Η πατρότητα και οι πρόσφατες κινηματογραφικές απεικονίσεις της

Η πατρότητα έχει αποκαταστήσει τη σχέση της με το κινηματογραφόφιλο κοινό τα τελευταία χρόνια. Έχοντας περάσει από μία περίοδο αποστασιοποίησης (σε προηγούμενες δεκαετίες η μητέρα ήταν εκείνη που έπρεπε να ασχολείται με τα παιδιά) και αμφισβήτησης (με ταινίες όπως η Οικογενειακή Γιορτή που μιλούσαν για το ατύχημα που είναι μερικές φορές οι οικογενειακές σχέσεις), πλέον το σινεμά έχει άλλη αντιμετώπιση απέναντι στους μπαμπάδες: τους αγαπάει, τους καταλαβαίνει, τους εξιλεώνει, τους κρίνει. Και μερικές φορές τους απορρίπτει.

Φέτος η σχέση πατέρα-γιου ή πατέρα-κόρης απασχόλησε σε μεγάλο βαθμό το σινεμά και μάλιστα έγινε το επίκεντρο σε αρκετές ταινίες.

Από τον τρυφερό πατέρα στον πατέρα-τέρας

Ο Γκρου του Εγώ ο Απαισιότατος είναι χαρακτηριστικό παράδειγμα κακού που μετατρέπεται στον τέλειο πατέρα. Θα έκανε τα πάντα για τις κόρες του: μέχρι και να ντυθεί νεράιδα! Η πρώτη ταινία εξιλεώνει έναν wanna be κακό, η δεύτερη τον έχει να ασχολείται με… παιδικά πάρτι.

Στο Nebraska βλέπουμε μία από τις πιο τρυφερές σχέσεις πατέρα-γιου. Ο πατέρας έχει λάβει μια επιστολή που γράφει ότι κέρδισε ένα μεγάλο ποσό σε έναν διαγωνισμό-απάτη και επιμένει να πάει να την παραλάβει από το Λίνκολν της Νεμπράσκα. Οι δυο γιοι του προσπαθούν να τον μεταπείσουν και τελικά ο ένας από αυτούς αποφασίζει να κάνει το ταξίδι μαζί του. Στη διάρκεια του ταξιδιού θα γνωρίσει τον πατέρα του, θα μάθει πράγματα για τη ζωή του, θα τον αμφισβητήσει, θα τον αποδεχθεί και τελικά θα τον κάνει να θριαμβεύσει, δίνοντας την ευκαιρία σε έναν άνθρωπο που δεν νίκησε ποτέ να φανεί νικητής.

Στο πρώτο Πώς να εκπαιδεύσετε τον δράκο σας ο αρχηγός των Βίκινγκς ήταν απογοητευμένος που ο γιος του, Ψάρης δεν μπορούσε να του μοιάσει, να είναι περισσότερο… Βίκινγκ. Στη δεύτερη ταινία ο πατέρας τον αποδέχεται, αν και λόγω του ξεροκέφαλου χαρακτήρα επιμένει να τον νουθετεί και να συγκρούεται μαζί του. Ποιος, όμως, έχει δίκιο; Ο πατέρας ή ο γιος; Η ταινία δεν μας δίνει σαφή απάντηση. Μάλλον γίνεται όπως και στη ζωή: μερικές φορές χρειάζεται η σοφία που φέρνουν τα χρόνια, άλλες η νεανική απερισκεψία. Και η παρουσία του πατέρα είναι κεντρική στην ταινία, αλλά και στην εξέλιξη του ήρωα.

Η Μαγική Ομπρέλα είναι μία ταινία-ύμνος για την πατρότητα και εξιλέωσης ενός πατέρα που έμοιαζε υπέροχος, αλλά δεν ήταν. Η συγγραφέας της Μαίρη Πόππινς αποφασίζει να πουλήσει στη Ντίσνεϊ τα δικαιώματα του διάσημου βιβλίου της για να γίνει ταινία, αλλά αμέσως το μετανιώνει. Ωστόσο, πίσω από την άρνησή της κρύβεται μια πραγματική ιστορία. Μια ιστορία για έναν πατέρα που έπλαθε φανταστικούς κόσμους, που αγαπούσε σαν τρελός τα παιδιά του, που έπινε πολύ, που ήταν δυστυχισμένος στη δουλειά του και που δεν μπορούσε να βάλει σε τάξη τη ζωή του. Δικαίως ο ξένος τίτλος της ταινίας ήταν Saving Mr Banks, καθώς τελικά η Μαίρη Πόππινς δεν «σώζει» τα παιδιά, αλλά τον πατέρα τους.

Με το θέμα της εξιλέωσης ασχολείται και το Fruitvale Station (Μια Στάση πριν το Τέλος). Αν και δεν αποτελεί ακριβώς μία ταινία επικεντρωμένη στην πατρότητα, αυτή παρουσιάζεται στο πλαίσιο που δείχνει τη διάθεση του ήρωα να αλλάξει. Ένα από τα πράγματα που θέλει να κάνει σωστά ο Όσκαρ Γκραντ είναι να γίνει καλός πατέρας. Οι σκηνές με την κόρη του αποκαλύπτουν τρυφερότητα, αλλά και όλη την αγωνία του να προσπαθείς να γίνεις κάτι που δεν ξέρεις αν είσαι.

Με τα βαθιά ζητήματα της σχέσεις πατεράδων και γιων ασχολείται το Πατέρας και Γιος του Ιάπωνα Χιροκάτσου Κόρε-Έντα. Ένα ζευγάρι πληροφορείται ότι ο 6χρονος γιος τους δεν συνδέεται μαζί τους με δεσμούς αίματος. Μπερδεμένοι εξαιτίας ενός λάθους που έγινε στο μαιευτήριο θα κληθούν να αποφασίσουν εάν μετράνε οι βιολογικοί δεσμοί ή ο χρόνος που περνάς μεγαλώνοντας ένα παιδί. Ο Ιάπωνας Χιροκάτσου Κόρε-Έντα παρουσιάζει με τρόπο εξαιρετικό τα διλήμματα του πατέρα της οικογένειας, φέρνει στο επίκεντρο τις δύσκολες αποφάσεις που καλείται κάποιος να λάβει όταν η εξίσωση βαρύνεται από συναισθηματικούς δεσμούς. Ο πατέρας του Κόρε-Έντα δεν είναι τέρας, αλλά είναι κάτι χειρότερο: απλά άνθρωπος.

Τι κάνεις όταν νιώθεις ότι η οικογένειά σου απειλείται; Στον Εχθρό μου του Γιώργου Τσεμπερόπουλου, ένας ανθοπώλης με αριστερές καταβολές κλονίζεται όταν μια ομάδα ληστών εισβάλει στο σπίτι του και ένας από αυτούς βιάζει την κόρη του. Εδώ έχουμε να κάνουμε περισσότερο με την ιδέα του πατέρα, την ιδέα που έχει ο οικογενειάρχης για το πώς να προστατεύσει τους δικούς του. Και μέχρι που μπορεί να φτάσει.

Με το ίδιο θέμα ασχολείται και το Prisoners του Ντενί Βιλνέβ. Σε αυτό δύο παιδιά εξαφανίζονται. Ο πατέρας του ενός κοριτσιού δεν μένει ικανοποιημένος από αυτά που του προσφέρει η αστυνομία και αποφασίζει να πάρει τον νόμο στα χέρια του. Σταδιακά ο πατέρας μετατρέπεται σε τέρας, σε έναν άνθρωπο που χάνει τη λογική του και κινείται μόνο με γνώμονα τη βία και τα πάθη του. Οι καλές προθέσεις εξιλεώνουν τις πράξεις;

Στο Μαύρο Ψωμί τα πατρικά λάθη και οι πατρικές πεποιθήσεις βαραίνουν τη ζωή ενός νεαρού αγοριού που θα κληθεί να βγάλει τους σκελετούς από την οικογενειακή ντουλάπα. Αυτό που θα βρει για τον πατέρα του που υπεραγαπά μόνο καλό δεν θα είναι και θα τον οδηγήσει σε πλήρη ρήξη με την οικογένειά του και με όλα τα πράγματα που έχουν σημασία για αυτόν.

Στο Miss Violence με έξυπνο τρόπο, ο Αλέξανδρος Αβρανάς βάζει τον πατέρα να παρέχει στην οικογένειά του τα απαραίτητα (να κάνει δηλαδή αυτό που σε άλλες γενιές θεωρείτο το σωστό, το απαραίτητο), αλλά αναιρεί την πατρική εξουσία, δείχνοντας σιγά-σιγά ότι πρόκειται για έναν πατέρα τέρας, για έναν άνθρωπο που εκδίδει και βιάζει τα παιδιά του. Με την έξυπνη σκηνή του τέλους, ο Αβρανάς δείχνει ότι ό,τι συμβαίνει πίσω από τις κλειστές πόρτες ενός σπιτιού, μένει εκεί…