Στο Σκοτάδι (Blind)

Μία τυφλή γυναίκα συγγραφέας ζει κλεισμένη στο διαμέρισμά της στη Νορβηγία. Ο σύζυγός της προσπαθεί να την πείσει να βγει έξω, αλλά εκείνη δεν θέλει. Προτιμά την ασφάλεια του σπιτιού της και τις παράξενες σκέψεις της, ενώ η σχέση της με τον σύζυγό της χειροτερεύει συνεχώς.

Έχοντας ως βάση ένα σενάριο-κομψοτέχνημα –άλλωστε πρόκειται για το σκηνοθετικό ντεμπούτο ενός σεναριογράφου-, η ταινία παίζει ένα παιχνίδι με την αντίληψη του θεατή. Τι είναι πραγματικό και τι δεν είναι; Πώς μπορεί κανείς να αναγνωρίσει τη διαφορά;

Υπάρχει μία σκηνή για παράδειγμα, το αγόρι που παίζει τον γιο μιας από τις ηρωίδες, μετατρέπεται σε κορίτσι. Πότε έγινε αυτή η αλλαγή; Το Blind βασίζεται στον παρατηρητικό θεατή για να προχωρήσει στις «αυθαιρεσίες» που κάνουν ενδιαφέρουσα την ταινία.

Θέλοντας να τονίσει τις υπόλοιπες αισθήσεις, η ταινία δίνει έμφαση στους μικρούς ήχους και στην καθαρότητα των ήχων του περιβάλλοντος, της κίνησης, των ανθρώπων. Για παράδειγμα, ο δυνατός εξωτερικός ήχος «θαμπώνει» όταν ένα παράθυρο κλείσει. Έξυπνα ο σκηνοθέτης επιλέγει να φωτίσει τα πλάνα του και να δώσει έμφαση στο λευκό χρώμα –όπως και στο Περί Τυφλότητος, θέλοντας να δείξει ότι το σκοτάδι δεν είναι ο μόνος τρόπος για να δείξει κανείς την τύφλωση. Εξαιρετική η δουλειά που έχει γίνει στη φωτογραφία από τον διευθυντή φωτογραφίας Θύμιο Μπακατάκη (Κυνόδοντας).

Το Blind είναι ένα περίτεχνο παζλ για τη μοναξιά, τον έρωτα, το σεξ, την αποξένωση, την προσπάθεια να ορθοποδήσεις.

Γύρω από την ηρωίδα κινούνται διάφοροι άλλοι χαρακτήρες: Ο σύζυγος –για τον οποίο η γυναίκα υποψιάζεται ότι μένει σπίτι και την παρατηρεί όταν υποτίθεται ότι έχει φύγει-, ένας εξαρτημένος από το πορνό άνδρας, η νεαρή γυναίκα της απέναντι πόρτας που εκείνος παρατηρεί.

Είναι η παρουσία της κεντρικής ηρωίδας εκείνη που στοιχειώνει την ταινία. Η ομορφιά της Έλεν Ντόριτ Πέτερσεν, ψυχρή και σχεδόν εξωγήινη, τραβούν αυτόματα το βλέμμα του θεατή. Η αδιαφορία με την οποία φαίνεται να αντιμετωπίζει τις καταστάσεις την καθιστούν ακόμα πιο ενδιαφέρουσα. Ο ρόλος της δεν είναι να παίξει την καημένη τυφλή κοπέλα, αλλά τη μάλλον κυνική, ίσως και αντιπαθητική ηρωίδα. Όπως και να ’χει είναι εξαιρετική.

Βρήκα εξαιρετική την αναφορά στις τρομοκρατικές επιθέσεις του Άντερς Μπέρινγκ Μπρέιβικ, ο οποίος σε μια διπλή επίθεση στο Όσλο και στο νησί Οτόγια είχε σκοτώσει δεκάδες άτομα. Μοιάζει σχεδόν φευγαλέα, αλλά στην πραγματικότητα έχει τη μεγαλύτερη ουσία. Για τη Νορβηγία το θέμα αποτελεί μια ανοιχτή πληγή.

Στην πραγματικότητα, όλη η ταινία θα μπορούσε να θεωρηθεί ως μία αλληγορία πάνω σε αυτό το περιστατικό. Ένα ξαφνικό τραύμα που οδηγεί σε φόβο, μόνιμη αίσθηση ανησυχίας, σχεδόν παράνοια. Και οι τρόποι που κάποιος πρέπει να βρει για να το αντιμετωπίσει, το αίσθημα ανασφάλειας που κάνει τους ανθρώπους που το έζησαν να θέλουν να κλειστούν στο καβούκι τους.

Για το μεγαλύτερο διάστημα της ταινίας, η ψυχρότητα στην προσέγγισή της λειτουργεί. Τα πράγματα είναι διαφορετικά όταν καλείται να επιδείξει περισσότερη ψυχή, αλλά τουλάχιστον παραμένει ενδιαφέρουσα μέχρι το τελευταίο λεπτό της.

Τελικά να τη δω;

Καλό δείγμα νορβηγικού σινεμά με αριστοτεχνικό σενάριο και μία ενδιαφέρουσα πρωταγωνιστική παρουσία. Χαρακτηρίζεται από τεχνική αρτιότητα και αξίζει έστω και για το «παιχνίδι» που έχει στήσει ο σκηνοθέτης.