19ο ΦΝΘ: Masterclass EDN, Κουβεντιάζοντας, Docs In Progress & Πρόσωπα Ημέρας

19ο Φεστιβάλ Ντοκιμαντέρ Θεσσαλονίκης
3-12 Μαρτίου 2017

MASTERCLASS EDN- ΚΟΥΒΕΝΤΙΑΖΟΝΤΑΣ –
ΠΡΟΣΩΠΑ ΤΗΣ ΜΕΡΑΣ ΚΑΙ ΕΝΑΡΞΗ DOCS IN PROGRESS

[toggle title=”Masterclass EDN”]

MASTERCLASS EDN
«Ερευνώντας δικαιώματα & Το δικαίωμα στην έρευνα»
με την Ελίζαμπεθ Κλινκ

Όλα όσα αφορούν στα πνευματικά δικαιώματα, τα αρχεία και την έρευνα βρέθηκαν στο επίκεντρο του masterclass που πραγματοποιήθηκε την Τρίτη 7 Μαρτίου 2017 στην αίθουσα Παύλος Ζάννας, στο πλαίσιο του Docs in Thessaloniki Pitching Forum 2017 του 19ου Φεστιβάλ Ντοκιμαντέρ Θεσσαλονίκης. Εισηγήτρια του masterclass ήταν η Ελίζαμπεθ Κλινκ, έμπειρη ερευνήτρια του οπτικοακουστικού τομέα διεθνώς και εξειδικευμένη επαγγελματίας στα αρχεία και τους τρόπους που μπορούν οι σκηνοθέτες να τα εκμεταλλευτούν. Το masterclass συν-διοργανώθηκε από το Ευρωπαϊκό Δίκτυο Ντοκιμαντέρ (EDN) και το Φεστιβάλ Ντοκιμαντέρ Θεσσαλονίκης.

Την Ελίζαμπεθ Κλινκ παρουσίασε ο Ove Rishoj Jensen, Film & Media Consultant του EDN, παρατηρώντας πόσο σημαντικό είναι για τους δημιουργούς των ταινιών τεκμηρίωσης να εντοπίζουν αρχειακό υλικό. Στη συνέχεια η κ. Κλινκ ανέπτυξε τις βασικές θεματικές του masterclass: την έρευνα που πρέπει να γίνεται πριν από τα γυρίσματα ενός ντοκιμαντέρ για τη λήψη δικαιωμάτων, καθώς και τι συμβαίνει με τα δικαιώματα για χρήση εικόνων, βίντεο και μουσικής.

Έρευνα για τα πνευματικά δικαιώματα

Η Ελίζαμπεθ Κλινκ τόνισε αρχικά ότι οι δημιουργοί πρέπει να λαμβάνουν υπόψη τους όλα τα πνευματικά δικαιώματα και να εξασφαλίζουν άδειες για όλο το υλικό που δεν τους ανήκει. Υπάρχει, είπε, συχνά η τάση να παίρνει κανείς ό,τι είναι εύκολα διαθέσιμο, ωστόσο η λήψη άδειας είναι απαραίτητη όταν πρόκειται η ταινία να διανεμηθεί ή να μεταδοθεί. Για το λόγο αυτό, πριν ακόμα αρχίσουν τα γυρίσματα, είναι απαραίτητο να συγκεντρωθούν όλες οι φόρμες εκχώρησης δικαιωμάτων που θα χρειαστούν, για τα πρόσωπα που θα συμμετέχουν, τις πηγές από τρίτους (για παράδειγμα ταινίες ή θεατρικά έργα) και τις τοποθεσίες.

1) Πώς ξεκινά η έρευνα;

Μια καλή αρχή είναι η «έρευνα αγοράς», για το ποιος άλλος έχει ασχοληθεί με το ίδιο θέμα, όχι μόνο για να γνωρίζει κανείς τι άλλο υπάρχει, αλλά και επειδή από τη λίστα με τα credits μπορούν να αντληθούν χρήσιμες πληροφορίες για τις πηγές του υλικού. Επόμενη καλή πηγή είναι η ευρεία αναζήτηση με λέξεις – κλειδιά ή η αναζήτηση βιβλίων για το θέμα, που οδηγεί στους ειδικούς οι οποίοι έχουν ασχοληθεί με αυτό. Ακολουθούν τα μακράς μορφής περιοδικά άρθρα, μια καλή πηγή πληροφοριών για ημερομηνίες και άλλα στοιχεία που ενδεχομένως θα χρειαστούν.

2) Ραδιοφωνικά αρχεία

Όπως τόνισε η Ελίζαμπεθ Κλινκ, επόμενο βήμα πρέπει να είναι τα αρχεία ραδιοφώνου, αρχικά γιατί είναι μια πλούσια πηγή αρχειακού υλικού από όλο τον κόσμο και συχνά απομαγνητοφωνημένα, αλλά και γιατί μπορούν να χρησιμοποιηθούν ως αφηγηματικές γραμμές. Επιπλέον, αν το θέμα του ντοκιμαντέρ είναι πρόσωπο που έχει πεθάνει, είναι η μοναδική ευκαιρία να ακουστεί η φωνή του. Μια άλλη θετική πλευρά των ραδιοφωνικών συνεντεύξεων είναι επιπλέον ότι συχνά είναι εκτενέστερες και επειδή είναι μόνο ήχος και όχι εικόνα κάνουν τους ανθρώπους να μιλούν πιο ανοιχτά και περισσότερο.

3) Google alerts & αρχεία εφημερίδων

Η σύγχρονη τεχνολογία προσφέρει ένα ακόμα εργαλείο στη συλλογή υλικού, τα Google alerts, για οτιδήποτε δημοσιεύεται σε ειδησεογραφικά και όχι μόνο sites και blogs για το θέμα του ντοκιμαντέρ. Εξίσου χρήσιμα όμως είναι και τα παραδοσιακά αρχεία εφημερίδων που προσφέρουν πολύ συγκεκριμένες ημερομηνίες, χρήσιμες και για περαιτέρω αρχειακή έρευνα. Αυτό που πρέπει να λαμβάνουν υπόψη τους οι δημιουργοί είναι ότι ο τίτλος ενός άρθρου αποτελεί κοινό κτήμα (public domain), ενώ ολόκληρο το άρθρο, ο τίτλος της εφημερίδας ή και το όνομα του συντάκτη υπόκεινται σε πνευματικά δικαιώματα και χρειάζονται λήψη άδειας.

Αναζήτηση των προσώπων που θα μιλήσουν για ένα θέμα & τοποθεσίες

Αυτό είναι το επόμενο βήμα. Με αυτά τα πρόσωπα μπορεί να έρθει κανείς σε επαφή είτε με τον παραδοσιακό τρόπο είτε μέσω των social media. Μερικές φορές ωστόσο, είναι χρήσιμο να μπεις στη θέση κάποιου, να σκεφτείς με ποιον θα είχε επαφές μια συγκεκριμένη κατηγορία ανθρώπων, π.χ. γιατρούς, οργανισμούς, σχολεία κλπ. και να απευθυνθείς σε αυτούς. Στο θέμα της τοποθεσίας, η Ελίζαμπεθ Κλινκ τόνισε ότι είναι απαραίτητο να έχει κανείς πάντα από πριν τις απαραίτητες άδειες για να ξέρει τι επιτρέπεται να κινηματογραφήσει και τι όχι, π.χ. ποια κτίρια διασήμων αρχιτεκτόνων ή μνημεία υπόκεινται σε πνευματικά δικαιώματα. Για το λόγο αυτό καλό είναι οι δημιουργοί να απευθύνονται στις βιβλιοθήκες Film και Video μιας πόλης ή μιας χώρας, ενώ όταν πρόκειται για γυρίσματα στο εξωτερικό να είναι σε επαφή με τις τοπικές πρεσβείες.

Κινηματογράφηση προσώπων & χώρων

Για τα πρόσωπα, οι ντοκιμαντερίστες είναι απαραίτητο να υπογράφουν κάθε φορά τη φόρμα εκχώρησης δικαιωμάτων, αλλά και χρήσης υλικού βίντεο ή φωτογραφιών και για την κινηματογράφηση του σπιτιού τους. Για τους ανήλικους χρειάζεται πάντα η γραπτή άδεια γονέα ή νόμιμου κηδεμόνα, ενώ για όλους είναι απαραίτητη η διευκρίνιση ότι το υλικό μπορεί να χρησιμοποιηθεί και για την προώθηση της ταινίας. Για την κινηματογράφηση σε ανοιχτούς χώρους ή σε χώρους συναυλιών / παραστάσεων η Ελίζαμπεθ Κλινκ παρατήρησε ότι είναι καλό να αποφεύγονται τα κοντινά σε πρόσωπα ή να προτιμώνται οι λήψεις από την πλάτη, αλλά σε κάθε περίπτωση να υπάρχει κοινοποίηση ότι πρόκειται να κινηματογραφηθεί το γεγονός, ώστε να αποφεύγονται μηνύσεις, όπως έχει συμβεί στο παρελθόν. Οι πρακτικές συμβουλές της σε ό,τι αφορά στα πρόσωπα που θα συμμετέχουν σε ένα ντοκιμαντέρ, είναι o δημιουργός να ενημερώνει πάντα από πριν ότι θα χρειαστεί άδεια και, αν αυτή ληφθεί τηλεφωνικά, έπειτα να υπάρχει και γραπτή επιβεβαίωση μέσω email, ενώ η προσωπική επαφή είναι αυτή που θα πείσει τους περισσότερους να συμμετέχουν. Για μεγάλες εταιρείες, οι φόρμες εκχώρησης δικαιωμάτων είναι καλό να κοινοποιούνται εκ των προτέρων στα τμήματα Δημοσίων Σχέσεων ή Τύπου, ώστε να έχουν ελεγχθεί και να αποφεύγονται καθυστερήσεις. Και μια πρακτική συμβουλή από ένα σκηνοθέτη που μοιράστηκε την εμπειρία του με το κοινό, είναι να γίνονται δύο λήψεις μιας συνέντευξης, αφενός για να είναι από διαφορετική οπτική και να προσφέρει περισσότερο υλικό για το τελικό μοντάζ και αφετέρου γιατί τη δεύτερη φορά μπορεί οι άνθρωποι που κινηματογραφούνται να πουν περισσότερα πράγματα ή να σκεφτούν πιο ήρεμα.

Αναζήτηση υλικού εικόνας και βίντεο

Η αναζήτηση υλικού εικόνας και βίντεο από αρχεία, φορείς και ιστοσελίδες που τα παρέχουν δωρεάν ή με χαμηλή χρέωση, αλλά και οι δυνατότητες που προσφέρει η αντίστροφη αναζήτηση εικόνων της Google, ήταν τα θέματα που αναπτύχθηκαν στη συνέχεια. Η Ελίζαμπεθ Κλινκ αναφέρθηκε σε αρκετά sites και τους τρόπους με τους οποίους μπορεί να αναζητήσει κανείς το υλικό που χρειάζεται, τονίζοντας ωστόσο ότι είναι πάντα απαραίτητο για τους δημιουργούς να ελέγξουν ότι το αρχειακό site έχει και τα πνευματικά δικαιώματα, και όχι μόνο την πρόσβαση και τη διανομή, τυπώνοντας τη σελίδα που αναφέρει ότι η εικόνα ή το βίντεο αποτελεί κοινό κτήμα και δεν υπόκειται σε πνευματικά δικαιώματα. Ακόμα όμως και για τα αρχεία βίντεο που δεν είναι δωρεάν, πολλές φορές είναι καλύτερο για ένα δημιουργό να πληρώσει ένα ποσό, που δεν είναι απαραίτητα υψηλό, προκειμένου να αποκτήσει το δικαίωμα χρήσης ενός συγκεκριμένου υλικού, παρά να προσπαθήσει να το κινηματογραφήσει, διαδικασία που θα κοστίσει ενδεχομένως περισσότερο σε χρόνο και χρήμα.

Όσον αφορά στα βίντεο, οι αθλητικές μεταδόσεις και τα αποσπάσματα ταινιών επίσης συχνά κοστίζουν ακριβά και χρειάζονται εκχώρηση δικαιωμάτων από περισσότερα άτομα, γι’ αυτό πολλές φορές είναι καλύτερο και πιο οικονομικό για έναν σκηνοθέτη να αγοράζει τη σειρά φωτογραφιών ενός γεγονότος και να χρησιμοποιεί το μοντάζ των εικόνων αυτών.

Στον τομέα της μουσικής, υπάρχουν τρεις κατηγορίες δικαιωμάτων: σύνθεσης, ηχογράφησης και εκτέλεσης, και αντίστοιχες άδειες που πρέπει να ληφθούν από όλους, συχνά με υψηλό τίμημα. Για το λόγο αυτό είναι πολλές φορές καλύτερο για έναν σκηνοθέτη να συνεργάζεται με συνθέτη, ώστε η ταινία να έχει πρωτότυπη μουσική, που μπορεί να χρησιμοποιηθεί και για την προώθησή της, ή να αγοράζει μόνο τα δικαιώματα σύνθεσης και να χρησιμοποιεί μια διασκευή από έναν μουσικό με τον οποίο συνεργάζεται.

[/toggle]

[toggle title=”Κουβεντιάζοντας (Just Talking)”]

ΚΟΥΒΕΝΤΙΑΖΟΝΤΑΣ
(Just Talking) 
ΤΡΙΤΗ 7/3

Η ενότητα «Κουβεντιάζοντας» του 19ου Φεστιβάλ Ντοκιμαντέρ Θεσσαλονίκης συνεχίστηκε τη Τρίτη 7 Μαρτίου 2017, στο καφέ «Δωμάτιο με θέα» του Ολύμπιον. Στη συζήτηση, την οποία συντόνισε ο επικεφαλής προγράμματος του Φεστιβάλ Κινηματογράφου Θεσσαλονίκης Γιώργος Κρασσακόπουλος, συμμετείχαν οι σκηνοθέτες Στέλλα Νικολέττα Δρoσσά (Wie Bojen im Meer), Μοριγιά Μπεναβότ (Ξένος ντόπιος), Τσετσίλια Μπότσα Βολφ (Βεργκότ), Ναντά Μεζνί Χαφαϊέντ (Πέρα απ’ τον ίσκιο), Νίκος Ντουρλιός (Όλυμπος: τέσσερα μονοπάτια για να φτάσεις τους θεούς) και Λουκάς Αγέλαστος και Σπυριδούλα Γκούσκου (Εγώ, ο άλλος άνθρωπος).

Η συζήτηση ξεκίνησε με την παρουσίαση των ταινιών των δημιουργών και το πόσο διήρκεσαν τα γυρίσματά τους.

Η Στέλλα Νικολέττα Δροσσά, η οποία στο Wie Bojen im Meer παρακολουθεί τη ζωή πέντε νεαρών γυναικών την περίοδο της οικονομικής κρίσης, έκανε τα γυρίσματα μέσα σε επτά χρόνια. Από την πλευρά του, ο Νίκος Ντουρλιός στο Όλυμπος: τέσσερα μονοπάτια για να φτάσεις τους θεούς εστιάζει στο εθνικό πάρκο του μαγευτικού Ολύμπου. Ο ίδιος, όπως είπε, φωτογράφιζε το βουνό από το 1993 και το 2010 αποφάσισε να γυρίσει και ταινία γι’ αυτό.

Οι Λουκάς Αγέλαστος και η Σπυριδούλα Γκούσκου στο Εγώ, ο άλλος άνθρωπος καταγράφουν την πορεία του εμπνευστή της κοινωνικής κουζίνας «Ο άλλος άνθρωπος», ενός άνδρα που στα 47 του χρόνια παλεύει με την ανεργία και την απραξία. Σύμφωνα με τον κ. Αγέλαστο, η ταινία έχει δύο επίπεδα: αναφέρεται στο πώς από το τίποτα πετυχαίνουμε τα πάντα, ενώ παράλληλα αναπτύσσει το χαρακτήρα του πρωταγωνιστή. Τρία χρόνια έρευνας και ένας χρόνος γυρισμάτων χρειάστηκε για το ντοκιμαντέρ Βεργκότ, όπως υπογράμμισε η σκηνοθέτιδά του, Τσετσίλια Μπότσα Βολφ, η οποία κινηματογράφησε μια οικογένεια αγροτών από μια κοιλάδα των Άλπεων, ο νεαρότερος γιος της οποίας συνειδητοποιεί πως είναι ομοφυλόφιλος, αλλά οι γύρω του, ειδικά ο πατέρας του, δεν μπορούν να το αποδεχτούν.

Η Ναντά Μεζνί Χαφαϊέντ χρειάστηκε ένα χρόνο για να ολοκληρώσει την ταινία της Πέρα απ’ τον ίσκιο, που καταγράφει την καθημερινή ζωή της Αμίνα Σμπούι, πρώην μέλους των Femen και τους φίλους της από την ΛΟΑΤ κοινότητα, οι οποίοι μένουν στο σπίτι της, ανεπιθύμητοι από τις οικογένειές τους και την κοινωνία. Από την πλευρά της, η Μοριγιά Μπεναβότ στο Ξένος ντόπιος ζωντανεύει τρεις προσωπικές ιστορίες για το αίσθημα του να νιώθεις ξένος και ντόπιος την ίδια στιγμή, μέσα από stop-motion animation, καθώς όπως σημείωσε η ίδια ήθελε να εκφραστεί με έναν διαφορετικό τρόπο πέρα από τις λέξεις.

Πόσο εύκολο ήταν να προσεγγίσουν τον άνθρωπο που ήθελαν να κινηματογραφήσουν;

Στην ταινία του Νίκου Ντουρλιού ένας 82χρονος, ο Κώστας Ζολότας, ενώνει τους υπόλοιπους δώδεκα χαρακτήρες καθώς ζει στο βουνό εδώ και πενήντα χρόνια. Ο σκηνοθέτης αρχικά φοβόταν να τον προσεγγίσει, αλλά όπως είπε αποδείχθηκε ένας άνθρωπος με ενέργεια παιδιού που ήθελε πολύ να συμμετάσχει στο ντοκιμαντέρ. Για την Στέλλα Νικολέττα Δροσσά, οι ηρωίδες της ήταν γνωστά πρόσωπα, η αδερφή της και οι φίλες της, γι’ αυτό και ήταν εύκολο να τις προσεγγίσει. Όσο όμως ο καιρός περνούσε, δεν ήθελαν να της μιλούν γιατί οι ζωές τους γινόταν χειρότερες λόγω της κρίσης και η σκηνοθέτιδα δυσκολεύτηκε γιατί δεν ήξερε πώς να τους φερθεί. Για τους Λουκά Αγέλαστο και Σπυριδούλα Γκούσκου η προσέγγιση του ήρωα τους ήταν εύκολη, καθώς είχε ήδη προβληθεί στα ΜΜΕ. Όχι όμως και για την Τσετσίλια Μπότσα Βολφ, της οποίας ο κεντρικός της χαρακτήρας ήταν ντροπαλός και η ίδια προσπάθησε πολύ για να καταφέρει να της ανοίξει την καρδιά του. Το ίδιο συνέβη και στην Ναντά Μεζνί Χαφαϊέντ, για την οποία δεν ήταν εύκολο να πείσει την ακτιβίστρια ηρωίδα της να μιλήσει, αφού αρχικά εκείνη δεν ήθελε να δείχνει ούτε το πρόσωπό της, ωστόσο έπειτα την εμπιστεύτηκε. Η Μοριγιά Μπεναβότ εμπνεύστηκε την ταινία της από τον γείτονα της, που δεν ήθελε να μοιραστεί τις εμπειρίες του μαζί της κι έπειτα από πολλές συζητήσεις κατάφερε να προσεγγίσει τους ήρωες της.

Πότε πήραν την απόφαση να ολοκληρώσουν τα γυρίσματα των ταινιών τους;

«Καθόμαστε το καλοκαίρι κάτω από τον ήλιο και αποφασίσαμε πως τα γυρίσματα πρέπει να τελειώσουν. Το Φεστιβάλ Ντοκιμαντέρ Θεσσαλονίκης ήταν η τελική προθεσμία μας», επισήμανε χαρακτηριστικά ο Λουκάς Αγέλαστος. Για την Στέλλα Νικολέτα Δροσσά τα γυρίσματα ολοκληρώθηκαν όταν οι ηρωίδες της ξεπέρασαν τις δυσκολίες τους, προσθέτοντας ότι με το δημοψήφισμα του Ιουλίου 2015 ήρθε και το τέλος της ιστορίας του φιλμ. Ο Νίκος Ντουρλιός έφτασε στην κορυφή του Ολύμπου και έπρεπε επιτέλους να ολοκληρώσει τα γυρίσματα, καθώς όπως τόνισε χιουμοριστικά και τα λεφτά του είχαν τελειώσει αλλά και η γυναίκα του θα τον χώριζε. Η πτυχιακή της εργασία είναι το ντοκιμαντέρ που παρουσιάζει στο 19ο ΦΝΘ η Τσετσίλια Μπότσα Βολφ, η οποία είχε καθορισμένη προθεσμία, όπως και η Μοριγιά Μπεναβότ, που σημείωσε ότι το animation πρέπει να έχει πάντα προγραμματισμό. Για την Ναντά Μεζνί Χαφαϊέντ το τέλος των γυρισμάτων ήρθε απότομα όσο και επιτακτικά, καθώς μια από τους χαρακτήρες αποπειράθηκε να αυτοκτονήσει.

Πώς οργάνωσαν το μοντάζ της ταινίας τους;

Η Στέλλα Νικολέττα Δροσσά μαζί με τους συνεργάτες της κατέγραψαν αρχικά τις καλύτερες στιγμές του υλικού, έγραψαν το σενάριο και δημιούργησαν επίσης ένα χρονολόγιο με τις ζωές των πρωταγωνιστριών. Ο Νίκος Ντουρλιός είχε ατελείωτο υλικό που έπρεπε να οργανωθεί, οπότε με την βοήθεια ενός μοντέρ κόπηκε ότι έπρεπε και τότε η ιστορία άρχισε να βγάζει νόημα. Για την σημαντική βοήθεια του μοντέρ μίλησε και η Σπυριδούλα Γκούσκου, τονίζοντας ότι «με το υλικό που είχαμε μπορούσαμε να κάνουμε πολλές ταινίες. Τα πάντα ήταν καινούρια με το μοντάζ. Ήταν σαν να δημιουργήθηκε ένα νέο φιλμ». Παρομοίως, η Τσετσίλια Μπότσα Βολφ σημείωσε ότι στην ουσία δεν ήθελε να κόψει τίποτα, υπογραμμίζοντας ότι κάποιος σκηνοθέτης που δεν συνδέεται συναισθηματικά με το διαθέσιμο υλικό του μπορεί πιο εύκολα να κόψει ό,τι δεν χρειάζεται. Η Ναντά Μεζνί Χαφαϊέντ είχε την συγκατάθεση των πρωταγωνιστριών της για το τι θα μπει στην ταινία, ενώ η Μοριγιά Μπεναβότ, παρότι έκανε το μοντάζ μόνη της, επισήμανε ότι «το να το εμπιστευτείς κάποιον άλλον σου δίνει ισορροπία και μια άλλη προοπτική».

Πόσο εύκολη είναι η διαδικασία της διανομής των ταινιών τους;

Για τους περισσότερους σκηνοθέτες είναι η πρώτη τους ταινία, οπότε όπως υπογράμμισαν, ήταν μια πρωτόγνωρη εμπειρία. Η Στέλλα Νικολέττα Δροσσά σημείωσε ότι της είπαν πως η ταινία της πρέπει να γίνει μικρότερη για να βρει διανομή ή να προβληθεί στην τηλεόραση. Ο Νίκος Ντουρλιός επισήμανε την σημασία των φεστιβάλ για την προώθηση της ταινίας του, παρατηρώντας χαρακτηριστικά ότι «τώρα το ντοκιμαντέρ μου είναι ένα μικρό παιδί που έχει αγάπη και προστασία. Όταν θα μεγαλώσει θα βγει στην αγορά και όταν θα γεράσει θα γίνει DVD». Ο θάνατος της ταινίας, σύμφωνα με τον ίδιο, έρχεται όταν μπορείς να την βρεις στο διαδίκτυο. Άποψη με την οποία διαφώνησε η Μοριγιά Μπεναβότ που θεωρεί το διαδίκτυο ως σημαντικό μέσο για να έρθει η ταινία της σε επαφή με το ευρύτερο κοινό. Όπως είπε η ίδια, «κανείς δεν σου μαθαίνει πώς να πουλήσεις την ταινία σου», προσθέτοντας ότι στο Ισραήλ, από όπου κατάγεται, δεν υπάρχουν πολλές χρηματοδοτήσεις. Από την πλευρά του, ο Λουκάς Αγέλαστος επισήμανε τη μεγάλη σημασία των φεστιβάλ στην προβολή των ντοκιμαντέρ.

[/toggle]

[toggle title=”Πρόσωπα της Ημέρας”]

ΤΑ ΠΡΟΣΩΠΑ ΤΗΣ ΜΕΡΑΣ

Τα ντοκιμαντέρ τους προβάλλονται σήμερα στο 19ο ΦΝΘ. Λίγο πριν τις προβολές, Έλληνες και ξένοι σκηνοθέτες, τα πρόσωπα της μέρας, μας μιλούν για τις ταινίες τους:

«Santoalla» Άντρου Μπέκερ, Ντάνιελ Μέρερ

Το σκηνικό, το καστ των χαρακτήρων και το μυστήριο, όλα έμοιαζαν πολύ παράξενα για να είναι αληθινά. Αρχικά δουλέψαμε πάνω σε ένα μυθοπλαστικό σενάριο, προτού αποφασίσουμε να το γυρίσουμε ως ντοκιμαντέρ. Έπειτα από αυτό, ο επίλογος αυτής της ταινίας προέκυψε πιο τραγικός από ο,τιδήποτε μπορούσαμε να είχαμε γράψει σαν σενάριο.

«Transitioning: Transgender Children» Ροσέρ Ολιβέρ ι Ολιβέλα, Λουίς Μονσεράτ ι Σατόρε

Είμαι σίγουρος ότι ο θεατής θα συγκλονιστεί με το θάρρος, την ευθύτητα και την ωριμότητα αυτών των διεμφυλικών αγοριών και κοριτσιών που μιλούν στο φακό για την ταυτότητά τους. Ελπίζω η μαρτυρία τους να μας κάνει πιο ενήμερους για την ανθρώπινη διαφορετικότητα και να σπάσει τις προκαταλήψεις που πολλοί ακόμα συντηρούν στην κοινωνία μας εναντίον των διεμφυλικών ανθρώπων.

«All Governments Lie: Truth, Deception And The Spirit Of I. F. Stone» Φρέντ Πίμποντι

Υπάρχει μια έκφραση που λέει ότι η καλή δημοσιογραφία οφείλει να παρηγορεί τους πλήττοντες και να πλήττει τους προνομιούχους. Αυτό με έκανε να θυμηθώ τον I.F Stone… Ήθελα να πω την ιστορία αυτών των παθιασμένων ανεξάρτητων δημοσιογράφων, παλιών και νέων, να φέρω το κοινό μέσα στον κόσμο τους και να πω την ιστορία αυτών των ριζοσπαστών από τη δική μου οπτική γωνία. Ως πρώην ερευνητής παραγωγός της εκπομπής του CBC «The Fifth Estate» και της εκπομπής “20/20” του ABC, γνωρίζω πόσο δύσκολο είναι να ξεσκεπάζεις την απάτη και να αποκαλύπτεις την αλήθεια.

«Για μια άλλη ζωή» Λώρεντ Λάφλιν

Οι πρόσφυγες συχνά συγκεντρώνονται και επιχειρούν όλοι μαζί μαζικές εξόδους προκειμένου να ξεφύγουν απ’ τον πόλεμο, τις οικονομικές διαμάχες ή τις πολιτικές διώξεις. Δεν κοιτάμε πάντα τις προσωπικές κακουχίες που κάθε άτομο αντιμετωπίζει όταν αφήνει πίσω του την οικογένεια, τη χώρα, τους φίλους και τις συνήθειές του. Στην περίπτωση της Ζέινα, η σεξουαλικότητά της ήταν ένας επιπρόσθετος λόγος για να ελευθερώσει τον εαυτό της από τα δεσμά της μη-ανοχής και να βγει έξω στον κόσμο, αλλά αυτή η καταπίεση συνεχίστηκε από τους συντρόφους της πρόσφυγες, αφού έφτασε στην Ευρώπη. Η εκπληκτική προσαρμοστικότητα της Ζέινα και το κουράγιο της, επικράτησαν και πάτησε στα πόδια της όταν αντιμετώπισε αυτή τη μισαλλοδοξία. Ελπίζω ότι το φιλμ μου αντανακλά αυτή τη δύναμη.

«Γιάννης Καστρίτσης: Ο άνθρωπος και ο ίσκιος» του Δημήτρη Κουτσιαμπασάκου

Ειδικό στοιχείο της καλλιτεχνικής προσωπικότητας του Γιάννη Καστρίτση, είναι ο τόπος καταγωγής του, η φύση και ο άνθρωπος. Αυτά τα στοιχεία εντοπιότητας τα αναγάγει σε οικουμενικά. Αυτό, νομίζω, είναι που πρέπει να προσέξουμε κι εμείς σήμερα: να διατηρήσουμε τη θέση μας σ’ αυτό τον κόσμο, αποδεχόμενοι αυτό που είμαστε. Ο μόνος τρόπος να διατηρηθούμε ζωντανοί, είναι να πάψουμε να φοβόμαστε αυτό που είμαστε, να το αποδεχτούμε ολοκληρωτικά

«Το πρώτο γεύμα – ταξίδι της τροφής» Νίκος Νταγιαντάς, Λευτέρης Χαρίτος, Ανδρέας Αποστολίδης, Yuri Averof

Μιλάμε πολύ για τον Ελληνικό πολιτισμό, θαυμάζουμε τις μεγάλες δημιουργίες και τα επιτεύγματά του αλλά δεν συνειδητοποιούμε πώς σχετίζονται όλα αυτά με την τροφή. Εμείς, από την πλευρά μας και μέσα από το ντοκιμαντέρ μας, διαπιστώσαμε ότι όλα αυτά τα σπουδαία πράγματα ξεκινάνε από τη σχέση των Ελλήνων με το φαγητό. Πολιτισμοί που μας εντυπωσιάζουν, όπως ο Μινωικός ή ο Μυκηναϊκός, άνθισαν μετατρέποντας την ανάγκη για τροφή σε κινητήριο δύναμη εξέλιξης. Μ’ αυτά τα δεδομένα, η ταινία μας παρουσιάζει μια εναλλακτική ιστορία της Ελλάδας (Γιούρι Αβέρωφ).

«Που είσαι Σιγκάλ;» Άγγελος Ράλλης

Αυτό που με ώθησε να ασχοληθώ με την τραγωδία της συγκεκριμένης θρησκευτικής μειονότητας, δηλαδή των Γεζίντι, ήταν το γεγονός ότι εντόπισα στα γεγονότα αυτά αναλογίες και ομοιότητες με το θέμα της προηγούμενης ταινίας μου, «A Place for Everyone», στο επίκεντρο της οποίας βρισκόταν η γενοκτονία μιας φυλής στη Ρουάντα. Το αρχικό μου σχέδιο ήταν να φτιάξω μια τριλογία βασισμένη στην μετα-τραυματική συμπεριφορά. Όταν πληροφορήθηκα, λοιπόν, από τα ΜΜΕ για το δράμα των Γεζίντι, ένιωσα ότι αυτή ήταν μια ιστορία που ήθελα να καταγράψω.

[/toggle]

[toggle title=”Docs In Progress”]

DOCS IN PROGRESS

Για έκτη συνεχή χρονιά, η Αγορά Ντοκιμαντέρ του 19ου Φεστιβάλ Ντοκιμαντέρ Θεσσαλονίκης παρουσιάζει τα Docs in Progress, με 12 ταινίες από την Κεντρική Ευρώπη, τα Βαλκάνια και τη Μεσόγειο, οι οποίες παρουσιάζονται στους παραγωγούς, εκπροσώπους πωλήσεων (sales agents), διανομείς και εκπροσώπους φεστιβάλ που είναι παρόντες στη φετινή διοργάνωση.

Η παρουσίαση των φετινών Docs in Progress έγινε το πρωί της Τετάρτης 8 Μαρτίου 2017, στην αίθουσα Παύλος Ζάννας, παρουσία της γενικής διευθύντριας του Φεστιβάλ Κινηματογράφου Θεσσαλονίκης, Ελίζ Ζαλαντό και του διευθυντή του Φεστιβάλ, Ορέστη Ανδρεαδάκη.

Από την πλευρά της, η Ελίζ Ζαλαντό καλωσόρισε τους συμμετέχοντες και τόνισε χαρακτηριστικά: «Θα δούμε πολλά ωραία φιλμ φέτος και με ιδιαίτερη χαρά περιμένω να διαλέξουμε τα καλύτερα». Ως ένα ‘κρυφό’ φεστιβάλ χαρακτήρισε τα Docs in Progress ο Ορέστης Ανδρεαδάκης και επισήμανε ότι «πρόκειται για ένα από τα καλύτερα προγράμματά μας, το οποίο αφορά το αύριο του σινεμά. Καλώς ήρθατε λοιπόν στο αύριο!».

Φέτος, για τρίτη χρονιά στα Docs in Progress η ελληνική εταιρία post-production 2|35 Inc προσφέρει βραβείο σε υπηρεσίες post-production αξίας 15.000 ευρώ, ενώ για πρώτη φορά απονέμεται το βραβείο MuSou σε υπηρεσίες ήχου και μουσικής, αξίας έως και 6.500 ευρώ.

Η διεθνής επιτροπή των Docs in Progress αποτελείται από τους:

Γιούρι Αβέρωφ, παραγωγός, Anemon Productions, Ελλάδα Monika Mikusova, αγοραστής προγράμματος, RTV Σλοβακία, Σλοβακία Francis Kandel, αγοραστής προγράμματος, Canal +, Γαλλία

Σημειώνεται ότι η Αγορά Ντοκιμαντέρ / Doc Market του 19ου Φεστιβάλ Ντοκιμαντέρ Θεσσαλονίκης πραγματοποιείται από 5 έως 11 Μαρτίου 2017, καθημερινά 10:00-20:00, στο ξενoδοχείο Electra Palace (αίθουσα Bυζάντιον).

Οι ταινίες που συμμετέχουν στο τμήμα Docs in Progress είναι οι:

1. 2917, Σκηνοθεσία: Στρατής Χατζηελενούδας, Εταιρεία Παραγωγής: Real Eyes Productions, Παραγωγή: Ιωάννα Πετειναράκη, Γιάννης Σωτηρόπουλος, Ελλάδα

2. Castle, Σκηνοθεσία: Hamed Zolfaghari, Εταιρεία Παραγωγής: Crazy Woodpecker Film Studio, Παραγωγή: Hamed Zolfaghari, Nina Amin Zadeh, Ιράν

3. The Champion, Σκηνοθεσία: Giordano Bianchi, Martina Marafatto, Εταιρεία Παραγωγής: Border Studio S.C., Παραγωγή: Paola Sponda, Συμπαραγωγή: Tanja Gruden, Avi Film, Ιταλία-Σλοβενία

4. Μέρες και Νύχτες της Δήμητρας Κ., Σκηνοθεσία: Εύα Στεφανή, Εταιρεία Παραγωγής: Neda Film, Παραγωγή: Αμάντα Λιβανού, Συμπαραγωγή: ΕΡΤ, Ελλάδα

5. Ευρώπη, το όνειρο, Σκηνοθεσία: Αννέτα Παπαθανασίου, Άγγελος Κοβότσος, Εταιρεία Παραγωγής: Topcut Modiano, Παραγωγή: Mikes Sam Modiano, Συμπαραγωγή: Arash Riahi – Golden Girls, Ελλάδα

6. Fixing Morgan, Σκηνοθεσία: Cecilia Bandeira, Εταιρεία Παραγωγής: Vila do Cinema, Παραγωγή: Marianna Vas, Ουγγαρία-Πορτογαλία-Βέλγιο

7. The Forbidden Aunt, Σκηνοθεσία: Bojana Novakovic, Εταιρεία Παραγωγής: SENSE Production, Παραγωγή: Milan Stojanovic, Σερβία

8. Kiruna 2.0, Σκηνοθεσία: Greta Stocklassa, Εταιρεία Παραγωγής: Analog Vision s.r.o., Παραγωγή: Veronika Kührová, Michal Kráčmer, Συμπαραγωγή: Ondřej Šejnoha, Τσεχία

9. Ματαρόα. Το ταξίδι συνεχίζεται…, Σκηνοθεσία: Ανδρέας Σιαδήμας, Εταιρεία Παραγωγής: Dangerous Productions, Παραγωγή: Ανδρέας Σιαδήμας, Συμπαραγωγή: ΕΡΤ, Ελλάδα

10. Sounds of Kibera, Σκηνοθεσία: Luis Lanchares, Εταιρεία Παραγωγής: Ringo Media, Παραγωγή: Mireia Graell Vivancos, Ισπανία

11. Working in Progress, Σκηνοθεσία: Michael Galinsky, Suki Hawley, Εταιρεία Παραγωγής: Rumur, Παραγωγή: Michael Galinsky, Συμπαραγωγή: Έφη Παπαζαχαρίου – Argonauts Productions, ΗΠΑ-Ελλάδα

12. (Εκτός Συναγωνισμού)

Ευτυχισμένοι Πρίγκιπες, Σκηνοθεσία: Πάνος Δεληγιάννης, Εταιρία Παραγωγής: Oxymoron Films, Παραγωγή: Αργύρης Παπαδημητρόπουλος, Συμπαραγωγή: Ernst Fassbender (Fassb Films), Greek Film Center, ERT S.A, Foss Productions, Ελλάδα

[/toggle]