O Βιτρούβιος κυκλοφορεί με λιμουζίνα

 

Μιά τεράστια λευκή λιμουζίνα γεμίζει το εναρκτήριο πλάνο. Τοπος: Νέα Υόρκη του σήμερα. Το μπροστινό τμήμα της θυμίζει το στόμα του καρχαρία-λευκού καρχαρία.

Η ταινία του David Cronenberg  COSMOPOLIS , βασισμένη στο μυθιστόρημα του Don De Lillo , ισοδυναμεί με έκρηξη εν κρανίω. Μία στυλιζαρισμένη καταιγίδα  ιδεών, συμπερασμάτων, παρατηρήσεων, που δέρνει αλύπητα το μυαλό του θεατή απ΄την αρχή ως το τέλος (αν και εχω αμφιβολίες αν είναι όντως τέλος). Ο φακός του Cronenberg  εστιάζει σ’ενα καπιταλόσκυλο  ονόματι  Ερικ Πάκερ, 28 ετών, πάμπλουτο ιδιοκτήτης εταιρείας, ο οποίος ξυπνάει μια ωραία πρωία αποφασίζοντας να στοιχηματίσει στην άνοδο του γουάν. Γνωρίζετε εσείς  το γουάν;  Ούτ’ εγώ. Ο ‘Ερικ όμως το γνωρίζει όπως το γνωρίζουν και οι συνεργάτες του, μειράκια 21χρονα, με μάτια άυπνα ( άλλωστε οι αγορές δεν κοιμούνται ποτέ) και μονίμως καρφωμένα σε μια οθόνη υπολογιστή, ανθρωποι που παιζουν στα δάχτυλά τους  τις οικονομικές θεωρίες και κερδοσκοπίες…

Η ταινία του Cronenberg  ειναι απαιτητική. Ζητάει ολόκληρη την  προσοχή σου λόγω του πυκνογραμμένου, πλούσιου σε νοήματα σεναρίου της,  για τον σύγχρονο αδηφάγο κι εγωπαθή καπιταλισμό. “θα μιλήσουμε για τη ντέχνη του να βγάζεις λεφτά. Για το πως το χρήμα  κατέληξε να μιλάει στον εαυτό του” λέει η  προσωπική  γκουρού  του  ‘Ερικ, Βίντζα Κίσνσκι ( έξοχη η Samantha Morton, αν και ανησύχησα γιατι  την είδα υπερβολικά πρησμένη ). Στυλ Νέας Υόρκης, upper-class  συμπεριφορά , εξοργιστική σπατάλη χρήματος, πολύ χρήματος, και η θεμελειώδης αντιπαράθεση μεταξύ του 99% που μπορεί να στερείται ακομη και τα βασικά αγαθά, και του προνομιούχου  1% που μπορει να πληρώσει για να’ αγοράσει ό,τι αγοράζεται (ακομη και ό,τι δεν αγοράζεται ενδεχομένως).

Ο Έρικ Πάκερ , μισητός μεγιστάνας, οχυρωμένος μεσα στην υπερπολυτελή λιμουζίνα του, ουσιαστικα ζεί εκει μεσα. Εκεί συνευρίσκεται ερωτικά-αν και όχι με την προσφάτως αποκτηθείσα  σύζυγό του ( εξαιρετική η  Sarah Godon στο ρόλο της  Ελίζ, άψογου δείγματος της Νεοϋορκέζικης μεγαλο-αστικής τάξης), οι ερωτικές σκηνές πολύ δυνατές, μια εκ των οποίων και με τη Julliette Binoche- εκεί τρώει, εκεί κανει το  καθημερινο check-up του, εκεί στοχάζεται με τη γκουρού του, ή τους συνεργάτες του ,πάνω στο τέκνο  της ένωσης τεχνολογίας-κεφαλαίου: το λεγόμενο cyber capital (κυβερνοκεφάλαιο).

Ο Pattinson, αν και ιδιαιτέρως δαχώνευτος και ατάλαντος κατα τη γνώμη μου, περιέργως αποδίδει ικανοποιητικότατα το ρολο του, αν και θα προτιμούσα στη θεση του τον Fassbender ή τον Edward  Norton ακομη, γιατί όχι; ‘Οπως παρατήρησε κι ενας φίλος, ο Pattinson   φαινεται  να διαθέτει την κωλόφατσα  που αναζητούσε ο Cronenberg  για το  ρόλο. Ο,τιδήποτε λεγεται σ’αυτη την ταινία, ειναι σημαντικό και δυστυχώς ακριβές, αναφορικά με την κατάσταση που βιώνουμε σήμερα.

“Είμαστε νέοι , εξυπνοι και αναθρεμμένοι από λύκους” λεει ο Ερικ στον συνεργάτη του (πολυ καλός  ο Jay Baruchel) – ο Ερικ που φοράει τα γυαλιά ηλίου ακομη και μεσα στην λιμουζίνα του, απευθυνόμενος στους συνεργάτες του, χωρίς να εστιάζει το βλέμμα του πουθενά, και ιδίως πανω στους συνομιλητές του. Αν δε αυτοί βρίσκονται εκτός της αυτοκινητο-επικράτειάς του, ειναι απλά εμπόδια, αδιαφορα όντα τα οποία  τον απασχολούν μερικά λεπτά και μετά  τον αφήνουν μόνο στις σκέψεις του, και την τροφοδοτούμενη από πακτωλούς χρημάτων,  φιλαυτία του.

“Τον ξερουμε αυτον; Ποιος εχει κλείσει το δρόμο επιτέλους; Μας απειλεί; χρειαζόμαστε κούρεμα και θα πάμε στην άλλη άκρηη της πόλης”. Ο ‘Ερικ χρησιμοποιεί το πρώτο πληθυντικο για να μιλήσει για τον εαυτό του. Το αχαλίνωτο  golden boy  που στοιχηματίζει για πλάκα σε οικονομίες κρατών, χάνει μυθικά ποσά και το αναφέρει τόσο ανέμελα και χαλαρά που καταντάει ανήθικο. Υπάρχει κατι ανησυχητικό σ’αυτη την ταινία: μια ακραία εκλογίκευση των πάντων- η αποθέωση της αποστασιοποιημένης ματιάς και της εκ του ασφαλούς κριτικής. Λόγια, λόγια, λόγια, επιχειρήματα, θεωρίες, αναλύσεις (άπαιχτη η σκηνή  της ορθοσκόπησης), μια αισθηση πως ο,τιδήποτε  συμβαίνει εκτός του οχήματος  του ‘Ερικ, δεν τον αγγίζει “εχω βάλει μονωση από φελλο”  ανακοινώνει περήφανος ο κύριος Πάκερ. Η φιλαυτία κυκλοφορει με λιμουζίνα, σωματοφύλακες, βαριέται και μπουχτίζει αλλά σαν εκεινο το καταραμένο κοριτσάκι που χόρευε ασταμάτητα, ετσι και ο νεαρός Πάκερ δεν παραιτείται απο το χρήμα. Μιλάει γιαυτο, στοχάζεται τις σκέψεις των άλλων γιαυτο, αλλά συνεχίζει το βιολί του. Μρχρι να προσγειωθεί στη φάτσα του η αγανάκτηση και οργή του υπόλοιπου 99% (εξαιρετική και απρόβλεπτη, όπως ακριβως επρεπε να  είναι δηλαδή, η σκηνή με τον φοβερό Mathieu Amalric, θα επρεπε να διδάσκεται σε σεμινάρια ακτιβισμού).

“εχετε ασυμμετρία στον προστάτη σας” ανακοινώνει προβληματισμένος ο γιατρός στον  Ερικ. Οσο γελοίο κι αν φαντάζει,αυτο ακριβως ειναι το ερμηνευτικο κλειδί της ταινίας.  “Θα έπρεπε να παραδειγματιστεις απ τη ασυμμετρια που κουβαλας” λεει ο οικονομικος αναλυτης-παλιος εργαζόμενος στην επιχειρησητου ‘Ερικ, Μπένο Λέβιν (o Paul Giamatti). Ο ορθολογικός κεφαλιοκράτης, λησμονησε πως η τελειότητα ενυπάρχει στην α-συμμετρία. Σε όλα. Προσέξτε ιδιαίτερα  τις 3  πολυ δυνατές σκηνές της  ταινίας.

Μια ταινία-δυναμίτης και αιχμηρό σχόλιο πάνω στην καπιταλιστική ουτοπία που ήδη απειλει σαν άλλος λευκος καρχαρίας, να μας καταβροχθίσει. Το ερωτημα είναι ποιος επιτέλους θα του ρίξει  μια περιποιημένη μπουνιά στο ρύγχος.

Η εξαιρετη μουσική ειναι του Howard Shore.