Στο υπνωτιστικό σύμπαν του Away
Σε μια ζόρικη για όλους περίοδο, που είναι σχεδόν το ομοίως δύσκολο για κριτικούς και θεατές να δουν μια ενδιαφέρουσα νέα ταινία, είναι ευτύχημα να έχεις καλούς φίλους. Θέλω να ευχαριστήσω την Molly Goring της Strike Media, που μου έδωσε τη δυνατότητα να δω τη βραβευμένη animation ταινία Away του λετονού δημιουργού Gints Zilbalodis.
Ένα κυριολεκτικά one-an-show, καθώς ο 26χρονος Zilbalodis υπογράφει το σενάριο, τη σκηνοθεσία, επιμελείται το animation, τον ήχο και υπογράφει το soundtrack! Την ταινία, παραγωγής 2019, μπορεί κανείς ήδη να προπαραγγείλει από Apple TV και το iTunes από 18 Ιανουαρίου από Sky Store, Amazon, Google, Microsoft, Rakuten, Sony και από 25 Ιανουαρίου από Curzon Home Cinema της Βρετανίας.
Στο επίκεντρο του ένα νεαρό αγόρι, που ξυπνά σε ένα δυστοπικό, φανταστικό κόσμο. Με μόνη παρέα ένα μικρό πουλάκι και καταδιωκώμενο από μια τεράστια απειλητική μαύρη μάζα, που πλησιάζει αργά αλλά σταθερά προς το μέρος του, το παιδί θα χρειαστεί να επιστρατεύσει όλα του τα ψυχικά αποθέματα για να επιχειρήσει να ξεφύγει από τον αλλόκοτο εφιάλτη που βιώνει. Το Away ξεχωρίζει για την παντελή έλλειψη διαλόγων και την ενδιαφέρουσα οπτική του, καθώς αποτυπώνει τόσο την κίνηση όσο και το συναίσθημα μέσα από τα χαρακτηριστικά αφαιρετικά του σχέδια και το έντονο κοντράστ. Ίσως θυμίσει στο φεστιβαλικό κοινό στο ύφος του την Κόκκινη Χελώνα (2016), του ολλανδού Michaël Dudok de Wit σε συνεργασία με το στούντιο Toshio Suzuki της Ιαπωνίας, που είχαμε δει στις Νύχτες Πρεμιέρας. Παράλληλα, ενσωματώνει έξυπνα τη νέα μόδα στην σχεδίαση τρισδιάστατου όγκου σε δυο διαστάσεις, που συναντάμε τελευταία σε indie adventure παιχνίδια υπολογιστών (όπως για παράδειγμα στα Limbo και Inside της Playdead). Όλα αυτά εναρμονισμένα με ένα ατμοσφαιρικό soundtrack που έρχεται να ενισχύσει την αίσθηση του ονειρικού, και να εκφράσει αυτό τα συναισθήματα του νεαρού παιδιού, μιας που απουσιάζει ο διάλογος.
Το άυλο τέρας, που ίσως θυμίσει στους παλιότερους κάτι από τον Iron Giant του 1999, έχει κι αυτό, όπως τα περισσότερα στην ταινία, διπλή σημασία. Φύλακας, εμπόδιο ή οδηγός; To μεγαλύτερο μέρος του έργου μοιάζει ένα αέναο κυνηγητό μέσα στο νεανικό υποσυνείδητο που οδηγεί το παιδί σε αυτό δαιδαλώδεις σύμπαν, -εξωτερικό και εσωτερικό-, όπου το ονειρικό και το εφιαλτικό εναλλάσσονται συχνά, έτσι ώστε να τον σπρώξουν μπροστά σε μια (τελικά) γραμμική πορεία. Αυτή η γραμμική διαδρομή, που δίδεται εξαρχής στο παιδί μέσω του χάρτη, θυμίζει διαφορετικές πίστες ενός παιχνιδιού, που ο χαρακτήρας θα πρέπει να προσπεράσει για να φτάσει στον επιθυμητό στόχο της ολοκλήρωσης. Σε κάθε μια “πίστα” συναντά κι ένα διαφορετικό ζώο, εκτός της μόνιμης παρέας του κίτρινου πουλιού που τον ακολουθεί. Το τελικό μήνυμα του θεωρώ ότι είναι ξεκάθαρο, αλλά θα αφήσω να το ανακαλύψετε μόνοι σας. Ένα έργο που μπορεί κανείς να το δει από την πλευρά του φανταστικού και της sci-fi δυστοπίας, είτε σαν μια ψυχολογική ταινία υποκίνησης που μελετά το ασυνείδητο και το υποσυνείδητο. Και στις δυο περιπτώσεις έχουμε ένα ενδιαφέρον animation που μιλά για τις δυσκολίες να αντιμετωπίσουμε τους φόβους μας.
Το τρομερό παιδί του animation, ο Gints Zilbalodis, μόλις στα 26 του χρόνια, ολοκλήρωσε 7 μικρού μήκους ταινίες και αφιέρωσε 3,5 χρόνια στο Away, με μηδαμινό budget αλλά πολλή αγάπη και μεράκι και οι κόποι του έπισαν τόπο. Ο ίδιος, στην εποχή του lockdown, δήλωσε ότι με την ταινία του θέλει να δείξει πόσο σημαντική είναι για εμάς η σύνδεση με άλλους καθώς και η θέληση να προσπεραστούν οι δυσκολίες. Εκθιάζοντας τη δύναμη της οπτικής εξιστόρησης και του συμβολισμού, παροτρύνει τους θεατές να δώσουν τις δικές τους ερμηνείες για την ταινία του, ενώ για τον ίδιο συμβολίζει τον αγώνα και τους φόβους του εαυτού του ως ‘άπειρου 24χρονου’ που προσπαθεί να κάνει την πρώτη του μεγάλου μήκους. Για το soundtrack παραδέχεται ότι επηρεάστηκε από μεγάλους και αγαπημένους του μινιμαλιστές όπως Max Richter, Philipp Glass, Trent Reznor και Atticus Ross. Στη δομή και τα τεχνικά, κάτι που έχει ενδιαφέρον και ίσως φαίνεται στο θεατή, είναι ότι αποφάσισε να χωρίσει την ταινία σε 4 μέρη και να τα αντιμετωπίσει σαν 4 ξεχωριστές μικρού μήκους ταινίες.
Τώρα ετοιμάζει την επόμενη μεγάλου μήκους ταινία του, Flow, που θα βασιστεί σε παλιότερη μικρού μήκους του (Aqua), περιγράφοντας την ιστορία μιας γάτας που φοβάται το νερό και βρίσκεται εγκλωβισμένη σε μια βάρκα στον ανοιχτό ωκεανό μετά από μια πλημμύρα που κατέπνιξε τη στεριά.
