρθει η ώρα του να πεθάνει, αυτό θα γίνει στο πιό τέλειο μέρος που υπάρχει. και ποιό είν’ αυτό; μα το μέρος που φυλάμε στο ύψος της καρδιάς, το καταφύγιο των ερώτων μας, του αληθινού εαυτού μας. Με μία απολύτως σοκαριστική σκηνή να κλονίζει την κατά τα λοιπά χαμηλών τόνων δημιουργία του, ο Van Sant με την ταινία του απαντάει με τον τρόπο του σ’όσους απορρίπτουν μετά βδελυγμίας την αυτοκτονία,επειδή «ο Θεός δίνει τη ζωή, ο Θεός την παίρνει».
Ο ‘Αρθουρ αποφασίζει να ζήσει όχι από φόβο Θεού, αφού όπως λέει αφοπλιστικά στον Τακούμι « ο Θεός είναι περισσότερο δικό μας δημιούργημα, παρά εμείς δικό του», αλλά από μία γιγάντωση του ενστίκτου αυτοσυντήρησης που τρέφεται απ΄τη μνήμη και την αγάπη.
Ιδαίτερη αναφορά χρειάζεται να (ξανα) γίνει στον Matthew McConaughey, ο οποίος συνεχίζει πλέον να μας εκπλήσσει με την ερμηνεία του σε ταινιάρες (βλ.εκτός της παρούσης και MUD, INTERSTELLAR, FREE STATE OF JONES), έχοντας αφήσει οριστικά, ελπίζω, πίσω του τις σάχλες στις οποίες πρωταγωνιστούσε πλασαριζόμενος ως hot γκόμενος.
