17 fff: Καθημερινή Ανασκόπηση

Για άλλη μια χρονιά οι Cinepivates είναι κοντά στο Φεστιβάλ Γαλλόφωνου Κινηματογράφου. Εδώ θα βρείτε κριτικές και αναλύσεις για όλες τις ταινίες του διαγωνιστικού και αρκετές από τις ταινίες του Πανοράματος του φεστιβάλ.

Από το πρόγραμμα του 17ου fff επιλέγουμε καθημερινά κάποιες και σας γράφουμε. Ως τώρα, μπορείτε να βρείτε κείμενα για τις ταινίες:

• O Βασιλιάς μου (Μon Roi), 
• Maryland, 
• Boomerang (Το Μυστικό που έμεινε κρυμμένο), 
• Un Peu, Beaucoup, Aveuglément (Έρωτας στα τυφλά), 
• L’Affaire SK1 (Υπόθεση: Άγνωστο DNA),
• Je suis Un Soldat,
• Comme Un Avion (Γλυκιά Απόδραση),
• Eperdument (Παράφορα),
• Aferim!,
• Tous les Chats sont Gris (Αναζητώντας Ταυτότητα),
• Les Chevaliers Blancs (Λευκοί Ιππότες),
• Des Nouvelle de la planète mars (Από άλλο Πλανήτη),
• Le goût des Merveilles (Η Αγάπη είναι Θαύμα),
• La vie très privèe de monsieur Sim (Η ιδιωτική ζωή του κυρίου Σιμ),
• Les Souvenirs / Mémoires (Αναμνήσεις),
• Les Visiteurs 3: La Révolution,
• La Vanité (Μάταια),
• Belles Familles (Η Δικιά μας Οικογένεια)

Ο Βασιλιάς Μου (Mon Roi)

Η Τονί παθαίνει ένα ατύχημα στο σκι και τραυματίζει το γόνατό της. Την ώρα που βρίσκεται σε κέντρο αποκατάστασης, μαθαίνουμε την ιστορία πάθους που έζησε με τον Ζόρζιο: έναν χαρισματικό, αστείο, αν και χειριστικό άνδρα που την έφερε στα πρόθυρα της κατάρρευσης.

Η Μαϊγουέν (πρώην σύζυγος του Λυκ Μπεσόν) σκηνοθετεί την ταινία, η οποία προβλήθηκε και στις Κάννες, αποσπώντας βραβείο Γυναικείας Ερμηνείας για την ερμηνεία της Εμανουέλ Μπερκό. Προσωπικά, βρήκα την ερμηνεία της Μπερκό υπερβολική και κάπως ψεύτικη. Κατανοώ ότι στόχος ήταν να δει ο θεατής το επίπεδο υστερίας στο οποίο μπορεί μια σχέση να φέρει έναν κατά τα άλλα φυσιολογικό άνθρωπο, ωστόσο η ερμηνεία της Μπερκό δεν με έπεισε.

Αντιθέτως, ο Βενσάν Κασέλ ήταν υπέροχος στον ρόλο του Ζορζιό, κάνοντας ξεκάθαρους τους ρόλους για τους οποίους καταφέρνει ο ήρωάς του να γοητεύσει την Τονί: είναι αστείος, είναι ελεύθερος, είναι τρυφερός. Ιδιαίτερη μνεία πρέπει να κάνουμε και στον Λουί Γκαρέλ, εδώ σε έναν από τους πιο κωμικούς -και καλύτερους- ρόλους της καριέρας του: ερμηνεύει τον αδελφό της Τονί που βρίσκεται δίπλα της με έναν τρόπο ουσιαστικό.

Η ταινία είναι αρκετά φλύαρη και μεγάλη σε διάρκεια. Και αν και αρχικά το τέχνασμα με το κέντρο αποκατάστασης λειτουργεί θετικά (ποια είναι η γυναίκα αυτή και πώς βρέθηκε μόνη της εκεί;) στη συνέχεια κουράζει. Όπως και η ταινία.

Η Μαϊγουέν επιλέγει να δείξει αναλυτικά τα όσα συμβαίνουν στην αρχή, αλλά στη συνέχεια μπορεί ο θεατής να δει να περνούν χρόνια χωρίς να βλέπει τι συνέβη στο ενδιάμεσο και έχοντας ψύγματα μόνο από όσα καταστρέφουν αυτή τη σχέση.

Μετά δεν μπορούσα να σταματήσω να σκέφτομαι το τραγούδι της Αρλέτας «Σερενάτα» που συνοψίζει ιδανικά τα όσα γίνονται στην ταινία. Τώρα εάν αυτό είναι καλό, δεν ξέρω…

Maryland (Disorder)

Τον βέλγο ηθοποιό Ματίας Σοενάερτς έχουμε δει συχνά σε γαλλικές αλλά και χολιγουντιανές ταινίες, όπως και την παρτενέρ του στην ταινία Ντάιαν Κρούγκερ. Στο Maryland (Disorder), αναλαμβάνει το ρόλο του Βίνσεν, ενός ταλαιπωρημένου στρατιώτη, που επιστρέφει από το Αφγανιστάν παίρνοντας άδεια για μετατραυματικό στρες. Όμως μιας που δεν έχει ουσιαστικά τίποτα στο οποίο να επιστρέψει, όσο βρίσκεται σε άδεια αναλαμβάνει να δουλέψει ως σεκιούριτι στο σπίτι μιας ευκατάστατης οικογένειας, όπως κάνει πάντα ανάμεσα στις πολεμικές αποστολές. Όμως η συνεχής πίεση που έχει δεχτεί ο Βίνσεν τον έχει καταστρέψει εσωτερικά, κάνοντας τον να είναι κυκλοθυμικός και πάντα σε εγρήγορση, ενώ έχει και παραισθήσεις. Πάνω στην ώρα, η όμορφη σύζυγος και το παιδί της έπαυλης μοιάζουν να χρειάζονται τη βοήθεια του.

Από την αρχή είναι ξεκάθαρη η πρόθεση της σκηνοθέτιδος, Αλίς Γουνοκούρ (συνσεναριογράφου για τις Ατίθασες -Mustang) να μην εστιάσει στη δράση, αλλά στην εσωτερική ένταση, χτίζοντας μια ατμόσφαιρα μυστηρίου και θρίλερ. Και πραγματικά, το πετυχαίνει να κρατήσει το θεατή, παρόλο που η ταινία της έχει λιγοστούς διαλόγους. Κινηματογραφώντας μερικές ωραίες νυχτερινές λήψεις και ηλεκτρισμένα πλάνα ημέρας, διατηρεί συνεχώς τον πρωταγωνιστή της στο επίκεντρο. Ο Βίνσεν κουβαλά τόσα προβλήματα, ένα war-junkie,  που θα έλεγε κανείς ότι πραγματικά του έκατσε «κουτί» η ανάγκη προστασίας της όμορφης οικοδέσπινας.

Αντίθετα με τις χολιγουντιανές προσεγγίσεις του Κέβιν Κόστνερ στο Bodyguard ή του Ντένζελ Ουάσινγκτον στο Man on Fire, ο χαρακτήρας μας δεν είναι άτρωτος ούτε αλάνθαστος, καθώς συχνά παλεύει να συνειδητοποιήσει τι συμβαίνει πραγματικά και τι είναι βγαλμένο από το κεφάλι του. Στο κεντρικό ρόλο ο Ματίας είναι αρκετά καλός, όμως δε φαίνεται να βρίσκει την απαραίτητη χημεία με την Κρούγκερ, που απορρέει από μόνη της μια φυσική ψυχράδα. Εκεί δε βοηθά και το σενάριο που δε ξεκαθαρίζει προς τα που θέλει να τραβήξει, ενώ προς το τέλος καταντά λίγο υπερβολικό.

Boomerang (Το Μυστικό που έμεινε κρυμμένο)

Ο Αντουάν είναι ένας σαραντάρης άντρας, που κουβαλά μέσα του πόνο του χαμού της μητέρας του, η οποία πνίγηκε όταν αυτός ήταν δέκα στο εξοχικό τους, στο Νουάρμουτιέρ. Παρόλα αυτά, είναι ένα θέμα που αρνείται να συζητήσει με όλους, ακόμα και τον ψυχολόγο του, εκτός από τη μικρότερη αδερφή του. Μετά τον χωρισμό του, αφήνοντας τα δυο παιδιά του στην πρώην σύζυγο του, ξεκινά ένα ταξίδι με την αδερφή του προς το Νουάρμουτιέρ, ένα νησί που ενώνεται κάποιες ώρες με τη στεριά με δρόμο, ενώ αργότερα η παλίρροια έρχεται και το αποκόβει. Ένα ατύχημα στο δρόμο θα του δώσει την ευκαιρία να ξαναμιλήσει για το παρελθόν με τον πατέρα του και τη γιαγιά του, βρίσκοντας αρχικά απέναντί του τεράστια τείχη υψωμένα.

To Boomerang είναι μια ταινία μυστηρίου που ξεκινά σαν οικογενειακό δράμα και επιστρέφει σε αυτό. Το πρώτο μέρος είναι φαινομενικά πιο αδύναμο, παρουσιάζοντας μας έναν υπερβολικό κεντρικό ήρωα, γεμάτο εμπάθεια, αποθυμένα, μια ανεξήγητη οργή και μια έντονη αίσθηση ότι κάτι του κρύβουν, όσο αφορά τον πνιγμό της μητέρας του. Μοιάζει να είναι ένας ταλαιπωρημένος άνθρωπος που στη δύσκολη φάση μετά τον πρόσφατο χωρισμό του αποζητά κάτι να πιαστεί, με τη φαντασία του να μεγαλοποιεί καταστάσεις του παρελθόντος και να πλάθει μύθους και θεωρίες συνωμοσίας. Στο δεύτερο όμως μέρος, που είναι και το πιο συγκλονιστικό, θα αρχίσουν να ξεσκεπάζονται πολλά οικογενειακά μυστικά, που θα ρίξουν πολλές μάσκες.

Το θέμα που θίγει ουσιαστικά η ταινία, δεν είναι η διαχείριση της απώλειας στην οικογένεια, αλλά κυρίως το πως ψέματα και μυστικά που ωραιοποιούνται ή καταπιέζονται να μείνουν θαμμένα στη σιωπή, κάποια στιγμή ξεπετάγονται σαν χείμαρος να καταπιούν τους υπαίτιους, εξ’ου και ο τίτλος Μπούμεραγκ, ένα παιχνίδι ή όπλο παλαιότερα, που με όση περισσότερη ορμή το πετάξεις προς μια κατεύθυνση, με την ίδια θα επιστρέψει τελικά πίσω σε εσένα.

Η ταινία έχει αρκετές αρετές και δεμένο σενάριο, όμως αργεί πολύ να μπει στο θέμα της φλυαρόντας στην αρχή, ενώ βάζει στην εξιστόρηση πολλά παράπλευρα θέματα ξεφεύγοντας από την ουσία.  Ο Λοράν Λαφίτ χωρίς να είναι κακός είναι στιγμές που φαντάζει λίγος στον κεντρικό ρόλο του Αντουάν, ευτυχώς όμως το σενάριο έρχεται να τον αλαφρύνει ρίχνοντας πολύ βάρος και στους περιφεριακούς χαρακτήρες.

Un Peu, Beaucoup, Aveuglément (Έρωτας στα τυφλά)

Τελικά ο έρωτας είναι τυφλός; Αυτό μοιάζει να διερωτάται αυτή η κεφάτη κομεντί, με δυο παράξενους ανθρώπους, με μια μεσοτοιχία να τους διαχωρίζει. Από τη μια έχουμε την καταπιεσμένη πιανίστρια, λίγο πριν ένα σημαντικό διαγωνισμό που νοικιάζει το διαμέρισμα θέλοντας να ζήσει αυτόνομα και από την άλλη μεριά του τοίχου, έναν απόκοσμο κατασκευαστή περίπλοκων παιχνιδιών όπως το επτάπλευρο σκάκι, που αποφεύγει να βγαίνει από το διαμέρισμα του προσπαθώντας να τελειοποιήσει το υπέρτατο παιχνίδι του, Ultimatum. Λόγω της κακής κατασκευής ο τοίχος έχει την ακουστική ρυζόχαρτου, με αποτέλεσμα να ακούγονται στο διπλανό διαμέρισμα ακόμα και οι πιο σιγανοί ψύθυροι. Αυτό που αρχικά θα ξεκινήσει ως πόλεμος ανάμεσα στους δυο γείτονες, θα περάσει σε μια αμοιβαία κατανόηση του προγράμματος του ενός από τον άλλο και τελικά σε μια ιδιόρυθμα ρομαντική σχέση.

Ξεκινώντας με ορμή, κέφι και φρέσκιες ιδέες, η ταινία θα διασκεδάσει, ιδιαίτερα τους φίλους του rom-com, όμως όσο περνά η ώρα οι ρυθμοί της πέφτουν υπερβολικά, οι πρωτότυπες ιδέες μοιάζουν να ξεθυμαίνουν και το όλο εγχείρημα τελικά πέφτει στην παγίδα της μελούρας. Η φιλοσοφία -σε έντονο γαλλικό πνεύμα- περί σχέσεως ενός ζευγαριού με ένα τοίχο ανάμεσα τους, χωρίς ουσιαστικά να έχουν ειδωθεί ποτέ, παρά την πασιφανέστατη κατάληξη του, έχει και ένα σύγχρονο σχόλιο ωραιοποιώτας πολλές ιδιόμορφες σχέσεις που θα μπορούσαν να χαρακτηριστούν «αρρωστημένες» στην εξέλιξη τους. Από την άλλη δείχνει και το δέσιμο των δυο ανθρώπων, χωρίς φυσική επαφή, με τον τοίχο να έχει το ρόλο που άλλωτε έχουν δυο υπολογιστές σε σχέσεις από απόσταση.

Ο ηθοποιός Κλοβίς Κορνιγιάκ στην πρώτη του σκηνοθετική απόπειρα έχει ωραία οπτική του κάδρου, το οποίο συχνά χωρίζει στα δυο. Φαίνεται όμως να απασχολείται περισσότερο με την πρωταγωνίστρια του Μελανί Μπερνιέρ, στο ρόλο της Μασίν (την απαυτούλα), παρά με τον δικό του χαρακτήρα, τον Μασέν (τον απαυτούλη) και να χάνει το ρυθμό του στο δεύτερο μισό της ταινίας του. Μπορούμε όμως να κρατήσουμε την ξεκαρδιστικά παρατραβηγμένη σκηνή προσομοίωσης σεξ, πάνω στην παρτιτούτα του Σοπέν.

L’Affaire SK1 (Υπόθεση: Άγνωστο DNA)

Μία υπόθεση πραγματικών δολοφονιών που συγκλόνισε το Παρίσι της δεκαετίας του 1990 έρχεται στο φως μέσα από την ταινία του Φρεντερίκ Τελιέρ. Ένας αστυνομικός προσπαθεί να βρει ποιος είναι ο άνδρας που βιάζει και δολοφονεί νεαρές όμορφες γυναίκες. Τα στοιχεία είναι λίγα και το κλίμα στο αστυνομικό τμήμα, η γραφειοκρατία δεν βοηθούν στο να βρεθεί ο δολοφόνος. Έτσι θα ξεκινήσει ένα κυνηγητό ετών.

Στο χαρτί η ταινία ακούγεται πολύ ενδιαφέρουσα. Υπάρχουν αρκετές στιγμές που θυμίζει Zodiac, αλλά διατηρεί μια πιο διανοουμενίστικη προσέγγιση. Παράξενη φαίνεται και η επιλογή να παρακολουθούμε από την αρχή την διαδικασία της δίκης του άνδρα που έχει συλληφθεί, Γκι Ζορζ, με αναδρομή στα όσα συνέβησαν τα αμέσως προηγούμενα χρόνια. Με αρκετά αργούς ρυθμούς και ενίοτε χωρίς να μοιάζει να έχει ιδιαίτερη συνοχή, το L’ Affaire SK1 σίγουρα δεν είναι Zodiac, έχει όμως κάποιες ενδιαφέρουσες σκηνές. Ωστόσο, η ενασχόληση με τη δίκη ξενίζει, ενώ η προσπάθεια κατανόησης του ανθρώπου που κρύβεται πίσω από τα εγκλήματα δεν ολοκληρώνεται με επιτυχία. Προφανώς στην προσπάθειά της να μην προσβάλει τους συγγενείς και να μην ακολουθήσει τη λογική του «τέρατος» που προχωρά σε εγκλήματα, η ταινία επέλεξε μία μέση -ουδέτερη- οδό. Όπως και να έχει, ανακουφιστική είναι η απομάκρυνση από τα χολιγουντιανά πρότυπα του «απόλυτα κακού».

Στην κινηματογραφική αίθουσα παρεβρέθηκε ο κεντρικός πρωταγωνιστής, Ραφαέλ Περσονάζ, ο οποίος μας εξέφρασε την αγάπη του για την Ελλάδα και απάντησε σε ερωτήσεις του κοινού μετά την προβολή, ενώ προς μεγάλη τιμήν του, τον είδαμε και να μένει κοντά στο φεστιβάλ και ως απλός θεατής σε προβολές της ερχόμενης μέρας, όπως στο Je suis un Soldat.

Je suis Un Soldat (Η Ανυπότακτη)

Η Σαντρίν χάνει τη δουλειά και το σπίτι της και αναγκάζεται να επιστρέψει στο πατρικό σπίτι. Και ενώ αναζητά δουλειά και η οικογένειά της δεν τα βγάζει πέρα, θα βρει ως προσωρινή λύση το να δουλέψει στο κυνοκομείο του θείου της που επιδίδεται σε παράνομο εμπόριο σκύλων από την ανατολική Ευρώπη. Η Σαντρίν θα αποδειχθεί ικανή συνεργάτις και θα αποκτήσει την πολυπόθητη ανεξαρτησία της. Ωστόσο, όταν τα πράγματα δυσκολεύουν, καμιά φορά οι καλοί στρατιώτες σταματούν να πειθαρχούν.

Η πρώτη μεγάλου μήκους ταινία του Λοράντ Λαριβιέρ αποτελεί ένα ενδιαφέρον γυναικείο ποτρέτο σε μία εποχή κρίσης. Η Σαντρίν δεν έχει χρήματα και θαμπώνεται βλέποντας το εύκολο χρήμα που της προσφέρει η δουλειά στο κυνοκομείο. Κάνει ό,τι χρειάζεται για να τα βγάλει πέρα και ακόμα παραπάνω. Η Λουίζ Μπουργκουάν είναι εξαιρετική στον ρόλο της Σαντρίν, βγάζοντας στον ρόλο της δυναμισμό και ένταση, ενώ ταυτόχρονα διατηρεί μία ψυχρότητα.

Στο μεγαλύτερο μέρος της ταινίας παρακολουθείς την ηρωίδα και το ταξίδι της με ενδιαφέρον. Περιμένεις την έκρηξη, την επανάσταση. Όταν αυτή έρχεται είναι μάλλον απογοητευτική. Και μπορεί η κάμερα να μην εστιάζει στους σκύλους, θέλοντας να δείξει το πόσο αποστασιοποιημένη είναι και η ίδια η ηρωίδα, ωστόσο θα είχε ενδιαφέρον η επίδειξη κάποιων συναισθημάτων ως προς αυτά που χρειάζεται να κάνει, έστω σε κάποια στιγμή της ταινίας.

Παράλληλα, ο Λαριβιέρ δεν αποφεύγει κάποια λάθη, τα λάθη της πρώτης ταινίας, επιλέγοντας να αναδείξει στοιχεία που θα μπορούσαν και να λείπουν (όπως η εξέλιξη της γνωριμίας της Σαντρίν με τον κτηνίατρο).

Comme Un Avion (Γλυκιά Απόδραση)

Η πιο φαινομενικά αδιάφορη ταινία του διαγωνιστικού, μας επιφύλασσε και την πιο ευχάριστη έκπληξη! Ένας μεσήλικας άντρας, αλλά αιώνιο παιδί στην ψυχή, σχεδιαστής τρισδιάστατων που έχει πάθος με τα αεροπλάνα, ανακαλύπτει μια νέα αγάπη στα καγιάκ, που το σκαρί τους του θυμίζει την άτρακτο αεροπλάνου. Αρχικά, κρυφά από όλους, αγοράζει και κατασκευάζει ένα στην ταράτσα, όταν όμως τον ανακαλύπτει η γυναίκα του τον παροτρύνει να το ρίξει στο νερό. Έτσι ξεκινά ένα διασκεδαστικό ταξίδι στο ποτάμι, στους ανθρώπους που θα συναντήσει εκεί, αλλά και μέσα του.

Οφείλουμε να δώσουμε τα εύσημα στο τριπλό One Man Show του κεντρικού πρωταγωνιστή, του ελληνικής καταγωγής Μπρούνο Πονταλίδης, ο οποίος έγραψε το σενάριο και ανέλαβε και την σκηνοθεσία της ταινίας. Ο Πονταλίδης φτιάχνει έναν ενδιαφέρον χαρακτήρα, ουσιαστικά τον ήρωα του σύγχρονου μεσήλικα, που πατά πόδι στην βαρετή καθημερινότητα και τολμά και αποδρά. Με χιούμορ, έντονη φαντασία και αθώα παιδικότητα, είναι ένας πιο ρομαντικός Big Lebowski του Τζεφ Μπρίτζες, επίσης στην κοσμάρα του. Αλλιώς είναι ένας ευρωπαίος Lester Burnham, δηλαδή ο χαρακτήρας του Κέβιν Σπέισι στο American Beauty, άλλη μια εξαιρετική ταινία για τη λεγόμενη κρίση της μέσης ηλικίας.

Το πιο ενδιαφέρον στοιχείο του ταξιδιού με το καγιάκ, είναι η έμπευση από την Οδύσσεια του Ομήρου. Ο χαρακτήρας του ο Μισέλ με το καγιάκ του θα κάνει μια περιπλάνηση που θαρρείς ότι περνά από το νησί των Λωτοφάγων (του αψέντι), της Κίρκης (εστιατόρισσας) και του Κύκλωπα (σεκιούριτι), μοιάζει να προσπαθεί να ξεφύγει, αλλά πάλι να επιστρέφει μέχρι να θελήσει πραγματικά να επιστρέψει στην Ιθάκη και την Πηνελόπη του. Διατηρώντας την ταινία σε χαλαρό κεφάτο ρυθμό, με comic reliefs, περνά ταυτόχρονα τα σχόλια του σε ένα δεύτερο επίπεδο μιας πιο διεισδυτικής ματιάς, κάτι που ανεβάζει περισσότερο την ταινία από μια απλή feel good απόλαυση. Ιδιαίτερη μνεία οφείλουμε να δώσουμε στον ήχο, με ιδιαίτερη έμφαση και καθαρότητα σε μικρούς ήχους που βάζουν κι αυτοί το λιθαράκι τους στη συνολική εμπειρία.

Ο Μπρούνο Πονταλίδης βάζει στην ταινία του σε συμπρωταγωνιστικό ρόλο τον αδερφό του Ντένις και την Σαντρίν Κιμπερλέν, ενώ εμφανίζει και αρκετούς γνωστούς γάλλους ηθοποιούς. Διαθέτει και αρκετά εσωτερικά αστεία, όπως τον ψαρά που μοιάζει στον Πιέρ Αρντιτί, που είναι ο Πιέρ Αρντιτί και τον μικρό Νίνο Πονταλίδης, το μικρό μαθητευόμενο καγιάκ πιτσιρίκι που «του την λέει» και βρίζονται πεταχτά καθώς περνά. Στο υπέροχο soundtrack της ταινίας μεταξύ άλλων θα βρείτε και δυο ωραία τραγούδια του Ζορζ Μουστακί.

Éperdument (Παράφορα)

H Αντέλ Εξαρχόπουλος είναι και όμορφη και ταλαντούχα ηθοποιός και αυτό έρχεται να μας το θυμίσει άλλη μια φορά μετά την Adèle (Blue is the warmest color). Εδώ, στο Éperdument (ή Down with Love), αναλαμβάνει επιτυχημένα το ρόλο μιας ατίθασης κοπέλας που μπαίνει σε φυλακή ανηλίκων περιμένοντας να γίνει η δίκη της. Εκεί όμως θα ζήσει ένα παράφορο και απαγορευμένο έρωτα με το διευθυντή του σωφρονιστικού ιδρύματος.

Είναι κρίμα πραγματικά για την ερμηνεία της Αντέλ, που γεμίζει το φακό όπου εμφανίζεται, να φαίνεται η ταινία τόσο «τραβηγμένη από τα μαλλιά» που να είναι δύσκολο στο κοινό να πιστέψει ότι πρόκειται για πραγματική ιστορία. Μεγάλο μερίδιο ευθύνης φαίνεται να έχει και ο συμπρωταγωνιστής της, Γκιγιόμ Γκαγιέν, ίσως περισσότερο γλυώδης από όσο χρειαζόταν, με τον οποίο δεν κατάφεραν να παρουσιάσουν ιδιαίτερη χημεία. Οι ευθύνες όμως βαραίνουν και τη σκηνοθεσία και το σενάριο. Έτσι, ενώ η Αντέλ με μαύρο μαλλί, παιδικότητα και αλητεία, πραγματικά σχεδόν αγνώριστη και εμφανισιακά, προσθέτει στην ταινία το δράμα και τον αισθησιασμό που χρειάζεται, όλα τα υπόλοιπα μοιάζουν να μη δουλεύουν όπως θα έπρεπε…

Σε αυτό το ατυχές γεγονός ευθύνη φέρει και το σενάριο, που δε πρόλαβε να μας δείξει πότε και πως επικρατεί το πάθος και ποιοι οι λόγοι του. Έτσι στο μεγαλύτερο μέρος της ταινίας ο θεατής θα αναρωτιέται τι βρίσκει η κοπέλα στον διευθυντή και αν σκοπεύει να τον χρησιμοποιήσει κάπως, ενώ ταυτόχρονα θα χτυπά το κεφάλι του με την ο οποίος απερίσκεπτα κατέστρεψε την ήρεμη οικογενειακή ζωή του και την καριέρα του για τον γεροντο-έρωτα του. Δυστυχώς, η ταινία μοιάζει να γυρίστηκε για τις σκηνές σεξ που διαθέτει, οι οποίες αποτυγχάνουν να βγάλουν τον αισθησιασμό που έπρεπε και το τέλος αυτής της ιστορίας βγάζει γέλιο, ενώ δε θα έπρεπε.

Aferim!

Άφεριμ είναι μια έκφραση επιβράβευσης (στα τούρκικα σημαίνει: εύγε, μπράβο καλή δουλειά). Και όντως αξίζει τα εύσημα το ρουμάνικο σινεμά, που μας παρουσιάζει αυτή την πραγματικά «επίδειξη δύναμης», ασπρόμαυρη ταινία εποχής. Πρόκειται για μια συμπαραγωγή Ρουμανίας, Βουλγαρίας και Τσεχίας, υπό τη σκηνοθετική διεύθυνση του Ράντου Τζούντε.

Το Aferim! ουσιαστικά είναι ένα τσιγγάνικο γουέστερν γεμάτο αφορισμούς. Βρισκόμαστε στη Ρουμανία του 19ου αιώνα. Κεντρικοί χαρακτήρες, ένας πατέρας αστυνόμος της εποχής και ο γιος του ως βοηθός, αναζητούν έναν δραπέτη σκλάβο να τον παραδώσουν στον αφέντη του. Οι δυο κυνηγοί επικηρυγμένων διανύουν μεγάλο κομμάτι της τότε επαρχίας στην αναζήτηση τους και στο δρόμο τους συναντούν περιπέτειες και ανθρώπους και μπλέκονται σε καταστάσεις.

Χρησιμοποιώντας αρχαϊζουσα γουαλαχιανή διάλεκτο, τσιγγάνικα, ρουμάνικα, τούρκικα και ελληνικά (παρατηρείστε με προσοχή στο πανηγύρι όταν περνούν μπροστά από τη ρόδα), η ταινία αποτελεί «ντοκουμέντο» αποτύπωσης της εποχής, των αντιλήψεων και τον προκαταλήψεων. Ύμνος σε ταινίες παλιάς κοπής, απελευθερώνει μεγάλη ποσότητα μαγείας. Έχει υφανθεί με εξαιρετική καλλιτεχνική εποπτεία, στα κουστούμια, στα σκηνικά και τα αντικείμενα, ενώ διαθέτει και υπέροχη φωτογραφία. Μια πραγματική υπερπαραγωγή. Μπλέκει ισορροπημένα το χιούμορ και το δράμα, διατηρώντας γρήγορη τη ροή αφήγησης  και τους απανωτούς δυνατούς διαλόγους. Σπαρταριστή στιγμή, ο περιπλανόμενος ιερέας – unchained εναντίον όλων, που ξεκινά το χριστιανικό παραλήρημα του από τους εβραίους γίγαντες της παλαιάς διαθήκης και γρήγορα θα εξαπολύει πολλαπλές επιθέσεις, όπου τους παίρνει όλους η μπάλα.

Tous les Chats sont Gris (Αναζητώντας Ταυτότητα)

O γαλλικός τίτλος, που προέρχεται από την έκφραση «το βράδυ όλες οι γάτες είναι γκρίζες» (la nuit tous les chats sont gris), προσομοιάζει το δικό μας ρητό «σβησθείσης της λυχνίας πάσα γυνή ομοία». Στην ταινία παρακολουθούμε την νεαρή Ντόροθι να βιώνει έντονη κρίση ταυτότητας, νιώθοντας οτι ο πατέρας της δεν είναι ο πραγματικός βιολογικός γονιός της και ότι η μητέρα της κάτι της κρύβει. Μια μέρα συναντά έναν ντετέκτιβ και αποφασίζει δειλά δειλά να του αναθέσει να ψάξει τον πραγματικό της πατέρα. Αυτό που η κοπέλα δε γνωρίζει είναι ότι ο μεσήλικος άντρας θεωρεί ότι αυτός είναι ο βιολογικός της πατέρας και την παρακολουθεί παρόλο που η μητέρα της τον θεωρεί χαμένο κορμί και του έχει απαγορεύσει να την πλησιάζει.

Παρόλο που η ταινία επικεντρώνεται στη σχέση του άντρα με το κορίτσι, ενός δράματος με λέξεις που ειπώνονται και περισσότερο πραγμάτων που δεν ειπώνονται με λέξεις, τελικά η σκηνοθέτης Σαβίνα Ντεγικούρ επιλέγει να διατηρήσει το μυστήριο, επαναφέροντας ανά τακτά χρονικά διαστήματα θολές εικόνες αναμνήσεων της μητέρας της, της νύχτας που έγινε η σύλληψη της Ντόροθι. Ως μυστήριο όμως δεν έχει τόσο ενδιαφέρον και απλά ενισχύει τη δραματικότητα της κατάληξης. Ως που να καταλήξει όμως τελειώνει η ταινία και ξεχνά να αναπτύξει τους χαρακτήρες της σε βάθος ούτε να θίξει σημαντικά ζητήματα. Αντίστοιχης θεματολογίας, αλλά πολύ πιο δυνατό το περσινό Le Dernier Coup de Marteau / Το Τελευταίο Χτύπημα, ίσως και το δικό μας 11 Συναντήσεις με τον Πατέρα μου, του Νίκου Κορνήλιου.

Τον βέλγο ηθοποιό Μπούλι Λάνερς βλέπουμε στο φετινό πρόγραμμα του φεστιβάλ γαλλοφωνίας και στην ταινία Je suis Mort mais J’ai des Amis (Πέθανα μα έχω φίλους).

Les Chevaliers Blancs (Λευκοί Ιππότες)

Μια από τις πιο δυνατές στιγμές του διαγωνιστικού προγράμματος είναι η ταινία του Βέλγου Γιοακίμ Λεφός (Πέρα από τη Λογική). Η ταινία παρακολουθεί τη δράση μιας ΜΚΟ σε μία αφρικανική χώρα που σπαράσσεται από εμφύλιο πόλεμο. Τα μέλη της οργάνωσης αναζητούν παιδιά κάτω των 5 ετών. Στις γαλλικές αρχές λένε ότι θέλουν να κάνουν εμβολιασμό, στους πολίτες της χώρας λένε ότι θέλουν να τους προσφέρουν εκπαίδευση. Ωστόσο, την ίδια στιγμή φαίνεται να βρίσκονται σε επικοινωνία με γάλλους πολίτες που επιθυμούν να υιοθετήσουν αυτά τα παιδιά.

Η ταινία του Λεφός σκοπό έχει να σε εξοργίσει. Το καταφέρνει πολύ καλά παρουσιάζοντάς σου μία ΜΚΟ με ηθικά αμφίβολη δράση, ανθρώπους που η ταινία δεν αμφισβητεί ότι έχουν καλές προθέσεις, αλλά που σίγουρα επικρίνει για τον τρόπο που εμφανίζονται -αποικιοκρατικά- σε μία αφρικανική χώρα, λέγοντας στην πορεία ψέμματα σε όλους και δικαιολογώντας τις πράξεις τους με το επιχείρημα: «Είναι για τα παιδιά».

Ο Λεφός αποτελεί μία ενδιαφέρουσα περίπτωση σκηνοθέτη. Αφού παρουσίασε το «Πέρα από τη Λογική» που προβλήθηκε στο τμήμα «Ένα Κάποιο Βλέμμα» στις Κάννες, επανέρχεται με άλλη μία ενδιαφέρουσα περίπτωση. Ο Λεφός αφήνει τις πράξεις των προσώπων να μιλήσουν. Δεν είναι καταγγελτικός, αλλά αφήνει τον θεατή να αποφασίσει. Ο τίτλος της ταινίας του, βέβαια, τα λέει όλα: Οι λευκοί ιππότες είναι ένας άκρως ειρωνικός τίτλος για τη δράση λευκών ακτιβιστών σε χώρες της Μέσης Ανατολής ή της Αφρικής. Ταυτόχρονα, και χωρίς υπερβολές, η ένταση διατηρείται σε όλη τη διάρκεια της ταινίας, κάνοντας τους Λευκούς Ιππότες ένα συναρπαστικό δείγμα σινεμά.

Πρωταγωνιστής στην ταινία είναι ο Βενσάν Λιντόν (Ο Νόμος της Αγοράς), ο οποίος ερμηνεύει με αυτοσυγκράτηση τον ρόλο του, ενώ άλλη μία πολύ καλή ερμηνεία δίνει η Λουίζ Μπουργκουάν (στο γαλλόφωνο την είδαμε και στην Ανυπότακτη). Η Βαλερί Ντονζελί ερμηνεύει τη δημοσιογράφο που ακολουθεί την αποστολή.

Des Nouvelle de la planète mars (Από άλλο Πλανήτη)

O υποτονικός Φιλίπ Μαρς (δηλαδή επίθετο Άρης, όπως ο πλανήτης) καταπιέζεται στο γραφείο από τον προϊστάμενο του που τον βάζει να βγάλει όλη τη δουλειά αντί ενός συναδέλφου του που είναι στα πρόθυρα νευρικού κλωνισμού, από την πρώην συζυγό του στο να κρατήσει αυτός τα παιδία του, όσο αυτή κυνηγά την καριέρα της, από την αδερφή του που τον τρέχει στις εκκεντρικές εκθέσεις της και του φορτώνει το σκύλο της, ακόμα και από τους νεκρούς γονείς του. Ο Φιλίπ ζει πραγματικά στον πλανήτη του, μέσα στο κλουβί του ανύμπορος να έχει τον έλεγχο της ζωής του ή έστω την επικοινωνία που θα ήθελε με τα παιδιά του, που τον θεωρούν πλήρως αποτυχημένο. Όταν όμως παραλίγο να χάσει το αυτί του ένας μηχανισμός μέσα του θα μπει σιγά σιγά μπροστά για να περάσει από την απάθεια στη δράση.

Για άλλη μια φορά βρίσκουμε σε κωμωδία καταστάσεων το θλιμμένο μέσο άνθρωπο, πνιγμένο μέσα στη μίζερη ζωή του, συνηθισμένο να υποχωρεί και να σκύβει το κεφάλι και να ανατρέχει για καταφύγιο στον εσωτερικό σουρεαλισμό του. Η ταινία κυλά με αργό ρυθμό για να κρατήσει τα όποια κωμικά στοιχεία της ζωντανά στη διάθεση του κοινού και έχει σε σημεία λίγο υποφωτισμένη φωτογραφία που την σκοτεινιάζει ακόμα περισσότερο. Ούτε όμως ενισχύει τα σουρεαλιστικά στοιχεία που διαθέτει, δείχνοντας ότι τελικός στόχος της είναι μάλλον η οικογενειακή κομεντί. Παράλληλα και σεναριακά παραπέμπει περισσότερο σε δράμα, ενώ της λείπει η μεγάλη έκρηξη. Από τη μια ο πρωταγωνιστής μας Φρανσουά Νταμιάν, που έχουμε συνηθίσει σε δεύτερους ρόλους (Οικογένεια Μπελιέ, Η Ολοκαίνουργια…Καινή Διαθήκη) μοιάζει λίγος να σηκώσει μόνος του την ταινία, από την άλλη ο υπερβολικός συμπρωταγωνιστής του, Βινσέν Μακένιε (που είδαμε τελευταία στο Κορίτσι της Επανάστασης, La Fille de 14 Juillet) δεν εξυψώνουν την ταινία στα επίπεδα που θα μπορούσε να φτάσει.

Στα υπέρ της όμως βρίσκουμε έντονη κριτική στην σημερινή πολιτική κατάσταση της ευρώπης και ιδιαίτερα ανοιχτά στο πρόσωπο της Μέρκελ με αρκετές αναφορές. Ναι, τελικά η Γαλλία μέσα από ταινίες σαν αυτή ή το Je suis un soldat που είδαμε επίσης στο 17ο fff, ή πιο ρεαλιστικές, όπως το Νόμο της Αγοράς και το Δυο Ημέρες Μια Νύχτα, τολμά να μιλήσει για λογαριασμό των εγκλωβισμένων της μέσης τάξης και να εκφραστεί δημιουργικά μέσα από την οικονομική κρίση. Το δικό μας σινεμά ακόμα το περιμένουμε να αποδώσει αντίστοιχους καρπούς.

Le goût des Merveilles (Η Αγάπη είναι Θαύμα)

H Λουίζ είναι μια όμορφη 37χρονη, μητέρα δυο παιδιών, που προσπαθεί τα τελευταία χρόνια, χωρίς αποτέλεσμα να φέρει βόλτα το αγρόκτημα του άντρα της, μετά το θάνατο του. Με τα χρέη να απειλούν να την κάνουν να χάσει τα πάντα και τον ευκατάστατο γαιοκτήμονα γείτονα να εποφθαλμιά να πάρει τα χωράφια της και αυτήν στο κρεβάτι του, η Λουίζ οδηγά απορροφημένη και παρασύρει άθελα της έναν πεζό, τον Πιέρ. Ο Πιέρ είναι ένας όμορφος νεαρός αυτιστικός που πάσχει από σύνδρομο Άσπεργκερ. Ενώ η Λουίζ θα τον πάρει από τύψεις μαζί της στο αγρόκτημα για να τον περιθάλψει, σύντομα θα δει ότι ο Πιερ διαθέτει μια αφοπλιστική ειλικρίνεια, αλλά και ικανότητες που θα την βοηθήσουν στα προβλήματα της, ενώ παράλληλα θα της εκφράσει τον έρωτα του.

Όπως δηλώνει εύστοχα η ίδια η ταινία, βασίζεται σε «αληθινό παραμύθι». Την συναντάμε εκεί που ο πλατωνικός γαλλικός ρομαντισμός φλερτάρει με τη φύση και την μελωδική μουσική. Ωραία, γεμάτη ερμηνεία από την πρωταγωνίστρια, που έχει το δύσκολο ρόλο της γυναίκας που ζει το δράμα της από το χαμό του άντρα της, τις δυσκολίες στο αγρόκτημα, τα παιδιά της που έχουν τα προβλήματα τους και παράλληλα της προστίθεται άλλο ένα βάσανο, ένα επιπλέον «παιδί» να υιοθετήσει, όμως σιγά σιγά αφήνεται να δει τον κόσμο μέσα από τα μάτια του και καταλαβαίνει ότι επικοινωνεί περισσότερο μαζί του από ότι με οποιονδήποτε άλλον. Όμορφη είναι η προσέγγιση της και στο φλερτ, χωρίς υπερβολές, διατηρώντας τη θέση της, αλλά με βλέμματα που λένε όσα δε λέει το στόμα. Η επιλογή από μέσα της βγαίνει φυσικά, κόντρα στην κοινή κοινωνική αντίληψη που θα έλεγε να ζευγαρώσει με τον ευκατάστατο γείτονα, που μοιάζει να την ήθελε από πάντοτε και έχει απλά να αντιπαρατάξει στην έλλειψη οποιασδήποτε χημείας μεταξύ τους, την οικονομική του κατάσταση.

Θα μπορούσε πράγματι να είναι το επόμενο Chocolat, αν δεν είχε το συγκεκριμένο πρωταγωνιστή. Ο τελευταίος, ενώ παίζει ωραία με το σώμα του, αποτυγχάνει σε στιγμές να κάνει το ίδιο με το πρόσωπο και τις εκφράσεις του. Εάν σε αυτό έρθει να προστεθεί το εντελώς ονειρικά φτιαγμένο σενάριο, έχουμε το τελικό αποτέλεσμα μιας μέτριας αλλά ευχάριστης ταινίας χαλαρής διάθεσης, που σκοπό της έχει να μας δώσει τη δική της πινελιά στο δικαίωμα στη διαφορετικότητα.

Διότι, η διαφορετικότητα ως τώρα ως όρος χρησιμοποιείτω κυρίως για άτομα ομοφυλοφιλικών προτιμήσεων, όμως τελευταία, με ταινίες όπως αυτή ή την Ντόρα ή οι σεξουαλικές νευρώσεις των γονιών μας, που είδαμε στο πρόσφατο Gros Plan, περνά σιγά σιγά και σε άτομα με ειδικές ανάγκες, που έχουν και αυτά όμως δικαίωμα στον έρωτα. Αυτό που κρατάμε τελικά από την ταινία είναι όλες αυτές τις μικρές στιγμές που κινηματογραφεί τη φύση, τις ηλιαχτίδες, τους κόκκους της σκόνης. Στο υπόλοιπο κομμάτι, ο ρεαλισμός θυσιάζεται στο βωμό του ρομαντικού πνεύματος που τείνει να τα ωραιοποιεί όλα και αν αφεθείται κι εσείς στη ροή του σας προσφέρει ένα μικρό ευχάριστο ταξίδι στις εικόνες της ταινίας.

La vie très privèe de monsieur Sim (Η ιδιωτική ζωή του κυρίου Σιμ)

Μεταφορά στα γαλλικά του μυθιστορήματος του Τζόναθαν Κόου, Ο ιδιωτικός βίος του κυρίου Σιμ. Από την Αγγλία η δράση μεταφέρεται στη Γαλλία, όπου ο Φρανσουά Σιμ ένας αδιάφορος άνθρωπος με ήπια κατάθλιψη καλείται να πραγματοποιήσει ως πωλητής ένα ταξίδι στην Κυανή Ακτή. Στην πορεία θα βρεθεί αντιμέτωπος με τους ανθρώπους της ζωής του, με συντροφιά μία γυναικεία φωνή στο GPS και ένα βιβλίο για τον θαλασσοπόρο Ντόναλντ Κρόουχερστ.

Η ταινία του Μισέλ Λεκλέρκ αποτελεί αρκετά πιστή μεταφορά του βιβλίου του Κόου και θα τολμούσα να πω ότι παρά το γεγονός ότι το έργο του Κόου είναι βαθιά βρετανικό, η μεταφορά ταιριάζει στη γαλλική κουλτούρα και ψυχοσύνθεση.

Η ταινία αποτελεί ουσιαστικά ένα road movie και ταυτόχρονα ένα ταξίδι στην ίδια τη ζωή ενός ανθρώπου. Στην εξέλιξη της ιστορίας αυτού του μοναχικού ανθρώπου, αυτού του ανθρώπου που αισθάνεται ότι δεν ταιριάζει πουθενά, παρεμβάλλονται πλάνα που αφηγούνται την περιπέτεια του Κρόουχερστ (μία αναλογία για έναν άνθρωπο χαμένο που ταιριάζει πολύ στην ψυχοσύνθεση του ήρωα), ενώ σε κάποια στιγμή επιχειρείται ένα flashback στη ζωή του πατέρα του Φρανσουά, μία απόδειξη ότι αυτό που είμαστε καμιά φορά το καθορίζουν οι άλλοι.

Ο πρωταγωνιστής Ζαν-Πιέρ Μπακρί είναι βέβαια εξαιρετικός και δικαίως απέσπασε υποψηφιότητα για Cesar. Αλλά και ο Ματιέ Αμαλρίκ, παρά το γεγονός ότι παίζει μόνο για λίγα λεπτά καταφέρνει και χτίζει έναν ολοκληρωμένο χαρακτήρα μόνο μέσα από βλέμματα και κινήσεις. Και εκεί δείχνει ότι είναι σπουδαίος ηθοποιός. Μικρή εμφάνιση κάνει η Βαλέρια Γκολίνο. Αξίζει να σημειωθεί ότι σε έναν μικρό ρόλο βρίσκουμε και τον Ιταλό ηθοποιό Βεναντίνο Βεναντίνι, του οποίου η καριέρα μετρά δεκάδες ταινίες και σειρές. Ένα μικρό fun trivia: στη σκηνή όπου η ομάδα των πωλητών ετοιμάζεται να ξεκινήσει, εμφανίζεται ως φωτογράφος ο ίδιος ο συγγραφέας του βιβλίου, Τζόναθαν Κόου.

Les Souvenirs – Mémoires (Αναμνήσεις)

Κεντρικός πρωταγωνιστής μας o Ρομάν, είναι ένας νεαρός που θα ήθέλε να γίνει συγγραφέας, αλλά πιάνει δουλειά ως νυχτερινός υπάλληλος σε ξενοδοχείο. Η γιαγιά του, με την οποία έχει δυνατή σχέση, φαίνεται να έχει καταπέσει τελευταία, μετά το θάνατο του παππού. Έτσι, ο πατέρας του, μετά από συμβούλιο με τα άλλα αδέρφια του, αποφασίζουν να την βάλουν σε οίκο ευγηρίας. Ξαφνικά και ενώ ο πατέρας φαίνεται να αντιμετωπίζει προβλήματα με τη σχέση με τη μητέρα του Ρομάν, μετά την συνταξιοδότηση του, η γιαγιά εξαφανίζεται. Ο νεαρός όμως, έχοντας πίστη στη γιαγιά του, αποφασίζει να την ψάξει, σε ένα ταξίδι που το παρελθόν συναντά το παρόν.  Οι Αναμνήσεις είναι ένα ανάλαφρο, τρυφερό δράμα για τη ζωή που περνά και το πόσο την εκτιμάμε και τη χαιρόμαστε.

Ενδιαφέρον έχει η έναρξη της ταινίας, με παράλληλα πλάνα ενός νεαρού που τρέχει και μιας κηδείας σε εξέλιξη. Είναι άραγε ο νεκρός που θέλει να αποφύγει τη μοίρα του; Τελικά, είναι ο νεαρός που έκανε λάθος νεκροταφείο και έχει αργήσει για την κηδεία του παππού του. Η δυναμική της ταινίας ξεδιπλώνεται ανάμεσα σε δυο ζευγάρια ανθρώπων. Από τη μια είναι ο νεαρός εγγονός με τη γιαγιά του, το παλιό με το νέο και από την άλλη ο πατέρας με τη μητέρα, σε μια σχέση αποξένωσης από τη φθορά του χρόνου και της συμβίωσης. Την παλέτα συμπληρώνουν ένας αποτυχημένος ζωγράφος που έχει σταματήσει να ζωγραφίζει, ο συγκάτοικος που αναζητά μανιασμένα κοπέλα και ένας ταμείας βενζινάδικου που μοιάζει να έχει όλες τις απαντήσεις. Η ταινία κάνει ουσιαστικά ένα μεγάλο κύκλο, όπως και η ζωή, κλείνοντας όπως άρχισε. Υπάρχει ένα μικρό mismatch στον ηθοποιό που παίζει τον πατέρα και τη γιαγιά-μητέρα του, που έχουν σχεδόν την ίδια ηλικία, που οφείλουμε να το παραβλέψουμε. Από την άλλη, τυχαίνει μερικές φορές όσο μεγαλώνουν οι άνθρωποι να είναι δύσκολο να τους διαχωρίσεις ηλικιακά, επομένως μπορούμε να το παραβλέψουμε σχετικά εύκολα. Δυνατό σημείο της ταινίας, παρά τη ρομαντική της προσέγγιση, μερικές γεμάτες ρεαλισμό ατάκες. Οφείλουμε να σταθούμε και στο ότι αποφεύγει να εκφράσει άποψη για τα γηροκομεία, επιλέγοντας μια πιο ουδέτερη οπτική, θα έλεγε κανείς ότι περισσότερο αφήνεται στη ροή της ιστορίας του.

Les Visiteurs 3: La Révolution

H τρίτη ταινία των «Επισκεπτών» του Ζαν-Μαρί Πουαρέ, περιγράφει τις περιπέτειες δυο ταλαίπωρων ανθρώπων του Μεσαίωνα, του αφέντη Γκόντεφρόι και του βαστάζου του, Ζακούγι, που από λάθος μπλέκονται στη δίνη του χρόνου και μεταφέρονται σε διαφορετικά σημεία της ιστορίας, πέφτοντας πάνω στους απόγονους τους. Στην πρώτη ταινία του 1993 είχαν μεταφερθεί στη σύγχρονη εποχή, η ταινία σημείωσε επιτυχία και έτσι το 1998 βρήκε η δεύτερη Les Visiteurs 2: Les Couloirs du temps, ενώ το 2001 έγινε και η χολιγουντιανή απόπειρα μεταφοράς της, πάλι με τον Πουαρέ σκηνοθέτη και το πρωταγωνιστικό δίδυμο Ζαν Ρενό, Κριστιάν Κλαβιέρ. Στην τρίτη αυτή συνέχεια λοιπόν, τους βρίσκουμε εκεί που τους είχαμε αφήσει, δηλαδή στην περίοδο της γαλλικής επανάστασης.

Δυστυχώς, τώρα πλέον τα χρόνια έχουν περάσει, τόσο για τον ίδιο τον 70χρονο σκηνοθέτη, όσο και για τους πρωταγωνιστές του, η ιδέα δεν είναι τόσο φρέσκια, ενώ δεν έγινε κάποια σημαντική προσπάθεια ανανέωσης της. Αντίθετα, μπήκαν μπόλικοι χαρακτήρες και άσκοπες φλυαρίες και χάθηκε το περισσότερο -αν όχι όλο- από το χιούμορ της. Αυτό που είναι αρκετά λυπηρό να βλέπει κανείς, είναι η παρουσία του Ζαν Ρενό, αρκετά καταπονημένου, σχεδόν διεκπεραιωτικός, απλά υπάρχει στην ταινία, αντίθετα με τον Κλαβιέρ που είναι πιο δραστήριος, προσπαθώντας να επαναφέρει παλιότερες κωμικές νόρμες, όπως του μεγάλου Λουί Ντε Φινές, όμως τελικά μονοπωλώντας τον χρόνο, επαναλαμβάνοντας τα ίδια αστεία ξανά και ξανά μέχρι να μη γελάει κανείς πια με αυτά.

La Vanité (Μάταια)

«…ματαιότης ματαιοτήτων τα πάντα ματαιότης»; Ένας ηλικιωμένος αρχιτέκτονας, ο Νταβίντ, ασθενής με καρκίνο σε προχωρημένο στάδιο, αποφασίζει ότι δε θέλει άλλο τη ζωή του. Επειδή δε μπορεί να θέσει μόνος του τέλος στη ζωή του καταφεύγει σε μια οργάνωση υποβοήθειας ευθανασίας, κάτι που στην Ελβετία επιτρέπεται. Έτσι, αποσύρεται σε ένα έρημο ξενοδοχείο, που αποτελεί τη μεγάλη σχεδιαστική του επιτυχία του παρελθόντος και περιμένει μια σύμβουλο και ένα μάρτυρα, απαραίτητα πρόσωπα για να προχωρήσει η διαδικασία. Όταν όμως ο γιος του αρνείται να είναι ο μάρτυρας ο Νταβίντ ζητά τη βοήθεια του Τρεπλέβ, ενός εκδιδόμενου άντρα, του διπλανού δωματίου.

Η ταινία έχει μερικές καλές ιδέες, ωραία πλάνα από το νεαρό σκηνοθέτη Λιονέλ Μπέερ και υπέροχους τίτλους έναρξης, έντονα χρώματα και κάποιες αλμοδοβαρικές επιρροές. Στο ρόλο της Εσπεράνζας βρίσκουμε την Κάρμεν Μάουρα, αγαπημένη ηθοποιό του Αλμοδοβάρ (Γυναίκες στα πρόθυρα νευρικής κρίσης, Volter, Matador). O σκηνοθέτης, που έχει και ως ηθοποιός, κάνει ένα μικρό cameo από την ταινία του ως ένας πελάτης του Τρεπλέβ. Η υποβοηθούμενη αυτή ουσιαστικά αυτοκτονία του Νταβίντ, γίνεται το πρόσχημα για να συναντηθούν και να μπουν στο ίδιο δωμάτιο, ο Νταβίντ, η Εσπεράνζα και ο Τρεπλέβ, αυτά τα τρια εντελώς διαφορετικά μεταξύ τους άτομα, μάλιστα και τριών διαφορετικών εθνικοτήτων, και να αλληλεπιδράσουν, να μισηθούν, να ερωτευτούν. Ο πρωταγωνιστής είναι εγωιστής και αυταρχικός, έχοντας συνηθίσει το ρόλο του αρχιτέκτονα, επιστάτη, αντίθετα με τον σύζυγο της βοηθού, που ήταν εργάτης στα μπετά των οικοδομών, ένας φαντάρος στις διαταγές κάποιου. Χαρακτηριστικό στοιχείο, κλειδί της υπόθεσης είναι η περιέργεια που αποκτά σταδιακά για τα άτομα. Το στοιχείο της περιέργειας δείχνει ουσιαστικά τη μεταστροφή του, ότι δηλαδή δεν είναι έτοιμος να «φύγει». Παρά το ότι η ταινία είναι ατμοσφαιρική, δεν έχει τόσο δυνατούς διαλόγους και η ελβετική κρυάδα του μαύρου χιούμορ δεν ζεσταίνει συναισθηματικά την σκοτεινή ατμόσφαιρα όσο θα μπορούσε. Ο τίτλος της ματαιότητας παίζει με τον γαλλικό όρο vanité, τη νεκροκεφαλή που εμφανίζεται και στον πίνακα του δωματίου, όταν τον κοιτάνε υπο γωνία. Η Ματαιοδοξία χρησιμοποιούνταν σαν κρυφό μήνυμα από τους ζωγράφους, θέλοντας να θυμίσουν ότι όλοι μας κάποτε θα πεθάνουμε.

Ο σκηνοθέτης μας έκανε την τιμή να παραστεί στην παράσταση, απαντώντας στο κάλεσμα του φεστιβάλ. Απέφυγε να προλογίσει την ταινία του, λέγοντας ότι πιστεύει ότι όταν κάποιοι σκηνοθέτες μιλούν πολύ πριν την προβολή, αυτό συχνά σημαίνει ότι αυτή δε μπορεί να σταθεί από μόνη της. Μετά την προβολή μας μίλησε για το θάνατο στην Ελβετία, πως γίνεται, και… για το κόστος αεροπορικού εισιτηρίου άνευ επιστροφής! Μας κέρδισε με το χαμόγελο και την ευγένεια του, αλλά και το ότι έτρεχε ο ίδιος από τη μια μεριά της αίθουσας στην άλλη για να δώσει το μικρόφωνο στο κοινό να του θέσει ερωτήσεις και παρέμεινε ευγενικός και ψύχραιμος παρόλο που δέχθηκε και κάποιες το λιγότερο επιθετικές ερωτήσεις από ορισμένους, απάντησε όμως ωραία και χειροκροτήθηκε. Η ταινία στο μεγαλύτερο μέρος της μας είπε ότι αφορά πραγματική ιστορία που του αφηγήθηκε φοιτητής του από την Αφρική, που λόγω έλλειψης χρημάτων αναγκάστηκε να κάνει πορνεία και στον οποίο συνέβει ακριβώς αυτό το γεγονός, δηλαδή ένας ηλικιωμένος του ζήτησε να παραστεί ο ίδιος ως μάρτυρας για την ευθανασία του. Εκεί βρήκε τη μεγάλη ειρωνία, λέγοντας «εμείς στην Αφρική κάνουμε αγώνα για να ζήσουμε κι εσείς στην Ελβετία κάνετε αγώνα για να πεθάνετε»!

Κατά την έρευνα που έκανε ο σκηνοθέτης στις οργανώσεις αυτές είδε ότι ενώ αναλαμβάνουν τα πάντα και στηρίζουν το ενδιαφερόμενο άτομο από την αρχή ως το τέλος, ελάχιστη ως καθόλου σημασία δε δίνεται στους γύρω του και την οικογένεια του. Τα γυρίσματα έγιναν σχεδόν εξ’ολοκλήρου σε στούντιο, θέλοντας να στερήσουν τον ρεαλισμό και να προσομοιάσει περισσότερο στη δεκαετία του ’40. Ζώντας στη Λωζάννη είχε τη δυνατότητα να δει την έντονη αρχιτεκτονική μίξη με «αμερικάνικα» κτίρια του ’60. Έχοντας δει παλιότερα ντοκιμαντέρ κράτησε την διαφημιστική καμπάνια «μην πάρετε το τρένο, ελάτε με αυτοκίνητο». Τώρα όμως οι προτιμήσεις του κόσμου στα ξενοδοχειακά συγκροτήματα έχει αλλάξει, προτιμά λιγότερο μπετόν, περισσότερη φύση, περισσότερο ανοιχτό χώρο. Όλα αυτά τα μοτέλ έχουν μείνει κατάλοιπα μιας παλιότερης δόξας. Έτσι κι ο αρχιτέκτος της ταινίας βιώνει τη φθορά του χρόνου βλέποντας πως αλλάζουν τα κτίρια του με το πέρασμα του χρόνου, γερνούν κι αυτά καθώς η μόδα της κάθε εποχής αλλάζει, εντελώς διαφορετικά από ότι θα τα είχε φανταστεί σε νεαρότερη ηλικία, στα 20 του. Τέλος, ο σκηνοθέτης μας αποκάλυψε ότι ζει κι ο ίδιος προσωπικά καθημερινά κοντά στο θάνατο, αλλά το αντιμετωπίζει με χιούμορ: «Οι δύσκολες συνθήκες με ωθούν στο να γυρίζω κωμωδίες και πιστεύω αν ζούσα στην Ελλάδα θα έκανα μια πολύ μεγάλη κωμωδία».

Belles Familles (Η Δικιά μας Οικογένεια)

O Ζερόμ μένει χρόνια στη Σαγκάη με την αραβωνιαστικιά του αλλά χρειάζεται να επιστρέψει στο Παρίσι, επ’ευκαιρίας μιας επαγγελματικής συνάντησης. Μιλώντας με τη μητέρα του μαθαίνει ότι έχει ξεσπάσει δικαστική διαμάχη γύρω από το πατρικό του σπίτι, ξυπνώντας του αναμνήσεις από τον πατέρα του που τους είχε παρατήσει για να παντρευτεί μια άλλη γυναίκα. Στην πορεία θα μπλεχτεί σε ένα μύλο γεγονότων και αποκαλύψεων που θα τον κάνουν να αναβάλλει συνεχώς την επιστροφή του.

Η ταινία διαθέτει αρκετά ωραία στοιχεία και καλούς ηθοποιούς που πλαισιώνουν τον Ματιέ Αμαλρίκ, που έχει τον κεντρικό ρόλο του Ζερόλ κάνοντας το χρόνο να κυλά ανάλαφρα. Από την άλλη, δεν έχει δώσει την απαραίτητη έμφαση στο κωμικό στοιχείο, ενώ σεναριακά προσπαθεί, αλλά δεν καταφέρνει να ξεφύγει από τις «παγίδες» που το κάνουν να θυμίσει έντονα σαπουνόπερα (στοιχείο που το βρίσκουμε ακόμα και στην αφίσα της ταινίας), ενώ δε «τολμά» να παίξει όσο θα μπορούσε με την ιδέα της ετεροθαλούς αδερφής. Σε συμπρωταγωνιστικούς ρόλους βρίσκουμε την πανέμορφη Μαρίν Βάσθ (Jeune et Jolie), αλλά και την Καρίν Βιάρ που μας είχε τιμήσει με την παρουσία της στο περσινό 16ο φεστιβάλ γαλλόφωνου κινηματογράφου.