Cleverman: Κοινωνικό sci-fi, αντιρατσιστικό ή ρατσιστικό;
Η νέα αυστραλέζικη σειρά «Cleverman» του δικτύου του Sundance ξεκίνησε να προβάλλεται από τις 2 Ιουνίου, δημιουργώντας ανάμεικτες εντυπώσεις στους θεατές.
Άφησα τα πρώτα τρία επεισόδια να κυλήσουν για να κατασταλάξω και ο ίδιος στη γνώμη που αποκόμισα από τη νέα σειρά πριν γράψω οτιδήποτε. Διότι, η σειρά διαθέτει πολλά ετερόκλητα συστατικά και είναι δύσκολο κανείς να συμπεράνει προς τα που θα γείρει, προτού πάρει για τα καλά μπρος.
Το Cleverman διαδραματίζεται στο κοντινό μέλλον, όπου ο κόσμος μας δεν είναι τόσο διαφορετικός από ότι σήμερα. Με τη διαφορά ότι υπάρχει ένα νέο είδος ανθρώπου, οι υπάνθρωποι (subhumans ή subies όπως αναφέρονται), που προέρχονται από την τοπική μυθολογία και είναι περισσότερο μαλλιαροί, αλλά και χειροδύναμοι από τους κοινούς ανθρώπους. Αυτοί αντιμετωπίζονται άθλια από τους υπόλοιπους ανθρώπους, έχουν λιγότερα δικαιώματα, τους κυνηγούν και τους μαντρώνουν σε φτωχές γκετοποιημένες περιοχές, στοχεύοντας στο σταδιακό αφανισμό τους.
Κάνοντας την πρεμιέρα του στην Berlinale, το Cleverman ξεκίνησε ταυτόχρονα να προβάλλεται σε ΗΠΑ και Αυστραλία. Τη σκηνοθεσία ανέλαβε ο αυστραλός Ράιαν Γκρίφεν, ενώ κοντά στο 80% του καστ είναι επίσης Αυστραλοί, ενώ στο υπόλοιπο καστ βρίσκουμε και τον σκωτσέζο Ιαν Γκλεν, γνωστό ως Τζόρα Μόρμοντ, από τη δημοφιλή σειρά Game of Thrones. Με τις πρώτες εντυπώσεις για τη σειρά, από όσα γράφτηκαν, να είναι αρκετά ενθαρρυντικές, η σειρά ανανεώθηκε αυτόματα και για δεύτερο κύκλο, αμέσως μετά την προβολή του πρώτου επεισοδίου. Παρόλα αυτά, δεν ήταν λίγοι οι θεατές που γκρίνιαξαν έντονα για τη σειρά, αλλά και την τιμώρησαν με χαμηλές βαθμολογίες στο imdb, φτάνοντας αυτή τη στιγμή στο 5,9.
Αν κάτι τραβά περισσότερο την προσοχή στη σειρά, είναι σίγουρα το μακιγιάζ των τριχωτών υπάνθρωπων, στο οποίο υπάρχει μια ομοιογένεια, αλλά ταυτόχρονα τόση διαφορετικότητα, ώστε να δίνει αληθοφάνεια, όπως ακριβώς οι άνθρωποι δε μοιάζουμε όλοι ίδιοι, αλλά έχουμε κάποια κοινά χαρακτηριστικά που μας κάνουν και ξεχωρίζουμε. Δίνουν και μια προσδοκία περιπέτειας, φέρνοντας στο νου τον Πλανήτη των Πιθήκων ή Λυκάνθρωπους. Μη περιμένετε όμως κάτι τέτοιο γιατί θα μείνετε με την όρεξη. Στόχος της σειράς είναι να έχει περισσότερο κοινωνικοπολιτική ανάλυση και ψυχολογία, δηλαδή πολύ μπλα-μπλα και λιγότερο action.
Παρακολουθούμε λοιπόν κυρίως μια οικογένεια subies που προσπαθεί παράνομα να περάσει σε μια πιο ασφαλή για τα παιδιά τους περιοχή. Ένας νεαρός αναλαμβάνει να τους κρύψει σε ένα διαμέρισμα και αμέσως μετά τους καταδίδει ανώνυμα στις αρχές. Αυτός όσο και ένας τοπικός ηγέτης του γκέτο που στήνει παράνομα αγώνες πάλης, είναι απόγονοι ενός ιθαγενή αυστραλέζου σοφού ο οποίος θα πρέπει να αποφασίσει σε ποιον θα μεταδώσει «το χάρισμα». Αν και ο μεγαλύτερος δείχνει καλύτερος υποψήφιος, μιας και υποστηρίζει την ειρηνική συνύπαρξη των δυο φυλών, ο γέρος διαλέγει το νεαρό καταδότη, που θα αποτελέσει ένα συνδετικό κρίκο των δυο φυλών. Ο αυθάδης πιτσιρικάς αρχίζει να αντιλαμβάνεται αλλαγές στο σώμα του, θολώνει το ένα του μάτι, αποκτά αυτοθεραπευτική ικανότητα, ενώ ακούει συνέχεια μια φωνή στο μυαλό του. Αυτή η φωνή θα τον οδηγήσει στο να ανακαλύψει τη μυστηριώδη γυναίκα…
Είναι εμφανές ότι η σειρά αποσκοπεί στο να εκμεταλλευτεί τοπικούς μύθους της Αυστραλίας και να θέσει ζήτημα συνύπαρξης των ιθαγενών της ενδότερης χώρας με τους νεοφερμένους εξ Ευρώπης, σημερινούς Αυστραλούς, μπλέκοντας παράλληλα το μεταφυσικό και το στοιχείο του sci-fi. Από την άλλη, αυτό ακριβώς είναι το σημείο που η σειρά έχει δεχτεί τη δριμύτερη κριτική, μιας και η σημερινή Αυστραλία πάσχει έντονα από ρατσιστικά φαινόμενα ενάντια στο μεγάλο μεταναστευτικό κύμα των τελευταίων χρόνων. Έτσι πολλοί αυστραλοί θεατές τόσο από την υποτιθέμενη πόλωση που περιγράφει η σειρά, όσο και από τη θέση της γυναίκας όπως αυτή παρουσιάζεται, νιώθουν προσβεβλημένοι, ακόμα κι αν πρόκειται απλά για μια sci-fi σειρά.
Αν κάτι «φταίει» περισσότερο από τα άλλα σε αυτή τη σειρά είναι το σενάριο το οποίο, σε συνδυασμό με τις ερμηνείες, δε κινούν το ενδιαφέρον του θεατή όσο θα έπρεπε. Παρακολουθεί πολλά πράγματα ταυτόχρονα, προτού προλάβει ο κόσμος να γνωρίσει καλά τους χαρακτήρες, να τους συμπαθήσει και να συμπάσχει μαζί τους στη συνέχεια. Σε αυτό έρχεται να προστεθεί και η σχετικά αδιάφορη σκηνοθεσία του, χωρίς ιδιαίτερη «ψυχή» που θα έδινε στη σειρά ένα ξεχωριστό ύφος και στιλ. Λάθη σχεδόν ασυγχώρητα, διότι αν τον θεατή σε μια σειρά δε τον «πιάσεις» από τα πρώτα επεισόδια, δύσκολα θα επιστρέψει για να δώσει στη σειρά άλλη μια ευκαιρία.
