Το καυτό θέμα του αν μπορεί ο Σέρκις να είναι υποψήφιος για Όσκαρ
Εσύ θα έδινες το όσκαρ σε ένα πίθηκο;
Η έξοδος της Αυγής του Πλανήτη των Πιθήκων στις αίθουσες, με το εντυπωσιακό άνοιγμα που αναμένεται να είναι πάνω από 70εκατ.$, έριξε νέο λάδι στη φωτιά της διαμάχης για το αν ηθοποιοί όπως ο Άντι Σέρκις θα πρέπει να μπορούν να είναι υποψήφιοι για Όσκαρ ή αν η επιτυχία πηγάζει από τα μικροτσίπ των υπολογιστών. Ο Άντι Σέρκις, χρησιμοποιώντας την τεχνολογία motion capture (το λεγόμενο CGI-assisted acting) έδωσε ζωή, κίνηση και έκφραση σε χαρακτήρες όπως το Γκόλουμ του Άρχοντα των Δαχτυλιδιών, τον King Kong και φυσικά στον Σίζαρ, τον πρωταγωνιστή του Πλανήτη των Πιθήκων, ενώ στον Τεν Τεν του Σπίλμπεργκ -όπου και εκεί χρησιμοποιούνται τεχνικές performance capture-, ερμήνευσε τον Κάπτεν Χάντοκ. Ο Άντι Σέρκις, μάλιστα, είναι από τους στυλοβάτες της νέας αυτής τεχνολογίας, έχοντας το δικό του εργαστήρι που ασχολείται αποκλειστικά με αυτό. To Imaginarium όπως λέγεται, το οποίο οι ίδιοι οι ιδρυτές του χαρακτηρίζουν ως «σπίτι της επόμενης γενιάς αφήγησης ιστοριών» εξειδικεύεται στην εφαρμογή της τεχνολογίας motion capture σε ταινίες, τηλεοπτικές σειρές και video games.
Το τελικό αποτέλεσμα της ερμηνείας όμως οφείλεται κυρίως στον ηθοποιό που ενσαρκώνει τους animated χαρακτήρες ή η ερμηνεία υποβοηθείται από τη χρήση της ψηφιακής τεχνολογίας;
Με την έντονη διαμάχη να έχει διχάσει κοινό και κριτικούς εμείς αντί να εκφράσουμε την δική μας άποψη επιλέξαμε να ρωτήσουμε νέους ανθρώπους του χώρου να μας πουν τη γνώμη τους για το αν θα πρέπει ή όχι να θεωρείται μια τέτοια ερμηνεία άξια υποψηφιότητας για βράβευση:
Γρηγόρης Σταμούλης (ηθοποιός, Αθήνα): Θέλω οι ηθοποιοί να βραβεύονται για τις υποκριτικές τους ερμηνείες και όχι για τα ψηφιακά επιτεύγματα.
Αλέξανδρος Παπαδόπουλος (motion graphic / web designer, Θεσσαλονίκη): Από τη στιγμή που κάνουν performance με το σώμα τους και δίνουν τη φωνή τους, δεν βλέπω το λόγο να μην μπορούν να είναι υποψήφιοι. Η ψηφιακή τους απεικόνιση θα μπορούσε να θεωρηθεί ως ένα ιδιότυπο τεχνολογικό «κοστούμι». Το αποτέλεσμα εξαρτάται βέβαια και από το πόσο καλά σχεδιασμένα είναι τα τρισδιάστατα μοντέλα, οπότε το βραβείο ίσως θα πρέπει να μοιράζεται με την ομάδα των ειδικών εφέ!
Νάνσυ Σπετσιώτη (σκηνοθέτις, Λάρισα): Είναι περίεργη η συνθήκη. Επειδή πρόκειται για ένα νεόφερτο τρόπο ερμηνείας πιστεύω πρέπει να δοθεί μια ευκαιρία. Στην πορεία του παγκόσμιου κινηματογράφου θα υπάρχουν τέτοιου είδους ευκαιρίες, για παράδειγμα η εμφάνιση του Τομ Χανκς στο Πολικό Εξπρές. Αυτό θα συνεχίσει σίγουρα σαν μοτίβο. Πρέπει, όμως, να δώσουμε τις ευκαιρίες χωρίς να φθείρουμε την πρωταρχική αξία της υποκριτικής. Πρέπει να βάζουμε τον άνθρωπο πάνω από την τεχνολογία.
Δημήτρης Χριστόπουλος (δημιουργός τρισδιάστατων εφέ /video games, Αθήνα): H υποκριτική του Σέρκις θυμίζει χαμαιλέοντα. Με το mo-cap η κάθε του κίνηση καταγράφεται σε δεύτερο χρόνο. Πλέον, εκτός του motion capture γίνεται και emotion capture, δηλαδή καταγράφονται και συναισθήματα και εκφράσεις. Για να πετύχει αυτό πρέπει ο ηθοποιός να καταλαβαίνει την τεχνολογία ώστε να μπορέσει η τεχνολογία να δουλέψει με τον τρόπο που θέλει π.χ. να κάνει πιο αργές κάποιες κινήσεις. Πρέπει να παίξει και να κινηθεί έτσι ώστε να τον καταγράψει σωστά η μηχανή. Ο ηθοποιός του mo-cap είναι ένα νέο είδος ηθοποιού, διαφορετικός από τα ως τώρα υπάρχοντα, τον ηθοποιό κινηματογράφου και τον ηθοποιό θεάτρου. Όλα είναι ηθοποιία, είναι όμως εντελώς διαφορετικά μεταξύ τους. Όπως λίγοι ηθοποιοί του σινεμά είναι καλοί στο θέατρο, (όπως π.χ. ο Άντονι Χόπκινς), έτσι και ο Σέρκις δεν μπορεί να συγκριθεί σε ποιότητα με τον Αλ Πατσίνο, χωρίς αυτό να σημαίνει ότι ο Σέρκις δεν είναι πολυτάλαντος. Η αναλογία προς το παρόν δεν μας επιτρέπει να τα ενοποιήσουμε. Ο Σέρκις πλέον έχει μετατραπεί σε έναν ηθοποιό κομμένο και ραμμένο για αυτό που κάνει. Παρόλα αυτά, δεν ξέρεις που φτάνει το δικό του και που επεμβαίνει η μηχανή. Ένα λάθος ή μια ατέλεια στο θέατρο δεν κρύβεται, στο σινεμά κρύβεται αλλά δύσκολα, ενώ στο mo-cap αυτό είναι παιχνιδάκι. Συμπερασματικά, προς το παρόν δύσκολα θα έβλεπα τον Σέρκις υποψήφιο για α’ ή β΄αντρικό όσκαρ, δίπλα στους «παραδοσιακούς» ηθοποιούς. Είναι δεύτερη κατηγορία και θα έπρεπε να δημιουργηθεί μια νέα κατηγορία βραβείου. Εκτός αν στο μέλλον το «κουστούμι» γίνει ο κατεξοχήν τρόπος ερμηνείας στο σινεμά.
Ασημίνα Προέδρου (σκηνοθέτις, Αθήνα): Θεωρώ πως θα έπρεπε να μπορεί να είναι υποψήφιος για βραβείο, με τη λογική ότι υπάρχει ερμηνεία από τον ηθοποιό. Παρά το ότι ακολουθεί ψηφιακή επεξεργασία, ο συνδεδεμένος με καλώδια ηθοποιός είναι αυτός που ερμηνεύει. Ακόμα, δηλαδή, και αν στο τελικό αποτέλεσμα το πρόσωπο του ηθοποιού δεν είναι αναγνωρίσιμο, οι εκφράσεις, η κίνηση και η ομιλία του χαρακτήρα που βλέπουμε στην οθόνη είναι αυτές του ηθοποιού που υποδύεται το χαρακτήρα. Νομίζω είναι ανάλογο με το να φοράει κάποιος ηθοποιός στολή ή μάσκα. Αντίθετα, στην περίπτωση που οι κινήσεις και οι εκφράσεις του προσώπου ενός χαρακτήρα είναι κατασκευασμένα ψηφιακά, ακόμα και αν ακούμε τη φωνή κάποιου ηθοποιού, περνάμε αντικειμενικά σε κάτι που πλησιάζει το animation, και στην περίπτωση αυτή δεν ξέρω αν θα μπορούσαμε να μιλάμε για ερμηνεία.
Μάρκος Γκουνέλας (μοντέρ, Μόναχο): Να κερδίσει ο πίθηκος το όσκαρ; Θα έλεγα, όχι, -αν και δεν έχω δει το τελικό αποτέλεσμα στην οθόνη, αλλά, σαν ιδέα τουλάχιστον, θεωρώ πως όσκαρ θα πρέπει να παίρνει ένας ηθοποιός που δεν υφίσταται αυτού του είδους «ψηφιακή αλλοίωση», που θα έχει υποστεί μέσω της τεχνικής που προγενέστερα αναφέρεται.
Θανάσης Νεοφώτιστος (σκηνοθέτης, Αθήνα): Μια motion capture ερμηνεία θα μπορούσε να είναι στα όσκαρ, αλλά όχι στους ηθοποιούς, ίσως θα έπρεπε να υπάρχει μια νέα κατηγορία. Ερμηνείες όπως της Ζόε Σαλντάνα στο Avatar, για παράδειγμα, ήταν εξαιρετικές και θα έπρεπε να κέρδιζαν μια υποψηφιότητα. Όσο εξελίσσεται το παγκόσμιο σινεμά αλλάζουν και οι ανάγκες. Παρόλα αυτά τα όσκαρ δεν πρέπει να γίνονται αυτοσκοπός. Θα μπορούσε να είναι ένα άλλο φεστιβάλ που θα υποστηρίζει τέτοια βραβεία.
Μανόλης Κριτσωτάκης (σκηνοθέτης, Κρήτη): Είναι πολύ συχνό φαινόμενο στον κινηματογράφο να απαιτείται η ολοκληρωτική “μεταμόρφωση” του ηθοποιού για να ανταποκριθεί στις απαιτήσεις του ρόλου του. Αυτή η διαδικασία μπορεί να απαιτεί το πολύ γρήγορο αδυνάτισμα, υπερτροφία, body building, αλλοίωση της φωνής και είναι πολύ απαιτητική για ένα ηθοποιό που θα πρέπει να πιέσει τον εαυτό του να μιλά και να δρα σαν κάποιος άλλος, ιδιαίτερα αν αυτός ο άλλος είναι άλλου φύλου ή άλλης φυλής. Ηθοποιοί όπως ο Τομ Χάρντι έχουν μάλιστα χτίσει την καριέρα τους σε μεταμορφώσεις τέτοιους είδους (σαν Μπέιν στο The Dark Knight Rises ή σαν Bronson στην ομώνυμη ταινία), ενώ το Όσκαρ της Σαρλίζ Θερόν για την ερμηνεία της στο Monster ήταν σίγουρα η επιβράβευσή της για την προσπάθεια που κατέβαλε να γίνει αποκρουστική. Προσωπικά, δε βλέπω πολλές διαφορές ανάμεσα στο έντονο μακιγιάζ και τα prosthetics (περούκες, ψεύτικες ουλές, τεχνητά μέλη κτλ) και στην τεχνική motion capture ως προς την προσπάθεια που καταβάλλει ο ηθοποιός για να μπει στο ρόλο του. Η φωνή του εξακολουθεί να αποτυπώνει τα συναισθήματά του, ο ηθοποιός κάνεις τις ίδιες κινήσεις που θα έκανε αν φορούσε ένα κουστούμι και οι εκφράσεις του προσώπου βασίζονται πάνω στις εκφράσεις του προσώπου του ηθοποιού. Δε βλέπω λοιπόν κανένα λόγο για να γίνεται διάκριση ανάμεσα σε ερμηνείες με ή χωρίς motion capture. Και όσοι πιστεύουν ότι το motion capture χρησιμοποιείται για να καλύψει την ερμηνευτική και σεναριακή ανεπάρκεια των blockbuster ,ας κάτσουν να δουν τα A scanner darkly και Waking life του Ρίτσαρντ Λινκλέιτερ και μετά το ξανασυζητάμε.
