Γιατί ένιωσα την ανάγκη να μιλήσω για το Birdman

Ένα αριστούργημα η νέα ταινία του Αλεχάντρο Ινιαρίτου, μια κατάθεση κινηματογραφικής αλήθειας, ένα κομψοτέχνημα σπάνιο για την εποχή μας.

Η πιο αστεία ταινία του Μεξικανού σκηνοθέτη μας περιγράφει την ιστορία του Riggan Thomson (έξοχος ο Michael Keaton) ο οποίος θέλει να λάμψει πάλι, να ανακτήσει τη χαμένη διασημότητα που του είχε χαρίσει η ”ερμηνεία” του στον υπερήρωα Birdman, παίζοντας τώρα σε ένα θεατρικό έργο στο Broadway βασισμένο σε διήγημα του Ρέιμοντ Κόρβερ. Όταν ένας από τους πρωταγωνιστές του θεατρικού τραυματίζεται στις πρόβες, τον αντικαθιστά ο Edward Norton, παρουσία που έρχεται να ταράξει τον ήδη ταραχώδη ψυχισμό του Michael Keaton.

Η κινηματογραφική πορεία του πρωταγωνιστή Michael Keaton – που έφτασε στο απόγειό της με τις ταινίες Batman του Tim Burton κι έκτοτε ακροβατεί μεταξύ φθοράς και αφθαρσίας – προσομοιάζεται με την αντίστοιχη του Riggan Thomson του ηθοποιού της ταινίας. Ένα από τα κοινά σημεία η υπέρμετρη λατρεία του κόσμου στο σύγχρονο πολιτισμό όταν αντικρίζουν τις διασημότητες, ταυτίζοντας τους πρωταγωνιστές με τους υποδυόμενους υπερήρωες.

Η αδυναμία του Riggan να προσαρμοστεί στην ηλικία και το περιβάλλον του που μεταβάλλεται συνεχώς, η φύση της αληθινής του ταυτότητας σε σχέση με τον ήρωα που τον έκανε διάσημο, η ανάγκη για ανάκτηση της διασημότητας μέσα από κάτι ποιοτικότερο αυτή τη φορά ανεξαρτήτως ρίσκου επαγγελματικού ή προσωπικού αρκεί να κάνει αυτό που τη δεδομένη στιγμή αγαπά περισσότερο από κάθετι, τον οδηγούν στα όριά του τόσο στην επαγγελματική του ζωή στο σανίδι όσο και στην προσωπική του.

Εκπληκτικός στο ρόλο του ηθοποιού σταρ ο Edward Norton, μας θυμίζει το σπουδαίο ταλέντο του, επιδεικνύοντας τη μεγαλομανία των σταρ του Hollywood και την παράνοια τους. Η Emma Stone εξαίσια στο ρόλο της κυνικής κόρης. Ο παραγωγός του θεατρικού έργου και καλύτερος φίλος του Riggan, Ζακ Γαλυφιανάκης, μας εκπλήσσει ευχάριστα κι αυτός.

Όλων οι νευρώσεις φέρνουν ένα αποτέλεσμα θεσπέσιο. Ο Ινιαρίτου έχει πάρει τo καλύτερο δυνατό από τους Keaton και Norton και το παρατηρούμε σχεδόν σε όλες τις εκφράσεις των προσώπων τους.

Ο Ινιαρίτου κάνει μια τεράστια στροφή καριέρας αφού μετά τις 4 πολύ καλές ταινίες-δράματα (Βαβέλ, 21 γραμμάρια, Χαμένες αγάπες, Biutiful) θέλει με μια μαύρη κωμωδία να αναδείξει κάτι πολύ επίκαιρο στο χώρο του κινηματογράφου. Το Birdman ούτε να υποπέσει σε διδακτισμούς θέλει, ούτε κρίνει με εμπάθεια και κακία τα μέσα κοινωνικής δικτύωσης, τον κόσμο του θεάματος του Hollywood, την όλη βιομηχανία του κινηματογράφου και την επιρροή των κριτικών στις τέχνες ιδίως στον κινηματογράφο και στο θέατρο. Οι αναφορές σε ταινίες που βασίζονται σε ιστορίες κόμιξ με υπερήρωες και η κριτική αυτών καθαρά για την καλλιτεχνική τους αξία και τη δημοφιλία τους είναι διανθισμένες με χιούμορ περιέχοντας ψήγματα αλήθειας. Πέρα από αυτά όμως, το φιλμ σχολιάζει εύστοχα όλα τα αδιέξοδα της ζωής, στον επαγγελματικό τομέα κι όχι μόνο.

Η πρωτοποριακή σκηνοθετική ματιά του Ινιαρίτου να γυρίσει όλο το φιλμ σαν μονοπλάνο είναι ιδιοφυής. Έκπληξη που ίσως ξενίσει κάποιους θεατές που δεν έχουν συνηθίσει αυτό το στυλ κινηματογράφησης, θαρρείς πως είναι σα να έχεις μπει σε ένα μαγικό τρενάκι κι όλα μαζί ρέουν μπροστά σου – άνθρωποι, πράγματα, χώρος και χρόνος συνάμα. Η κίνηση της κάμερας ρέει σαν νερό, πετάει ακόμη κιόλας, παρασύροντάς μας σε ρυθμούς στοιχείων φυσικών και όχι σε κάτι τεχνητό με εφέ και κόλπα που βλέπουμε στην πλειονότητα πλέον των ταινιών. Η κάμερα κινείται άλλοτε ξέφρενα, έντονα, άλλοτε σχεδόν μυστικιστικά, άλλοτε σαν να κρέμεται και να αιωρείται καθηλώνοντάς μας.

Σημαντική η φωτογραφία της ταινίας καθώς αποδίδει μια πολύ όμορφη θεατρική ατμόσφαιρα.

Εξαιρετική κι η μουσική που έγραψε ο Antonio Sanchez που ζωντανεύει από τον πολύ καλό ντράμερ με τα τζαζ σόλο του καθ’όλη τη διάρκεια του φιλμ. Άλλο ένα έξυπνο τρικ του σκηνοθέτη που δίνει ρυθμό στην ταινία μέσα από τα ντραμς. Όσο σταθερά τα πόδια του ντράμερ τόσο στέρεα πατώντας καλά στα πόδια της η ταινία και ταυτόχρονα τόσο αληθινή.

Διάλογοι πραγματικά πανέξυπνοι, καυστικοί, ατάκες αιχμηρές. Θαυμάσια λοιπόν δομημένο το Birdman τόσο από πλευράς αφήγησης, τόσο στις ερμηνείες όλου του καστ, όσο και του σαν μονοπλάνου σκηνοθετημένο. Τη θεωρώ την πιο απλή, την πιο αληθινή αλλά και καλύτερη ταινία τουλάχιστον της τελευταίας τετραετίας.

Ένας μαγικός ρεαλισμός με έντονη συναισθηματική ένταση, που έρχεται την κατάλληλη στιγμή να μας θυμίσει ότι η τέχνη είναι ίσως πάνω από όλα προσφορά και ότι μια καλή ταινία κάτι πολύ παραπάνω από αυτό που βλέπουμε. Η αξία μιας δημιουργικής προσπάθειας.

Αληθινά ελπίζω η ταινία να βρει τους θεατές που της αξίζουν στο πέρασμα του χρόνου. Αλεχάντρο σε ευχαριστούμε.