Αγκούστι Βιγιαρόνγκα: Ο πόλεμος είναι ο χειρότερος δαίμονας

Αφού μίλησε για τις συνέπειες του Ισπανικού Εμφυλίου μέσα από το δημοφιλές «Μαύρο Ψωμί», ο σκηνοθέτης Αγκούστι Βιγιαρόνγκα έστρεψε το βλέμμα του στην Κούβα με την λογοτεχνική μεταφορά του «Βασιλιά της Αβάνας», μία ιστορία σεξ και φτώχειας βασισμένη στο μυθιστόρημα του Πέντρο Χουάν Γκουτιέρες. Με μεταφορά μυθιστορήματος επιστρέφει και πάλι, αυτή τη φορά του δημοφιλούς καταλανικού λογοτεχνικού έργου του Χουάν Σάλες, «Incerta Gloria» (Αβέβαιος Θρίαμβος) που αφηγείται την ιστορία τριών νέων από την πλευρά των δημοκρατικών, τα πάθη και τις δυστυχίες τους.

Ο σκηνοθέτης μίλησε στους Cinepivates για τη δυσκολία να μεταφέρεις ένα τόσο ογκώδες μυθιστόρημα, καθώς και για τον πόλεμο και τις σύγχρονες εκφάνσεις του (που ο ίδιος τις βλέπει στους προσφυγικούς καταυλισμούς σε Ελλάδα και Ιορδανία, τους γεμάτους από παιδιά από τη Συρία).

Η ταινία «Αβέβαιος Θρίαμβος» βασίζεται σε βιβλίο του Χοάν Σάλες. Πώς κάνατε τη μεταφορά στη μεγάλη οθόνη –μια μάλλον τρομακτική εργασία καθώς το βιβλίο ξεπερνούσε τις 1000 σελίδες;

Ήταν πραγματικά πολύ δύσκολη η μεταφορά αυτού του τεράστιου μυθιστορήματος σε μία ταινία που να διαρκεί λιγότερο από δύο ώρες. Αυτό που κάναμε –με την Κόραλ Κρουζ- ήταν να προσπαθήσουμε να αφαιρέσουμε στοιχεία. Σκεφτήκαμε «τι είναι πραγματικά σημαντικό;» και συμφωνήσαμε ότι είναι οι χαρακτήρες. Αναρωτηθήκαμε επίσης τι θα μπορούσαμε να χάσουμε. Έτσι αποφασίσουμε να αφήσουμε στην άκρη όλα τα μεταφυσικά, φιλοσοφικά και θρησκευτικά στοιχεία του βιβλίου, τα οποία του προσδίδουν μεν συνοχή, αλλά είναι υπερβολικά για μία ταινία. Θα έπρεπε να τα εξηγήσουμε μέσα από τους διαλόγους των χαρακτήρων και αυτό θα έκανε την ταινία πολύ αντανακλαστική.

Όπως και στο «Μαύρο Ψωμί», έτσι και στον «Αβέβαιο Θρίαμβο» μιλάτε για τις συνέπειες του πολέμου. Αποφασίσατε να επικεντρωθείτε στις ανθρώπινες ιστορίες παρά στα ευρύτερα πολιτικά ζητήματα.

Φυσικά η ταινία μιλά για τις συνέπειες του πολέμου. Έχει επικεντρωθεί στα ανθρώπινα ζητήματα περισσότερο παρά στις πολιτικές ή πολεμικές συγκρούσεις. Πιστεύω ότι ο καλύτερος τρόπος για να κατανοήσει κανείς την πολιτική είναι να δει τις συνέπειές της στην κοινωνία. Αυτό κάνουν και οι δύο ταινίες και γι’ αυτό επέλεξα να το κάνω κατ’ αυτόν τον τρόπο.

Στην ταινία συνεργαστήκατε με τη Νούρια Πριμς, στην πρώτη της ταινία εδώ και επτά χρόνια. Πώς ήταν η συνεργασία σας και πώς την πείσατε να παίξει στην ταινία;

Γνωρίζω τη Νούρια Πριμς εδώ και πολύ καιρό και ήξερα ότι είναι σπουδαία ηθοποιός. Κάποια στιγμή αποφάσισε να εξαφανιστεί και να απομονωθεί από τον κόσμο και να αφιερωθεί στον γιο της. Της τηλεφώνησα και της είπα: «Κοίτα, πρόκειται για έναν σπουδαίο ρόλο στην ταινία». Εκείνη την εποχή διάβαζα το μυθιστόρημα και μου είπε ότι θα επέστρεφε στην υποκριτική μόνο στα χέρια κάποιου σαν εμένα. Έτσι συμφωνήσαμε πολύ γρήγορα και η συνεργασία μας υπήρξε θαυμάσια. Είναι πολύ ανασφαλής, αλλά λογική και δεν έχει καμία σχέση με τον χαρακτήρα που ερμηνεύει στην ταινία. Είναι τόσο γλυκιά, τόσο τρυφερή και έχτισε υπέροχα τον χαρακτήρα της.

Οι τελευταίες σας ταινίες είναι μεταφορές μυθιστορημάτων. Τι σας προσελκύει στη μεταφορά σπουδαίων έργων λογοτεχνίας;

Δεν είναι ότι εγώ ενδιαφέρομαι ιδιαίτερα για λογοτεχνικές μεταφορές, θα έλεγα ότι οι παραγωγοί είναι εκείνοι που αισθάνονται πιο ασφαλείς με αυτές. Εάν ένα λογοτεχνικό κείμενο λειτουργεί, αυτό τους κάνει να αισθάνονται ασφάλεια. Αλλά είμαι διατεθειμένος να ασχοληθώ με άλλες θεματικές και να κάνω κάτι πιο προσωπικό.

Η φτώχεια, οι συνέπειες του πολέμου και η απώλεια της αθωότητας αποτελούν βασικά στοιχεία στο έργο σας. Τι είναι αυτό που σας ωθεί να ασχοληθείτε με αυτές τις θεματικές;

Είναι αλήθεια ότι οι συνέπειες του πολέμου και η απώλεια της αθωότητας αποτελούν βασικά στοιχεία στις ταινίες μου. Τι είναι αυτό που με έλκει σε αυτά τα ζητήματα; Δεν γνωρίζω, ίσως πρέπει να ρωτήσουμε έναν ψυχολόγο. Δεν είχα κάποια τραυματική παιδική ηλικία αν και πιστεύω ότι η παιδική ηλικία αποτελεί πολύ σημαντική στιγμή για τη διαμόρφωση της προσωπικότητας. Ο πόλεμος δεν είναι τίποτα άλλο από ένα μεγάλο εμπόδιο στις ζωές όλων. Μπορεί να είναι μια πολύ τραυματική εμπειρία. Βλέπετε, για παράδειγμα, τους Σύρους πρόσφυγες. Στον κόσμο ενός παιδιού οι προσφυγικοί καταυλισμοί στην Ιορδανία, την Ελλάδα και σε άλλα μέρη δημιουργούν τραύματα εντός τους και θα έπρεπε να κάνουμε κάτι για να το εμποδίσουμε. Όπως και να έχει, πιστεύω ότι ο πόλεμος είναι ο χειρότερος δαίμονας που μπορεί να βιώσει ένας άνθρωπος.

Τι μπορείτε να μας πείτε για την επόμενη ταινία σας «Born a King»;

Πρόκειται για άλλη μια φορά για μια ιστορική ταινία που λαμβάνει χώρα πριν το 1920. Είναι μια ταινία για την παιδική ηλικία του βασιλιά Φαϊζάλ, πριν η Αραβία γίνει βασίλειο. Υπήρχε διχασμός και η Αγγλία έδινε όπλα και στις δύο πλευρές. Ο βασιλιάς Αμπντουλαζίζ, ο πρώτος βασιλιάς στην Αραβία, έπρεπε να στείλει στην Αγγλία τον 13χρονο γιο του για να διαπραγματευτεί το υπουργείο Εξωτερικών. Είναι η ιστορία ενός παιδιού που θέλει να βοηθήσει τον πατέρα του και τη χώρα του και βρίσκεται εν μέσω βίας και της σκληρότητας της αγγλικής διπλωματίας. Αυτό είναι το «Born a King». Πρόκειται για μια νέα εμπειρία για μένα: κάνουμε γυρίσματα στην Αγγλία, το Λονδίνο και την Αραβία και νιώθω προσωπικά πολύ ικανοποιημένος. Και πάλι, δεν μου αρέσει να μιλάω πολύ για ταινίες, πριν αυτές ολοκληρωθούν.

* Η ταινία «Αβέβαιος Θρίαμβος» προβάλλεται ήδη στις αίθουσες, σε διανομή weirdwave.