Editorial: Ωδή σε κάποια φτηνά τσιγάρα

Του Τάιλερ Ντέρντεν

Για όλους εμάς, τη γενιά των 30κάτι και των 40κάτι, τα Φτηνά Τσιγάρα υπήρξαν μία αποκάλυψη. Σε μία εποχή που κυριαρχούσε το κακό σινεμά -με κάποιες ελάχιστες φωτεινές εξαιρέσεις-, ο Ρένος Χαραλαμπίδης, αυτός ο περίεργος τύπος που είχαμε γνωρίσει από κάποιες αδιάφορες τηλεοπτικές σειρές και ο οποίος τη χρονιά πριν βγουν τα Φτηνά Τσιγάρα στις αίθουσες είχε κάνει το Κάτι Τρέχει με τους Δίπλα (σειρά που τον έκανε πολύ γνωστό αλλά τον κατέστρεψε κιόλας) έβγαζε στις αίθουσες μία ταινία για μας.

Για μας, τους ρομαντικούς, που δεν φοβόμασταν να γυρίζουμε βράδυ στην Αθήνα, να ερωτευόμαστε, να ψάχνουμε γωνίες, να συλλέγουμε στιγμές:

Για όσους από εμάς δεν είδαν την ταινία στις αίθουσες –και οφείλω να παραδεχτώ ότι πολλοί ήμασταν εμείς- η πρώτη φορά που την είδαμε έμοιαζε σχεδόν με αποκάλυψη.

«Είμαι συλλέκτης στιγμών» έλεγε στο εναρκτήριο voice over της ταινίας ο Χαραλαμπίδης, σκηνοθέτης και πρωταγωνιστής και συνέχιζε με τη φράση «Η ζωή ξέρει. Κι εγώ την εμπιστεύομαι».

Για κάποιον που ποθούσε να ζήσει έναν μεγάλο έρωτα με κρεμασμένα χρυσόψαρα σε ένα παλιό τρόλεϊ, για κάποιον που θεωρούσε ρομαντικό το γεγονός ότι ο Χαραλαμπίδης τηλεφωνεί ακόμη από ένα καρτοτηλέφωνο κάτω από την Ακρόπολη (και όχι μέσα από ένα σύγχρονο κινητό τηλέφωνο), για κάποιον που έβρισκε γοητευτική αυτή τη συνάντηση δημιουργών, όπως ο Λιντς, με την σύγχρονη ελληνική πραγματικότητα των απίθανων τύπων που συγκεντρώνονται στο καφέ της γειτονιάς ανταλλάσσοντας ιστορίες για σεξ και έρωτες –κυρίως για σεξ- για κάποιον που ποθούσε να ζήσει, τα Φτηνά Τσιγάρα ήταν η ταινία του.

Με υπέροχη μουσική, υποφωτισμένα πλάνα και με έναν «κακό» που έχει μείνει ίσως στην ιστορία των κακών του σινεμά, ένας επικίνδυνος Τζόκερ, ένας τρελαμένος ερωτευμένος και χρεωμένος Μανώλης –πόσο ελληνικός και ταυτόχρονα πόσο ξένος- τα Φτηνά Τσιγάρα είναι μια ταινία που σε πιάνει από το λαιμό από το πρώτο κιόλας πλάνο της.

Και ήρθε από μία απρόσμενη πηγή, από έναν ηθοποιό ικανό και για το καλύτερο και για το χειρότερο, από έναν άνθρωπο που δεν έκρυψε ποτέ ότι το να πληρώσει το λογαριασμό του τηλεφώνου υπήρξε πιο σημαντικό από ένα κάποιο καλλιτεχνικό όραμα που αν δεν ήθελε να το προδώσει θα τον είχε αφήσει φτωχό και άσημο. Από έναν άνθρωπο που με την ίδια ευκολία θα μπορούσε να κάνει το Κάτι Τρέχει με τους Δίπλα και ταυτόχρονα να τυλίξει την ψυχή του σε φτηνό τσιγαρόχαρτο…

Σε πρόσφατη συνέντευξή του στον Ιωσήφ Πρωιμάκη, ο Χαραλαμπίδης εξέφρασε το παράπονό του για το γεγονός ότι το κοινό δεν ήταν δίπλα του όταν το χρειάστηκε. Για το ότι δεν γέμισε τις αίθουσες, για το ότι ανακάλυψε πολύ αργά την ταινία του.

Είναι τυχερός. Η ταινία του έχει βρει κάποιους που την ανακάλυψαν, που την αγάπησαν. Που αναγνώρισαν ότι σε μία εποχή φτηνών χαζοκωμωδιών, υπήρξε τουλάχιστον ένας σκηνοθέτης που μπόρεσε να μιλήσει στην ψυχή τους, για τη ζωή τους, για την πόλη τους. Με πομπώδες ύφος ίσως, ναι. Με ξένα δάνεια, ναι. Με αμήχανες στιγμές, ναι. Αλλά γεμάτος αγάπη για το σινεμά, αγάπη για τις ταινίες, αγάπη για αυτό που έχουν να πουν.

Μερικοί από εμάς θυμόμαστε ακόμα τα Φτηνά Τσιγάρα. Και μας πιάνουν από το λαιμό κάθε φορά που βλέπουμε έστω και το πρώτο πλάνο τους…