Editorial: Η Ελλάδα τρώει τα παιδιά της;

Του Tyler Durden

Σε μία εποχή που εκατοντάδες συμπολίτες μας έχουν μεταναστεύσει, αναζητώντας ευκαιρίες που στην χώρα τους απλά δεν τους δίνεται, η ερώτηση θα μπορούσε να είναι ρητορική. Είναι, όμως, άκρως κινηματογραφική και αφορά τους Έλληνες σκηνοθέτες.

Και κυρίως την περίπτωση του Γιώργου Λάνθιμου. Είναι ίσως ένας από τους λίγους Έλληνες σκηνοθέτες που δέχθηκε τόση έντονη επίθεση σε ελληνικό έδαφος και τόσο καθολική αποδοχή στο εξωτερικό. Τι βλέπουν οι ξένοι στον Κυνόδοντα που δεν το βλέπουμε εμείς;

Η απάντηση είναι -όπως σε όλες τις ταινίες- υποκειμενική. Σε άλλους άρεσε, σε άλλους όχι. Δεκτό. Ο Λάνθιμος, όμως, προκάλεσε έντονες και παθιασμένες αντιδράσεις, σαν ορισμένοι να είχαν κάτι προσωπικό μαζί του. Κάποιοι, μάλιστα, τον είπαν και κλέφτη -λες και η παρθενογέννεση στην τέχνη είναι ο κανόνας, λες και δεν είναι η εξαίρεση. Ο Ταραντίνο για παράδειγμα έχει κατακλέψει όλες τις ταινίες των αγαπημένων του σκηνοθετών, αλλά αυτό το θεωρούμε τέχνη. Ενώ στην περίπτωση του Λάνθιμου, αυτό δεν ισχύει.

Σε πρόσφατη συζήτηση στον τοίχο μιας φίλης στο Facebook, προκλήθηκαν έντονες αντιδικίες και αντιδράσεις. Πολλοί είπαν ότι δεν καταλαβαίνουν τι βρίσκει κανείς στον Λάνθιμο, δεν καταλαβαίνουν τον γενικότερο ενθουσιασμό για την πορεία της ταινίας στις Κάννες, είπαν ότι ο Λάνθιμος έχει φιλαράκια και κολλητούς που τον προωθούν.

Κατανοώ ότι το σινεμά του Λάνθιμου είναι ενοχλητικό -αυτός είναι άλλωστε και ο στόχος του-, ότι είναι δεδομένο ότι θα διχάσει. Το να χαρεί κάποιος επειδή η ταινία ενός Έλληνα σκηνοθέτη (που συνέβαλε να βγει εκτός συνόρων το σινεμά της χώρας μας, που συνέβαλε στο να το δει κανείς, να το μελετήσει, να το ψάξει περισσότερο) πηγαίνει καλά, είναι αυτό κακό; Το να ανεβαίνουν οι «μετοχές» των Ελλήνων σκηνοθετών, ηθοποιών, διευθυντών φωτογραφίας, παραγωγών -όπως έχει γίνει τα τελευταία χρόνια και αυτό οφείλεται εν μέρει και στον Λάνθιμο- είναι αυτό κακό; Και πέρα από αυτό, το να πει κανείς ότι μία ταινία άρεσε στις Κάννες, ότι οι θεατές που την είδαν την αγάπησαν (όχι όλοι, αλλά την αγάπησαν), γιατί ενοχλεί τόσο στην περίπτωση του Λάνθιμου;

Πολλοί μιλούν για δικτατορία του ενθουσιασμού. Ότι εάν βγει ο Αστακός και δεν τους αρέσει, δεν θα τολμήσουν να το πουν επειδή όλοι οι άλλοι έχουν σπεύσει να χαρακτηρίσουν την ταινία αριστούργημα. Δεν είδα ποτέ κανέναν που να μην του άρεσε ο Κυνόδοντας και να μην εξέφρασε παθιασμένα την άποψή του. Αυτή είναι μια ιστορία που επαναλαμβάνεται ξανά και ξανά στις ταινίες που αγαπήσαμε ή μισήσαμε ή που κάποιοι αγάπησαν και κάποιοι μίσησαν. Θα πούμε την άποψή μας no matter what, ειδικά εάν έχουμε διαφορετική άποψη από τους άλλους.

Δεν προσπαθώ να υπερασπιστώ τον Λάνθιμο, πολύ απλά γιατί δεν χρειάζεται υπεράσπιση. Δεν έκανε κάτι κακό. Έκανε το σινεμά του, το δικό του σινεμά, όπως το κάνει τόσο καιρό. Σε κάποιους αρέσει, σε κάποιους όχι. Αναρωτιέμαι: εάν ήταν οποιοσδήποτε ξένος σκηνοθέτης στη θέση του, θα ήμασταν τόσο απόλυτοι; Θα τον είχαμε αφορίσει απλά και μόνο επειδή έτυχε να πάρει καλές κριτικές; (Ο ίδιος ενθουσιασμός επικρατεί στα βρετανικά μέσα κάθε φορά που ένας Βρετανός σκηνοθέτης πηγαίνει καλά έξω, αλλά εκεί δεν είδα κανέναν να αντιδρά με τέτοια άρνηση).

Ο Λάνθιμος δεν φαίνεται διατεθειμένος να γυρίσει σύντομα στην Ελλάδα. Και γιατί να γυρίσει; Να γυρίσει σε μία χώρα που πρέπει να παρακαλάει για να πάρει ψίχουλα χρηματοδότησης; Που οι συμπατριώτες του αρνούνται να δουν τις ταινίες του; Ή που τον βρίζουν και από πάνω γιατί δεν κάνει ένα σινεμά που να τους αρέσει…

Τελικά, είμαστε μια χώρα που τρώει τα παιδιά της; Και το ακόμα πιο σημαντικό: Θέλουμε να είμαστε μια χώρα που τρώει τα παιδιά της;