Ανταπόκριση από Θεσσαλονίκη

Δύσκολο είδος το ντοκιμαντέρ. Μπορεί να μη σου πετύχει η συνταγή, να βγει υπερβολικά υποκειμενικό (αν και αυτό είναι από μόνο του μια άποψη) ή να μην ενδιαφέρει τον θεατή.

Στο Φεστιβάλ Ντοκιμαντέρ, ο Δημήτρης Εϊπίδης, επιχειρεί «επανεκκίνηση» -όπως άλλωστε και στο Φεστιβάλ Κινηματογράφου. Ενδιαφέρουσες δουλειές, καταξιωμένοι αλλά και νέοι δημιουργοί για ένα είδος που έχει το δικό του ενδιαφέρον.

Στο λιμάνι, ο κόσμος κατακλύζει τις αποθήκες. Να προλάβει να δει καμιά ταινία, έστω να πάρει μυρωδιά του τι γίνεται στην πόλη του. Και στις προβολές που πήγα κόσμος υπήρχε. Και ενδιαφέρον υπήρχε.

Από αυτές ξεχώρισα ήδη δύο -και μάλιστα και οι δύο Ισραηλινών δημιουργών.

Το Γλυκό Μου Καναρίνι ασχολείται με τη μυθική μορφή του ρεμπέτικου, Ρόζα Εσκενάζι. Θέμα πιασάρικο, με ελληνικό ενδιαφέρον, δεν διστάζει να μιλήσει όχι μόνο για την ρεμπέτισσα, αλλά και για κομμάτια της ιστορίας του μουσικού αυτού είδους που ανέβηκε λόγω ανάγκης, έγινε μόδα, έπεσε, ξανα-ανέβηκε. Ο σκηνοθέτης Ρόι Σερ έχει βρει ενδιαφέρουσες προσωπικότητες για να τους πάρει συνέντευξη: ανθρώπους που δεν διστάζουν να πουν τα πράγματα με το όνομά τους, να θυμηθούν ιστορίες που κρύβονται πίσω από τους μύθους και πίσω από τα ονόματα.

Η προβολή -που σηματοδότησε και την έναρξη του Φεστιβάλ- μετατρέπεται σε μεγάλη γιορτή. Πρώτα τραγουδούν οι Golfo (γεμάτοι φρεσκάδα) και ύστερα η οθόνη κατακλύζει από μουσική και τραγούδια. Άνθρωποι χτυπούν παλαμάκια, σιγοτραγουδάνε τα τραγούδια της μεγάλης ντίβας. Η κάμερα πιάνει τα πάντα: νεύματα, λέξεις, δεν εξαντλείται στα όσα αφορούν την προσωπικότητα που μελετά, αλλά και σε στιγμές ανθρώπινες (απίστευτη η γιαγιά στο χωριό της Κορίνθου).

Από την άλλη, ο Εγιάλ Σιβάν, στο ντοκιμαντέρ του Γιάφα: ο μηχανισμός του πορτοκαλιού ασχολείται με ένα θέμα δύσκολο: τις ισραηλινό-παλαιστινιακές σχέσεις. Το περιγράφει, όμως, χρησιμοποιώντας ένα έξυπνο τρικ: τη φίρμα Γιάφα (σκεφτείται κάτι σαν την τσικίτα, αλλά όχι με μπανάνες, αλλά με πορτοκάλια), η οποία γίνεται ουσιαστικά η ιστορία της περιοχής και των δύο λαών.

Με τη χρήση αρχειακού υλικού (απίστευτες διαφημίσεις που φέρνουν στο μυαλό ταινίες βιβλικές του παλιού χόλιγουντ, καθώς και μιούζικαλ του Δαλιανίδη με φόντο πορτοκαλεώνες) και με τη μορφή συνεντεύξεων, ο Εγιάλ Σιβάν επιχειρεί μια αναδρομή στην ιστορία του πορτοκαλιού (από το πως καλλιεργείτο από τους Παλαιστίνιους μέχρι τη «μετατροπή» του σε σύμβολο του Ισραήλ) και το τι σηματοδοτεί για το ισραηλινο-παλαιστινιακό ζήτημα.