Το μποξ μέσα από μια κινηματογραφική ματιά

Το άθλημα του μποξ θεωρείται από κάποιους – όπως εμένα – αρκετά βίαιο, ενώ κάποιοι άλλοι αρέσκονται στο να το παρακολουθούν. Ρινγκ, στρατηγικές, στριμώγματα, στοιχήματα και αίμα είναι τα «συστατικά» του αθλήματος. Το σινεμά έχει τιμήσει αρκετές φορές το μποξ, με πιο πρόσφατη το «Creed», όπου έχουμε την επάνοδο του Rocky Balboa σε ρόλο προπονητή αυτή την φορά. Ακολουθούν και άλλες ταινίες, όποτε βάλτε τα γάντια σας και ετοιμαστείτε.

Το ρίνγκ γενικότερα, με όσα γίνονται μέσα και έξω από αυτό, εμπνέει ετερόκλητους δημιουργούς, όπως τον Ντάρεν Αρονόφσκι, που με το εξαιρετικό the Wrestler (O Παλαιστής), του 2008, προκάλεσε την επάνοδο, έστω και προσωρινή, του Mίκι Ρουρκ, σε πιο αξιοπρεπείς πρωταγωνιστικούς ρόλους. Aναφερόμαι στον συγκεκριμένο ηθοποιό διότι ως γνωστό, εγκατέλειψε μια επιτυχημένη μέχρι εκείνη τη στιγμή κινηματογραφική καριέρα, το 1991, στο απόγειο της δόξας του (μετά τα 9 1/2 βδομάδες, Angel Heart, Άγρια Ορχιδέα, Johnny Handsome) για να ασχοληθεί επαγγελματικά με το μποξ για αρκετά χρόνια.

Σε αυτό το μίνι αφιέρωμα, όμως θα μιλήσουμε μόνο για το μποξ, για να δούμε ποιοί γνωστοί ηθοποιοί φόρεσαν τα γάντια του μποξέρ για τον κινηματογραφικό φακό ανά τα έτη:

City Lights (1931)

Από τους πρώτους που φόρεσαν τα γάντια, ο Τσάρλι Τσάπλιν, με την κινηματογραφική περσόνα του Σαρλώ, δίνει ένα ξεχωριστό μάθημα, όχι μποξ, αλλά γέλιου, μέσα από το ρίνγκ…

Gentleman Jim (1942)

Όταν το μποξ από παράνομοι σκληροί αγώνες «αλητείας» αρχίζει να μετατρέπεται σε «ευγενές» άθλημα. Βρισκόμαστε στο Σαν Φρανσίσκο του 1880’s όταν ευκατάστατοι και πρώην αθλητές ολυμπιακών αγώνων προσπαθούν να εισάγουν στο άθλημα του μποξ, που γινόταν αρχικά με γυμνά χέρια, κανόνες, ώστε να το εκσυγχρονίσουν και να το φέρους στη νέα εποχή. Πρωταγωνιστεί ο μεγάλος αστέρας του τότε, Έρολ Φλιν. Η ταινία είναι η αγαπημένη του γνωστού πυγμάχου, Mike Tyson.

Body and Soul (1947)

Ο νεαρός Τσάρλι συμμετάσχει τυχαία και κερδίζει έναν ερασιτεχνικό αγώνα μποξ. Τότε τον πλησιάζει ο ατζέντης Κουίν και του προτείνει να το κάνει επαγγελματικά. Η μητέρα όμως του Τσάρλι δεν τον αφήνει. Τελικά, όταν μετά από ατύχημα ο πατέρας του χάσει τη ζωή του ο Τσάρλι θα αποφασίσει να πυγμαχήσει για να μαζέψει χρήματα. Η ταινία έχει ιδιαίτερο βάρος για την εποχή, καθώς δείχνει έναν εβραίο της μεσαίας εργατικής τάξης που υψώνει το παράστημα του και αγωνίζεται. Πρωταγωνιστεί ο Τζον Γκάρφιλντ. Η ταινία κέρδισε Όσκαρ μοντάζ.

The Set-up (1949)

Ένα ατμοσφαιρικό φιλμ νουαρ, με πρωταγωνιστή τον, πραγματικό μποξέρ, Ρόμπερτ Ράιαν, στο ρόλο ενός πεισματάρη πυγμάχου, που θεωρεί ότι μπορεί να κερδίσει αγώνες, ενώ η γυναίκα του τον παρακαλά να σταματήσει. Από την άλλη ο μάνατζερ του είναι τόσο πεπεισμένος ότι θα χάσει που μπλέκει σε παράνομα κυκλώματα και δέχεται «λάδωμα» για να χάσει χωρίς να του το πει. Έτσι ξεκινά ο αγώνας στον οποίο ο αθλητής τα δίνει όλα για να κερδίσει, χωρίς να ξέρει τι άσχημες επιπτώσεις θα έχει εαν τελικά το πετύχει. Η ταινία ήταν υποψήφια για BAFTA.

Sailor Beware (1952)

To αχτύπητο κωμικό δίδυμο Ντιν Μάρτιν και Τζέρι Λι Λιούις είναι στα φόρτε του. Στο Sailor Beware….

Somebody up there likes me (1956)

Ιστορία που ανέδειξε έναν θριαμβευτικό άνθρωπο ήταν αυτή η ταινία με πρωταγωνιστή τον Πολ Νιούμαν να γίνεται αυτομάτως αστέρας, όταν αντικατέστησε τον Τζέιμς Ντιν στο ρόλο του Rocky Graziano, που ξέφυγε από την παρανομία και την στρατιωτική λιποταξία για να καταλήξει ένα ίνδαλμα της μεσαίας κατηγορίας και των νέων.

Requiem for a heavyweight (1962)

Aπό τα κλασικότερα φιλμ του είδους, το «Requiem for a Heavyweight», όπου ο Άντονι Κουίν, αφού χάνει από τον Cassius Clay, αντιμετωπίζει την ζωή μετά το μποξ, δηλαδή χωρίς ικανότητες, λεφτά και μέλλον. Η θέληση του να αλλάξει ζωή είναι μεγάλη, όμως σαμποτάρεται από τον ανήθικο μάνατζερ που τον πιέζει να παίρνει μέρος σε αγώνες πάλης για να ξεπληρώσει τα χρωστούμενα από τζόγο.

the Great White Hope (1970)

Σε αυτό το αντιρατσιστικό ρομαντικό δράμα, ένας έγχρωμος πυγμάχος που έχει σχέση με μια λευκή, αντιμετωπίζει προβλήματα όταν γίνεται παγκόσμιος πρωταθλητής βαραίων βαρών, σε ένα χώρο που ως τότε επικρατούσαν οι λευκοί. Ο Τζέιμς Έρλ Τζόουνς κι η Τζέιν Αλεξάντερ στα νιάτα τους αποδίδουν στιβαρές ερμηνείες και η ταινία για τον πρώτο μαύρο πρωταθλητή προτάθηκε για δυο Όσκαρ εκείνη τη χρονιά, για τις ερμηνείες των δυο ηθοποιών.

Fat City (1972)

Δυο πυγμάχοι με αντίθετες πορείες συγκρούονται, ο ένας σε καθοδική πορεία και ο άλλος σε ανοδική. Τζεφ Μπρίτζες και Στέισι Κιτς. Η Σούζαν Ταϊρέλ εκείνη τη χρονιά προτάθηκε για Όσκαρ β’ γυναικείου για την ερμηνεία της στην ταινία.

Rocky (1976, 1979, 1982, 1985, 1990, 2006, …)

Όταν κάνουμε τον συνδυασμό σινεμά και μποξ, ο Rocky είναι ο πρώτος που μας έρχεται στο μυαλό. Μπορεί κάποια στιγμή να είχε καταντήσει μία γραφικότητα, όμως η ταινία του 2006 ήταν ένα αξιοπρεπές τέλος. Ο Σιλβέστερ Σταλόνε, που εμπνεύστηκε το θέμα της ταινίας αφού είχε δει τον Chuck Wepner να ρίχνει νοκ άουτ τον Muhammad Ali, γυμνάζονταν για έξι ώρες κάθε μέρα επί πέντε μήνες. H πρώτη ταινία, σε σενάριο του ίδιου του Σταλόνε, κέρδισε τελικά τρία Όσκαρ, συμπεριλαμβανομένου και αυτού της καλύτερης ταινίας και έχτισε το μύθο του Ρόκι, μέσα σε ιδρώτα, ψυχροπολεμική προπαγάνδα και τους ήχους του τραγουδιού «Eyes of the Tiger» των Survivor. Φέτος, ο Σταλόνε στο Creed, επιστρέφει στο ρόλο του Μπαλμπόα, ως παλαίμαχου μποξέρ που θα προπονήσει το Μ.Τζόρνταν κερδίζοντας την υποψηφιότητα β΄αντρικής ερμηνείας στα Όσκαρ, ενώ ήδη συμφώνησαν και για το Creed 2.

the Champ (1979)

H τρίτη μεταφορά του έργου, μετά το the Champ του 1931 και το the Clown του 1953, έχει αυτή τη φορά τον μπαμπά της Αντζελίνα Τζολί, τον Τζον Βόιντ σε πρωταγωνιστικό ρόλο, καθώς και την Φέι Ντάναγουέι στο καστ του. Η συγκινητική ιστορία ενός πρώην μποξέρ που μετά από τραυματισμό εγκατέλειψε το άθλημα και έχει γινει εκπαιδευτής αλόγων, αλλά πιέζεται για να ξαναρχίσει να δίνει αγώνες για να μαζέψει λεφτά για το μικρό γιό του, με κίνδυνο της υγείας του. Μια από τις πιο στενάχωρες ταινίες του αθλήματος, προτάθηκε για Όσκαρ μουσικής, ενώ ο μικρός, τότε, Ρίκι Σρόντερ, που κέρδισε χρυσή σφαίρα και επικριτικά σχόλια για την ερμηνεία του, δεν κατάφερε ποτέ (μέχρι σήμερα) να ξεπεράσει αυτή του την επιτυχία.

Raging Bull (1980)

Ο μυθικός ρόλος του Ρόμπερτ Ντε Νίρο στην ταινία «Raging Bull» (Οργισμένο Είδωλο), όπου υποδύθηκε συγκλονιστικά τον Jake LaMotta έχει σημαδέψει το είδος αυτό ανεξίτηλα, με το ασπρόμαυρο φιλμ του Μάρτιν Σκορσέζε να παραμένει στην κορυφή του.

Triumph of the Spirit (1989)

Αν ψάχνετε μια ταινία που να συνδυάζει Ελλάδα, μποξ και Άουσβιτς, αυτή είναι η ταινία που ψάχνετε. Ο Γουίλεμ Νταφόε ενσαρκώνει έναν Έλληνα ολυμπιονίκη μποξέρ, εβραϊκής καταγωγής, που κατά τη διάρκεια του δεύτερου παγκόσμιου πολέμου συλλαμβάνεται ο ίδιος όπως και πατέρας του και ο αδερφός του και στέλνονται στο κολαστήριο του Άουσβιτς, όπου εξαναγκάζεται να δίνει αγώνες προς τέρψην των κατακτητών για να επιβιώσει αυτός κι η οικογένεια του. Σας ακούγεται υπερβολικό και τραβηγμένο; Και όμως, πρόκειται για αληθινή ιστορία, αφού είναι βασισμένη στη ζωή του Salamo Arouch.

Far and Away (1992)

O Τομ Κρουζ δέχεται να υποδυθεί τον μποξέρ αλλά χωρίς γάντια, σε αυτή την ταινία εποχής, με συμπρωταγωνίστρια του, ποια άλλη, την Νικόλ Κίντμαν.

Pulp Fiction (1994)

Στην εμβληματική ταινία του Κουέντιν Ταραντίνο, ο Μπρους Γουίλις ενσαρκώνει το ρόλο του Μπουτς, ενός μποξέρ που στήνει αγώνες. Ο Ταραντίνο ελάχιστα ενδιαφέρεται για το άθλημα, η κάμερα δε μπαίνει καν στο ρινγκ, αλλά από τα αποδυτήρια περνάμε στο τέλος του αγώνα με τον Γουίλις να μπαίνει ματωμένος σε ένα ταξί. Ο χαρακτήρας του όμως έχει πολλά να δώσει ακόμα στην ταινία, μιας που θα μπλεχτεί σε απίστευτες περιπέτειες, θα κινδυνεύσει να υποστεί βιασμό, θα κλέψει μια μηχανή και θα μας χαρίσει την υπέροχη ατάκα «Zed’s dead babe, Zed’s dead».

The Boxer (1997)

Εντυπωσιακό φιλμ με την χημεία των Ντάνιελ Ντέι Λιούις και Έμιλι Γουάτσον να λειτουργεί άψογα. Ο κάποτε πολλά υποσχόμενος μποξέρ που πήγε στη φυλακή για 14 χρόνια λόγω της δράσης του με τον IRA, επιστρέφει στο άθλημα, ξανασυναντά την παιδική του αγάπη και διαχωρίζει τη θέση του από την οργάνωση IRA. H ταινία προτάθηκε για τρεις χρυσές σφαίρες εκείνη τη χρονιά.

the Hurricane (1999)

Μια συγκλονιστική ιστορία που έγινε παγκοσμίως γνωστή και από το ομότιτλο τραγούδι του Bod Dylan, αυτή του μποξέρ Rubin “Hurricane” Carter, που κατηγορήθηκε, καταδικάστηκε τρεις φορές ισόβια και φυλακίστηκε για χρόνια, για ένα έγκλημα που δε διέπραξε, μάλιστα τη στιγμή που η καριέρα του βρισκόταν στο απόγειο της. Μια ταινία για το κουράγιο και τις προσπάθειες αυτού του ανθρώπου να μη το βάλει κάτω και να αγωνιστεί, ενάντια σε μια προκατειλημμένη, ρατσιστική κοινωνία. Στον πρωταγωνιστικό ρόλο ο Ντένζελ Ουάσινγκτον, ο οποίος για την ερμηνεία του πρόταθηκε για Όσκαρ.

Play it to the Bone (1999)

Δυο φίλοι, πρώην πυγμάχοι μεσαίου βάρους, ταξιδεύουν στο Λας Βέγκας για να αγωνιστούν για πρώτη φορά ο ένας ενάντια στον άλλο. Όχι τίποτα συνταρακτικό, σαν ταινία, αν εξαιρέσει κανείς ότι οι δυο αντίπαλοι είναι ο Αντόνιο Μπαντέρας και ο Γούντι Χάρελσον.

Snatch (2000)

Στη γνωστή μας ‘Αρπαχτή’ του Γκάι Ρίτσι, ο Μπράντ Πιτ ενσαρκώνει τον Μίκι Ο’Νιλ, έναν ιδιόρυθμο κυκλοθυμικό μποξέρ που πάνω του βασίζονται ο Τζέισον Στάθαμ και Μπενίσιο ντελ Τόρο για να στήσει έναν αγώνα. Φαίνεται όμως ότι ο Ο’Νιλ δεν ξέρει να χάνει:

GirlFight (2000)

Το μποξ είναι άραγε μόνο αντρική υπόθεση; H Μισέλ Ροντρίγκες υποδύεται την Ντιάνα Γκούζμαν, μια νεαρή κοπέλα που κρυφά από τον πατέρα της προπονείται για να γίνει μποξέρ και κερδίζει καλά σχόλια για την ερμηνεία της.

Ali (2001)

O Γουίλ Σμιθ στην ταινία αυτή ανέλαβε την πολύ δύσκολη αποστολή να ερμηνεύσει τον ίδιο τον Muhammed Ali, από τις πρώτες μέρες των ολυμπιακών νικών του μέχρι το πόλεμο που είχε ανοίξει με την Αμερικανική κυβέρνηση. Οι κριτικοί διχάστηκαν για το αν τα κατάφερε τελικά. Ο μεγάλος μποξέρ, μάλιστα, έχει παίξει τον εαυτό του σε ταινίες, όπως το οσκαρικό «When we were kings» και «The Greatest». Από το Ali, τόσο ο Γουίλ Σμιθ όσο και ο Τζον Βόιντ προτάθηκαν για όσκαρ για τις ερμηνείες τους.

Million Dollar Baby (2004)

Από τις καλύτερες σκηνοθετικές δουλειές του Κλιντ Ίστγουντ, η ταινία παρουσιάζει τον σκληρό αγώνα μιας νεαρής αθλήτριας πυγμαχίας, τόσο κατά την προπόνηση όσο και κατά τη διάρκεια ενός σοβαρού τραυματισμού της. Πρωταγωνιστεί η Χίλαρι Σουάνγκ, με δίπλα της τον Κλίντ Ίστγουντ και τον Μόργκαν Φρίμαν. Η ταινία κατέκτησε τέσσερα Όσκαρ, καλύτερης ταινίας, σκηνοθεσίας, α’ γυναικείου και β΄αντρικού ρόλου.

The Calcium Kid (2004)

O Ορλάντο Μπλουμ, μετά την αναγνώριση του Λένγκολας από τον Άρχοντα των Δαχτυλιδιών και πριν τους Πειρατές της Καραϊβικής πρωταγωνιστεί στη βρετανική κωμωδία για έναν άπειρο μποξέρ, που από λάθος του κλείνουν αγώνα με τον μεγάλο πρωταθλητή.

Cinderella Man (2005)

Ήρθε και η σειρά του Ράσελ Κρόου να βάλει τα γάντια και να υποδυθεί τον μποξέρ… Η ταινία παρουσιάζει την ιστορία του James Braddock, ενός μποξέρ στα 30’s που όλοι θεωρούσαν ξωφλημένο, ο οποίος έκανε την μεγάλη επάνοδο και κατάφερε τελικά να κερδίσει τον τίτλο. Η ταινία προτάθηκε για τρία Όσκαρ.

Resurrecting the Champ (2007)

Ένας νεαρός δημοσιογράφος του αθλητικού ρεπορτάζ βρίσκει έναν άστεγο ο οποίος τελικά αποκαλύπτεται ότι είναι στην πραγματικότητα ένας θρύλος του μποξ, ο οποίος θεωρούταν νεκρός. Στο ρόλο του παλαίμαχου θρύλου πρωταγωνιστεί ο Σάμιουελ Τζάκσον και δίπλα του συμπρωταγωνιστεί ο Τζος Χάρτνετ.

the Fighter (2010) 

Στην ταινία του Ντέιβιντ Ο’Ράσελ ο Ντίκι (Κρίστιαν Μπέιλ), αναλαμβάνει την εκπαίδευση του μικρότερου αδερφού του, Μαρκ Γουόλμπεργκ. Οι νίκες όμως δεν έρχονται εύκολα, ενώ ο χαρακτήρας του Ντίκι μοιάζει από τη μια να προστατεύει αλλά και από την άλλη να μπλέκει συνεχώς τον αδερφό του σε μπελάδες. Πρόκειται για τα πρώτα χρόνια της καριέρας του γνωστού πυγμάχου, “Irish” Micky Ward. Τόσο ο Κρίστιαν Μπέιλ, όσο και η Μελίσα Λίο απέσπασαν Όσκαρ β΄ερμηνείας για τους ρόλους τους στην ταινία. Στην ταινία παίζει και η Έιμι Άνταμς.

Grudge Match (2013) 

Στο ‘Επιστροφή στο Ρινγκ‘ δυο παλαίμαχοι ορκισμένοι αντίπαλοι και ανταγωνιστές μποξέρ, παρά την ηλικία τους, κανονίζουν έναν αγώνα που θα αναδείξει επιτέλους ποιος είναι ο καλύτερος. Σιλβέστερ Σταλόνε και Ρόμπερτ Ντε Νίρο κάνουν μια κωμωδία που διασκεδάζουν τους ρόλους που τους έκαναν γνωστούς, δηλαδή τον Ρόκι και τον Λα Μότα, από το Οργισμένο Είδωλο αντίστοιχα.

Ο αριστερόχειρας (2015)

Το πρόσφατο boxing drama του Antoine Fuqua βρήκε τον εκπληκτικό Jake Gyllenhaal να δίνει για μία ακόμη φορά ρεσιτάλ στο ρόλο του Billy Hope, έναν πρωταθλητή του μποξ που μία τραγωδία θα βρει την γυναίκα του νεκρή και τον ίδιο απένταρο και βυθισμένο στο αλκοόλ και στα φάρμακα. Το τελειωτικό χτύπημα θα έρθει όταν το δικαστήριο θα του απαγορεύσει να μεγαλώνει την κόρη του, αφού η συμπεριφορά του δεν είναι η δέουσα. Έχοντας πιάσει πάτο, θα πάρει το κομμάτια του και θα ξαναμπεί στο γυμναστήριο, ζητώντας από τον προπονητή Tick να του δώσει ξανά την χαμένη αυτοπεποίθηση του για να αντιμετωπίσει όλους τους δαίμονες του.

Ράκος Nο 14 και ο Πρώτος Μπουνάκιας (1986)

Αυτή η λίστα θα ήταν ημιτελής αν δεν είχε και μια αμιγώς ελληνική ταινία μποξ και αυτή δε μπορεί να είναι άλλη από την παρωδία Ράκος Νο 14, με τον Στάθη Ψάλτη να σατυρίζει το μύθο του Ρόκι και τις απανωτές συνέχειες του. Στην ταινία της Γ.Καραγιάννης & ΣΙΑ, δίπλα στον «Σταθέστερ Ψαλτόνε» πρωταγωνιστεί για άλλη μια φορά η Σοφία Αλιμπέρτη.