61ο ΦΚΘ: Φασμπίντερ και ξερό ψωμί στο «Enfant Terrible»
Για τους λάτρεις του αντισυμβατικού σκηνοθέτη Ράινερ Βέρνερ Φασμπίντερ, το 61o Φεστιβάλ Κινηματογράφου Θεσσαλονίκης φιλοξένησε σε ειδική προβολή την βιογραφία του με τίτλο «Enfant Terrible».
O Ράινερ Βέρνερ Φασμπίντερ υπήρξε ένας ασταμάτητα παραγωγικός σκηνοθέτης που σφράγισε με τις ταινίες του το ρεύμα του λεγόμενου Νέου Γερμανικού Κινηματογράφου. Παρά τον σύντομο βίο του, (πέθανε σε ηλικία μόλις 37 χρονών από υπερβολική δόση κοκαΐνης και υπνωτικών χαπιών)παρέδωσε μια πλούσια και αριστουργηματική φιλμογραφία που αριθμεί 41 ταινίες μεγάλου μήκους, 3 μικρού μήκους και 3 τηλεοπτικές σειρές.
Το «Enfant Terrible», σε σκηνοθεσία του Όσκαρ Ρέλερ έρχεται να μας δώσει μια αίσθηση από τον χαοτικό κόσμο μέσα στον οποίον ζούσε και δημιουργούσε το τρομερό παιδί του γερμανικού κινηματογράφου. Ξεκινώντας από το από το 1969 και όταν ακόμη ο Φασμπίντερ δούλευε σε ένα μικρό θέατρο στο Μόναχο, η ταινία μας δείχνει την πορεία του και εξέλιξή του έως τον θάνατό του τον Ιούνιο του 1982, παγκοσμίως πλέον αναγνωρισμένος. Στο φιλμ παρακολουθούμε γυρίσματα από διάφορες ταινίες του (π.χ. από την πρώτη του ταινία «Η αγάπη είναι πιο κρύα από τον θάνατο»), όμως το ενδιαφέρον του κινηματογραφιστή Ρέλερ δεν επικεντρώνεται τόσο στις μεθόδους κινηματογράφησης του Φασμπίντερ. Αντιθέτως, επικεντρώνεται στη εκρηκτική και προκλητική του φύση, στις συναισθηματικές του εξάρσεις, στην κυκλοθυμία του και στην σκληρή αντιμετώπιση των συνεργατών και των εραστών του. Όπως αποτυπώνεται και στη βιογραφία, οι κινηματογραφικές αφηγήσεις του Φασμπίντερ εστίαζαν στους καθημερινούς περιθωριακούς ήρωες και στις ιστορίες τους. Αυτούς τους αγαπούσε πολύ και ήθελε να τους προστατεύει τόσο στην πραγματική ζωή όσο και στις ταινίες του. Εθισμένος στα ναρκωτικά και ανοιχτά ομοφυλόφιλος, ο Φασμπίντερ είχε μια πολυτάραχη και θυελλώδη ερωτική ζωή που χαρακτηριζόταν από εξαρτητικές και καταστροφικές σχέσεις. Όλα αυτά και πολλά παραπάνω καταγράφονται στη ταινία, στην οποία μάλιστα ο Όσκαρ Ρέλερ επ’ ουδενί δε προσπαθεί να ωραιοποιήσει τον αυταρχικό και ναρκισσιστή αλλά τρομακτικά ταλαντούχο σκηνοθέτη.
Η ταινία διακρίνεται από εξαιρετική αισθητική και ατμόσφαιρα η οποία θυμίζει πολύ αυτή των ταινιών του γερμανού auteur. Σε αυτό συμβάλει και το γεγονός ότι η ταινία είναι γυρισμένη αποκλειστικά με εσωτερικά γυρίσματα, σαν σε θεατρική σκηνή. Τον αδιαμφισβήτητα δύσκολο ρόλο του ίδιου του Φασμπίντερ ερμηνεύει με μεγάλη επιτυχία ο Όλιβερ Μασούτσι, ο οποίος κατορθώνει παραδειγματικά να συνδυάσει την αυταρχική πλευρά του σκηνοθέτη με τον ακραίο συναισθηματισμό και την ευαισθησία του. Όμως, η ταινία πάσχει στην ουσία της διότι δεν καταφέρνει να διεισδύσει σε αθέατες πτυχές της ταραχώδους ζωής και προσωπικότητας του Φασμπίντερ. Ο Ρέλερ μας προσφέρει πληροφορίες για την ζωή και τη δουλειά του με τρόπο ζωηρό αλλά κυρίως επιφανειακό.Για παράδειγμα, παρακολουθώντας στη ταινία την ωμή και τυραννική του συμπεριφορά προς τους ανθρώπους που είχε δίπλα του, αναρωτιόμαστε πώς ποτέ κανένας από αυτούς- με ελάχιστες εξαιρέσεις- δεν τον εγκαταλείπει πραγματικά ή τουλάχιστον δεν τον απαρνείται. Γιατί τον ανέχονται;
Η συγκεκριμένη βιογραφία παρότι αποτελεί μια αρκετά καλή δουλειά, μάλλον δε θα μιλήσει ιδιαίτερα στους γνώστες του Φασμπίντερ διότι περιορίζεται σε μία απλή καταγραφή του βίου και της βασανισμένης ψυχής του. Αντιθέτως, για όσους δε γνωρίζουν τον σκηνοθέτη και το ριζοσπαστικό του έργο, το «Enfant Terrible» θα τους εισάγει επιτυχώς στον ταραχώδη και ταχύρυθμο κόσμο στον οποίο ζούσε, προσφέροντας μια γεύση της μανιακής ιδιοφυίας του.
