THIS IS CLASSIC: Η ΕΞΑΦΑΝΙΣΗ (KLUTE) 1971
Ένας επιχειρηματίας εξαφανίζεται μυστηριωδώς. Η σύζυγος του θα καλέσει τον αστυνομικό Τζον Κλουτ για να διερευνήσει την υπόθεση, ο οποίος θα οδηγηθεί σε δύο νεκρές κοπέλες και σε ένα call girl της Νέας Υόρκης την Μπρι Ντάνιελς, η οποία δέχεται απειλητικά τηλεφωνήματα από άγνωστο. Μία ερωτική επιστολή του εξαφανισμένου προς την Μπρι η οποία όμως δεν θυμάται τίποτα από τον συγκεκριμένο επιχειρηματία-πελάτη της, θα ξετυλίξουν μία σειρά ψυχολογικών γεγονότων και αποκαλύψεων που στο επίκεντρο τους έχουν την Μπρι Ντάνιελς, τον ασυμβίβαστο και γεμάτο ψυχολογικά προβλήματα χαρακτήρα της και τις άγνωστες προθέσεις της.
Πρώτο μέρος της άτυπης ”τριλογίας της παράνοιας” από τον Αλαν Τζ. Πάκουλα (H ΕΞΑΦΑΝΙΣΗ, ΥΠΟΘΕΣΗ ΠΑΡΑΛΑΞ, ΟΛΟΙ ΟΙ ΑΝΘΡΩΠΟΙ ΤΟΥ ΠΡΟΕΔΡΟΥ) , η ταινία KLUTE παίρνει το όνομα της από τον χαρακτήρα του αστυνομικού που ενσαρκώνει ο Ντόναλντ Σάδερλαντ, η ταινία όμως είναι μία καθολική επιτυχία της Τζέην Φόντα. Το σενάριο έδινε έναν ρόλο πόρνης. Η ίδια αφού διχάστηκε για πολύ καιρό εάν έπρεπε να πάρει τον ρόλο (ή να πάει στην Φαίη Ντάναγουει όπως υποστηρίζει η ίδια) και αφού συμβουλεύτηκε αληθινές πόρνες και φεμινίστριες, είπε το ναι και δημιούργησε την δική της αυτοκρατορική ερμηνεία μέσα σε ένα εξαιρετικό σκηνοθετικό σύμπαν που δημιούργησε ο Πάκουλα με συνεχόμενα γκρο πλανς που προκαλούν θαυμασμό, με μία σκηνογραφία και φωτογραφία που επιβάλουν ποιότητα και κύρος, το lounge soundtrack του Μάικλ Σμολ που σπρώχνει την υπόθεση σε διαφορετική μεριά από αυτή που περιμένει ο θεατής και ένα αποτέλεσμα που κάνουν την Εξαφάνιση μία από τις πιο μοντέρνες ταινίες των 70s και ένα από τα πιο ολοκληρωμένα γυναικεία κινηματογραφικά πορτρέτα.
Από την κόμμωση της Φόντα μέχρι το παρουσιαστικό του Σάδερλαντ, όλα στην ταινία φωνάζουν υψηλό class. Ο Πάκουλα κατάλαβε γρήγορα τι είδους βόμβα κράταγε στα χέρια του και πως έπρεπε να φέρει τούμπα την υπόθεση που από την μέση της ταινίας και μετά, δεν τον ενδιαφέρει τόσο η Εξαφάνιση του επιχειρηματία και η λύση του μυστηρίου, όσο το συναισθηματικό και γυναικείο ψυχολογικό κομφούζιο της πρωταγωνίστριας και η σχέση της με τον αστυνομικό. Η Τζέιν Φόντα και η ερμηνεία της, χαρακτηρίζονται κυρίως από πρωτοποριακή τόλμη, απαράμιλλη ευρηματικότητα ακόμα και στο πως κοιτάει τον φακό και όλα στο τέλος δένουν τόσο αρμονικά, που νομίζεις πως έχεις παρακολουθήσει μία κυριλέ γυναικεία εξομολόγηση μέσα σε ένα ανδροκρατούμενο σύμπαν.
Το όσκαρ της Τζέιν Φόντα για την ταινία ήταν μονόδρομος. Είναι από εκείνες τις Οσκαρικές ερμηνείες που θαυμάζεις και προσπαθείς να σκεφτείς το τι έρευνα και τι δουλειά έριξε η ηθοποιός για να προσεγγίσει τον ρόλο με απόλυτη ευαισθησία. Η Φόντα σε κάθε πλάνο της ταινίας, φοβάσαι πως θα ”σπάσει” και ο Σάδερλαντ δίπλα της είναι ο φύλακας άγγελος της που σαν άλλος Bullit Στηβ ΜακΚουήν, αντιμετωπίζει τα πάντα με την ψυχραιμία αλλά και την ψυχρότητα που επιβάλλει στην ταινία ο ρόλος της Μπρι Ντάνιελς.
Επίτευγμα κυριλέ και υψηλών προδιαγραφών, η ΕΞΑΦΑΝΙΣΗ είναι μία ταινία της Αλαν Τζ. Πάκουλα αλλά ανήκει ολοκληρωτικά στην Τζέην Φόντα. 53 χρόνια μετά, φαντάζει υπέροχη ως ταινία, ατμοσφαιρική και μάθημα σκηνοθεσίας, η μελέτη της και η γνώση της θεωρείται απαραίτητη προϋπόθεση για να μιλήσει κανείς για γυναικείους ρόλους και ερμηνείες, χωρίς φεμινιστικές κορώνες και διδακτισμούς, με μοναδικό οδηγό το ταλέντο όλων των συντελεστών, το πως αλληλοεμπνέονται μεταξύ τους και το πως ένα σενάριο αστυνομικής υπόθεσης, στα χέρια ενός σκηνοθέτη και με μία ηθοποιό βεληνεκούς μπορεί να οδηγήσει και να ανοίξει νέους δρόμους. Από τις ταινίες που διδάσκουν ύφος και ερμηνευτικό επίτευγμα, υπόδειγμα του αμερικανικού σινεμά της αμφισβήτησης.
ω
