24ες Νύχτες Πρεμιέρας: Από την πολιτική …στα ζόμπι
Από ένα αποτυχημένο πραξικόπημα στην Τουρκία της δεκαετίας του 1960 μέχρι ένα γιαπωνέζικο συνεργείο horror film και από εκεί στην Βραζιλία και τους διαδικτυακούς έρωτες, οι Νύχτες Πρεμιέρας είχαν πολλά και ενδιαφέροντα πράγματα να δει κανείς την Παρασκευή 21 Σεπτεμβρίου.
Παράλληλα, την τιμητική τους είχαν και τα ντοκιμαντέρ. Το Μια Γυναίκα Αιχμάλωτη που συμμετείχε στο διαγωνιστικό τμήμα των ντοκιμαντέρ -ολοκαίνουριο αυτό-, αλλά και το ντοκιμαντέρ για τον Αλεξάντερ ΜακΚουίν.
Το Διάγγελμα (Anons)
Ένας άνδρας προσπαθεί να περάσει από επιτροπή για να καταφέρει να πάρει βίζα εργασίας στη Γερμανία. Μετά από μία λεπτομερή εξέταση, η απάντηση είναι αρνητική. Έτσι ξεκινά η ταινία το Διάγγελμα του Τούρκου σκηνοθέτη Μαχμούτ Φαζίλ Κοσκούν, η οποία προβλήθηκε παρουσία του σκηνοθέτη στην Αθήνα. Τον άνδρα αυτόν θα τον δούμε πολύ αργότερα. Θα μεσολαβήσει μια κούρσα με ένα ταξί που θα καταλήξει σε μια αιματηρή δολοφονία. Οι δύο επιβαίνοντες αποδεικνύεται ότι είναι στρατιωτικοί που συμμετέχουν σε ένα πραξικόπημα. Στόχος τους είναι να ανακοινώσουν την επιτυχία του πραξικοπήματος στο κρατικό ραδιόφωνο. Τα πράγματα, όμως, πάνε πολύ στραβά σε αυτή την τραγικωμωδία του Τούρκου σκηνοθέτη που κέρδισε ειδικό βραβείο στο Φεστιβάλ Κινηματογράφου της Βενετίας, στο τμήμα των Οριζόντων όπου προβλήθηκε.
Με ένα σενάριο -αλλά και μία σκηνοθετική ματιά που κρατά τις ισορροπίες ανάμεσα στο παράλογο και το δράμα-, ο Μαχμούτ Φαζίλ Κοσκούν σχολιάζει την πολιτική πραγματικότητα της χώρας του, μέσα από τις πράξεις τεσσάρων στρατιωτικών που δυσκολεύονται να εκτελέσουν μία εντολή. Ο σκηνοθέτης φροντίζει να δείξει ότι η επικοινωνία με την Άγκυρα είναι δύσκολη -ως εκ τούτου οι στρατιωτικοί δεν γνωρίζουν το αποτέλεσμα του πραξικοπήματος και μένουν να αναρωτιούνται “πού είναι τα τανκς”. Ταυτόχρονα, ο παραλογισμός αναδεικνύεται μέσα από σκηνές όπως εκείνη που ο διευθυντής του ραδιοφωνικού σταθμού γκρινιάζει ότι δεν τον… ενημερώνουν νωρίτερα για τα πραξικοπήματα, προκειμένου να είναι έτοιμος για τα διαγγέλματα ή η σκηνή όπου ένας εκ των στρατιωτικών απαγγέλει τον εθνικό ύμνο της Βορείου Κορέας!
Ο Κοσκούν αγαπά τα πλάνα που τραβούν σε μάκρος και δεν βιάζεται να φωνάξει cut, θέλοντας να αναδείξει την αμηχανία των ηρώων του απέναντι σε όσα αντιμετωπίζουν. Ταυτόχρονα είναι ενδιαφέροντα τα κάδρα που έχουν επιλεγεί (με τη βοήθεια του καμεραμάν Κρουμ Ροντρίγκεζ). Οι πρωταγωνιστές της ταινίας ερμηνεύουν με ανέκφραστο σχεδόν τρόπο τους ρόλους τους, με αποτέλεσμα να εντείνεται το χιουμοριστικό και σουρεαλιστικό στοιχείο.
Όσο για το εάν ο σκηνοθέτης θέλει κάτι να πει για τη σύγχρονη πραγματικότητα στην Τουρκία; Όπως δηλώνει και ο ίδιος η ταινία μοιάζει μάλλον ά-χρονη και δεν θέλει να επιβάλλει στον θεατή ένα πολιτικό σχόλιο για το σήμερα. Αν κοιτάξει κανείς τον τρόπο που οι κεντρικοί χαρακτήρες αντιμετωπίζουν την ανακοίνωση της είδησης της αποτυχίας του πραξικοπήματος, αυτά είναι μάλλον πράγματα που συμβαίνουν στην γειτονική χώρα.
Αγγελική Στελλάκη
Σκληρή Μπογιά (Tinta Bruta)
Από την Μπερλινάλε, όπου απέσπασε το βραβείο Teddy Bear, έρχεται η ταινία των Μάρσιο Ρεολόν και Φελίπε Ματζεμπάκερ για έναν νεαρό Βραζιλιάνο που βγάζει τα προς το ζην παραχωρώντας διαδικτυακά σεξ σόου, στα οποία χρησιμοποιεί νέον μπογιές για να βάφει το σώμα του. Σύντομα θα βρεθεί αντιμέτωπος με έναν άλλο άνδρα που τον αντιγράφει, τον οποίο και θα ερωτευτεί.
Η ταινία ξεκινά με μια εικόνα ενός νεαρού αγοριού να κοιμάται γυμνό την ώρα που τα σχόλια δίπλα στο βίντεο που έχει αναρτήσει συνεχίζονται. Το αγόρι -ο Πέδρο- μοιάζει ευάλωτο μπροστά στα ξένα βλέμματα, τα οποία δεν διστάζουν να αποθεώσουν και να κρίνουν -όλα από την οθόνη του υπολογιστή τους. Αυτή η κριτική της ψηφιακής εποχής συνεχίζεται στην ταινία, καθώς ο νεαρός μοιάζει να προσπαθεί να βρει την θέση του στον κόσμο και να ξεπεράσει την μοναξιά του (που εντείνεται από την μετακόμιση της μεγαλύτερης, προστατευτικής αδελφής του).
Η σχέση του με τον Λέο -που ξεκινά αρχικά με στόχο το οικονομικό όφελος- για να εξελιχθεί σε μια παθιασμένη σχέση και εκτός κάμερας, αναδεικνύει τις ελλείψεις στη ζωή του Πέδρο, σε μία πόλη που οι κάτοικοί της μοιάζουν να φεύγουν μακριά.
Οι σκηνοθέτες επιλέγουν άλλοτε την ψυχρή καταγραφή, άλλοτε την τρυφερότητα για να περιγράψουν τις σύγχρονες σκέψεις σε αυτό το LGBTQ ντεμπούτο που προκάλεσε αίσθηση στα ξένα Φεστιβάλ που προβλήθηκε.
Αγγελική Στελλάκη
Το Μονοπλάνο των Νεκρών
(Kamera O Tomeru Na! / One Cut of the Dead)
Ετοιμαστείτε να ξετυλίξετε τρεις διαστάσεις, μια ταινία, μέσα στην ταινία, μέσα στην ταινία. Ξεκινάμε με το περιβόητο 37λεπτο μονοπλάνο, ήτοι την ομότιτλη ταινία. Ένα συνεργείο προσπαθεί να γυρίσει μια ταινία ζόμπι σε ένα άδειο κτίριο που παλαιότερα γίνονταν περίεργα πειράματα, όταν δέχονται στην πραγματικότητα επίθεση από ζόμπι. Πέραν του μονοπλάνου που είναι ωραίο χωροθετημένο, μοιάζει ό,τι μπορεί να πάει στραβά να πηγαίνει. Εδώ θα χρειαστεί την υπομονή σας ή αν δεν την διαθέτετε καλύτερα να αργήσετε να μπείτε στην αίθουσα… Τίτλοι τέλους, τέρμα του βασανιστηρίου. Μετά όμως περνάμε πίσω από τις κάμερες για να δούμε την κωμική ιστορία του επιτελείου που προσπάθησε να τη γυρίσει. Ένας σκηνοθέτης με υψηλά οράματα αναγκάζεται να δουλεύει για τηλεοπτικό δίκτυο. Όταν του ζητούν να αναλάβει το εγχείρημα ταινίας ζόμπι μικρού μήκους που να έχει συνεχόμενη λήψη (μονοπλάνο), νομίζει ότι του κάνουν πλάκα. Τελικά δέχεται και με πολλές εκπτώσεις αλλά και προετοιμασία φτάνει τελικά η ημέρα του γυρίσματος. Εκεί όμως αρχίζουν τα αναπάντεχα ευτράπελα, που εν μέρει θα δικαιολογήσουν γιατί βγήκε έτσι το αποτέλεσμα που είδαμε στην αρχή και γιατί όλοι φαίνονταν να παίζουν πανικοβλημένοι και άτεχνα. Στο τέλος της ταινίας θα δούμε σκηνές από τα πραγματικά γυρίσματα της ταινίας, με κάμερα πίσω από τις κάμερες που με τη σειρά τους κινηματογραφούσαν τις κάμερες του συνεργείου της υποτιθέμενης ταινίας.
Η ταινία έχει ένα χιούμορ κωμωδίας καταστάσεων που μιλά τη γλώσσα μας καθώς το έχουμε δει σε αρκετές ελληνικές κωμωδίες που χτίζουν σιγά σιγά, κουρδίζοντας προς την κορύφωση. Από την άλλη όμως έχουμε τρία είδη, διαφορετικές κινηματογραφήσεις και τρεις διαφορετικούς ρυθμούς αφήγησης, του αρχικού μονοπλάνου ένα ερασιτεχνικό b-movie, περνάμε σε κοινωνική με τη διαδικασία μέχρι τα γυρίσματα και σε καθαρόαιμη κωμωδία παραλογισμού με το τελευταίο μέρος. Το πιο ενδιαφέρον κομμάτι της ταινίας είναι ότι ρίχνει τον λεγόμενο τέταρτο τοίχο, βάζοντας το θεατή να πάρει μια γεύση από τον κόπο και το μόχθο των συνεργείων για να βγει μια ταινία, -ιδίως μονοπλάνου που επειδή η λήψη είναι συνεχόμενη πρέπει όλα να πάνε ρολόι και όλοι να είναι συγχρονισμένοι στο δευτερόλεπτο. Πράγμα που το ζήσαμε πρόσφατα από πρώτο χέρι, στα γυρίσματα της τελευταίας μικρού μήκους ταινίας του Θανάση Νεοφώτιστου, «Λεωφόρος Πατησίων», η οποία επίσης είναι όλη ένα μονοπλάνο, μάλιστα όχι μόνο παρακολουθώντας αλλά συμμετέχοντας ενεργά, βοηθώντας, μέχρι και κουβαλώντας.
Αντώνης Γκούμας
