Pedro 3: Cinema & Λαϊκη Tradicion 1983-1985

Entre Tinieblas

Ιστορία Πίσω από την Ιστορία

Αλλή μία τρελλή στάση στην ιστορία του Αλμοδοβάρ. Μετά το Λαβύρινθο του πάθους, τον προσέγγισε λέει  ένας πολυεκατομμυριούχος που ήθελε να βάλει την γκομενίτσα του να πρωταγωνιστήσει σε μία ταινία, είχε κάνει και την εταιρεία παραγωγής Tesauro Production.  Ο λόγος για τον Hervé Hachuel, τότε γκομενίτσο της Cristina Sánchez Pascual. Η Pascual είχε ήδη συμμετάσχει και στο Pepi, Luci και στο Laberinto. Στο πρώτο ως γενειοφόρος γυναίκα και στο δεύτερο ως γκόμενα του ροκά με την σπασμένη ποδάρα. Απέκτησε τον πολυεκατομμυριούχο γκόμενο στο μεταξύ και ήθελε απλώς more airtime?

Ο ίδιος ο Αλμοδοβάρ λέει για όλα αυτά:

Φαντάστηκα την ιστορία μιας τύπισσας που τρελλαίνει τόσο τους άντρες όσο και τις γυναίκες, πίνει, παίρνει ναρκωτικά, ενίοτε περνάει περιόδους που είναι εγκρατής και έχει απίστευτες εμπειρίες που κανείς δεν θα μπορούσε να έχει ζήσει ούτε αν ζούσε 100 χρόνια. Αυτό ήταν το φιλμ που ήθελα να φτιάξω αλλά αφού η Pascual ήταν ανίκανη να μετατρέψει το ονειρό μου σε πραγματικότητα, έπρεπε να χαμηλώσω τις προσδοκίες μου και να ξαναγράψω το σενάριο.

Ο Αλμοδοβάρ συνεχίζει δηλώνοντας πως γράφωντας αυτή την ιστορία είχε στο μυαλό του τη Marlene Dietrich και ιδίως την ερμηνεία της στην ταινία Blonde Venus (1932), όπου παίζει την σύζυγο, που γίνεται τραγουδίστρια, κατάσκοπος και πόρνη ζώντας μία ζωή ατελείωτης περιπέτειας. Μήπως αυτό σας θύμιζει λίγο περισσότερο κάποιον άλλο και δη τον ΜΕΓΑΛΟΠΡΕΠΗ Φάμπιο παρά κάποια φανταστική ύπαρξη, βασισμένη στην Marlene? Εμένα σίγουρα ναι…Δεν είναι όμως αυτό το θέμα μας. Το θέμα μας εδώ είναι το Entre Tinieblas. Για αυτό και το επικό trailer…

Υπόθεση

Μην με ρωτήσετε πως μεταφράζεται, ο ελληνικός τίτλος ήταν Αμαρτωλές Καλόγριες. Το στόρι έχει ως εξής: Η Γιολάντα, μία μέση τραγουδίστρια, το σκάει σε μοναστήρι γιατί αυτοκτονεί ο γκομενός της με ηρωϊνη. Αντιστοίχως το μοναστήρι θα έπρεπε να το σκάσει γιατί λεφτά τέλος. Η μαντάμ που το χρηματοδοτούσε απέσυρε την χορηγία. Και μένουν οι καλόγριες, η μία πιο περίεργη από την άλλη να μας δείχνουν τα απωθημένα τους.  Πρωταγωνιστούν η Cristina Sánchez Pascual, η Julieta Serrano, η Marisa Paredes, η Carmen Maura και η Chus Lampreave. Δεύτεροι και τρίτοι ρόλοι για τους Eva Siva, Cecilia Roth, Pedro Almodovar. Ο Πέδρο as always υπογράφει σενάριο και σκηνοθεσία.

Τι θέλει να πει ο αμαρτωλός ποιητής;

Εδώ ο Αλμοδοβάρ στην πρώτη επισήμως χρηματοδοτούμενη ταινία του, αρχίζει τα πειράματα. Και τι καλύτερο μέρος να ξεκινήσει από τον καθολικισμό. Δεν είναι ότι στήνει μία αφάνταστα βαθειά λίβελο κατά του καθολικισμού. Μπα, έτσι εξ ορισμού και μόνο.

Η ηγουμένη-Serrano είναι ερωτευμένη με την Γιολάντα-Pascual και σουτάρουν μαζί ηρωϊνη. Η αδερφή Αρουραίος–Chus γράφει νουβέλες πορνό. Η αδερφή Σκατά-Marisa, πίνει LSD, έχει παραισθήσεις και μαγειρεύει. Η αδερφή Χαμένη–Carmen είναι μανιακή με την καθαριότητα και έχει υιοθετήσει μία τίγρη που της παίζει ταμ ταμ. Η κάθε καλόγρια ζαβώνει με τον τρόπο της και αυτός απλώς αραδιάζει τις αμαρτίες τους στην οθόνη. Νομίζω δεν θέλει να τις κάνει πιο εντυπωσιακές από ότι είναι.  Του αρκεί αυτή η αφάνταστη αντίφαση με την ιδέα του κόσμου για την μοναστική ζωή.

Αυτό βέβαια το προκαλεί και με έναν δεύτερο τρόπο. Σε μία σκηνή ας πούμε, η αδερφή Αρουραίος-που γράφει τα πορνό, διαβάζει από το αυθεντικό κείμενο La donella Christiana (Η χριστιανή παρθένος), για τους κινδύνους του φιλιού. Η περιγραφή και κορύφωση της γύρω από το απαγορευμένο είναι τόσο έτοιμη να σε καυλώσει που όπως δηλώνει ο ίδιος δεν ευθύνεται αυτός για αυτή την αντίφαση.

Άλλωστε τον απέκλεισαν από το φεστιβάλ της Βενετίας το 1983, θεωρώντας τον βλάσφημο.

Τι θέλει να πει ο κινηματογραφιστής;

Mε αυτή τη ταινία αποκτά σιγά σιγά τον δικό του τρόπο κινηματογράφησης, τυχαία ή όχι δεν είναι σαφές, αποκρυσταλλώνει πάντως τον κινηματογράφο του. Όπως λέει και ο Πέδρο, είναι το πρώτο φιλμ, που αρχίζει να μπορεί να χειριστεί την κινηματογραφική γλώσσα. Για παράδειγμα:

Η σκηνή όπου διαβάζεται η Χριστιανή Παρθένος, διαθέτει έναν εξαιρετικό φωτισμό, είναι γυρισμένη με τη κάμερα να περνάει από το ένα πρόσωπο στο άλλο με μία αργή οριζόντια κίνηση από αριστερά προς τα δεξιά, αποκαλύπτοντας τα αισθήματα των καλογρεών. Απόλαυση, κατάθλιψη, καχυποψία. Στο τέλος καταλήγουμε στην Ηγουμένη και την Αδερφή Σκατά που της αποκαλύπτει κάτι για την Γιολάντα και διακόπτει βιαίως την λάγνα περιγραφή της Αδερφής Αρουραίος. Θεϊκή-Ανθρώπινη Αγάπη 0-1. Βουαλά η σκηνή, δυστυχώς στα Ισπανικά, που χρόνος για υπότιτλους.

Ο ίδιος δηλώνει όπως πάντα στο Frederic Strauss ότι η Serrano, μία πολύ έμπειρη ηθοποιός, τον βοήθησε πολύ να καταλάβει την δύναμη του close up και εν μέρει να καλύψει την αδυναμία της Pascual χρησιμοποιώντας το δυναμικό πρόσωπο της Serrano. Η Serrano είναι πράγματι πολύ εκφραστική. Βέβαια τα close up είναι και ο μόνος τρόπος για να ξεχωρίσουν οι καλόγριες λόγω της στολής.

E OXI MOMENT

Αυτό το βίντεο με τις καλόγριες και την Γιολάντα να παίζουν ένα τραγουδάκι. Διαμάντι, ταμ-ταμ, λουλούδι στο μαλλί.

Que he hecho yo para merecer esto

Εδώ η κουλαμάρα με την Tesauro και τον Hervé Hachuel συνεχίζεται. Αυτή η ταινία, είναι παραγωγή της Tesauro S.A. & Kaktus S.A., και σε αυτήν εδώ η Pascual ούτε εμφανίζεται.

Υπόθεση

Νοικοκυρά δούλα και κυρά, ζει με τον άντρα της, την πεθερά της και τα δύο της παιδιά. Αυτή καθαρίστρια εθισμένη στα χάπια,ο μπαμπάς ταξιτζής εθισμένος σε ένα γερμανικό τραγούδι, η γιαγιά εθισμένη στα γλυκά, ο μεγάλος γιος βαποράκι και ο μικρός gay, πηδιέται με το μπαμπά του φίλου του. Καλή φίλη της μαμάς η Κριστάλ, πόρνη της διπλανής πόρτας και μεγάλη της συμπάθεια το κοριτσάκι του έκτου με τις τηλεπαθητικές ικανότητες. Κάπου εκεί μπλέκουν ένας μπάτσος, ένας ψυχολόγος, ο συγγραφέας αδερφός του και η γυναίκα του. Παίζουν: Carmen Maura-νοικοκυρά, Ángel de Andrés López-ο άντρας της, Juan Martínez-βαποράκι, Miguel Ángel Herranz-μικρός gay, Chus Lampreave-πεθερά, Verónica Forqué-πόρνη φίλη, Sonia Anabela Holimann-τηλεπαθητική μικρή, Luis Hostalot-μπάτσος, Emilio Gutiérrez Caba-ψυχολόγος,  Gonzalo Suárez-συγγραφέας, Amparo Soler Leal-η γυναίκα του, Kiti Mánver-μαμά τηλεπαθητικής μικρής. Σε δεύτερους και τρίτους ρόλους, Cecilia Roth, Pedro, Fabio, Augustin Almodovar.

Τι έχουμε εδώ

Με βάση το βιβλίο «100 χρόνια Ισπανικό Σινεμά» το “Que he hecho yo…” είναι το τελευταίο underground φιλμ του(και όχι μόνο creo yo), καθώς είναι ακόμα εμφανώς επηρεασμένος από την Movida, το χάος  και την πληθωρικότητα της:  χώνει εμβόλιμες δύο άσχετες σκηνές μς την μορφή-ας πούμε- διαφημίσεων,  στην ταινία εμφανίζεται το κόμικ Lola το οποίο η Κριστάλ αγόρασε στο Rastro, το σεξ ξεπηδάει φάντης από παντού, πολλοί χαρακτήρες σχετίζονται πολύ χαλαρά με ναρκωτικά βαριά, ελαφριά you name it. Και φυσικά υπάρχουν κι άλλα στοιχεία που παραπέμπουν στην Movida όπως η αφίσσα της ταινίας από τον Iván Zulueta, σχεδιαστής επίσης των αφισσών του Laberinto και του Entre Tinieblas(εδώ τελειώνουν την συνεργασία τους), οι τίτλοι από τον Santiago Gómez μα και η Σεσίλια Ροθ-που παίζει σε μία από τις δύο εμβόλιμες σκηνές και σχεδιάζει και τα κουστούμια. Να σημειώσω ότι για μένα, η Movidiκη περίοδος τελειώνει με την παρουσίαση της μουσικής μικρού μήκους τηλεταινίας Trailer para amantes de lo prohibido (εδώ από το αρχείο του TVE), στην γνωστή μας πια Παλόμα στην Edad de Oro.

Έχουμε όμως και αναφορές στον Ιταλικό και Ισπανικό νεορεαλισμό των 50’ς και 60’ς, με την μέσόκοπη νοικοκυρά και την οικογενειά της σε συνεχή προσπάθεια για επιβίωση μα και το σκηνικο του μικροσκοπικού της σπιτιού, απαλλαγμένο εντελώς από οποιαδήποτε είδους πολυτέλεια.  Μέσα από τη χρήση του νεορεαλισμού ο Πέδρο μας αποκαλύπτει την έλλειψη αλλαγής στην ζωή της Μαδρίτης προ και μετά Φράνκο. Η νοικοκυρά είναι η πλήρως παρακμημασμένη μορφή της ιδανικής καθολικής συζύγου που προωθούνταν από το Φρανκικό καθεστώς, δέσμια ακόμα(αλλά για πόσο) στα ίδια σαθρά ιδανικά.

Αλλά φυσικά η φύση των χαρακτήρων και η αναπτυξή τους, κάθε άλλο παρά νεορεαλιστικές είναι, η τρελλή πεθερά που τρώει μανιωδώς γλυκά, πίνει νερό με πουλλές φουσκάλες, τζογάρει και μαζεύει ξύλα από το πάρκο καθώς ονειρεύεται το χωριό της. Η Κριστάλ, η πόρνη της διπλανής πόρτας αντιμετωπίζει το επαγγελμά της με μεγάλη αγάπη και σεβασμό και γεμίζει την ντουλάπα της με διάφορες extravagaντζες για κάθε γούστο και αγοράζει ναρκωτικά από τον μεγάλο γιο. Ο Αλμοδοβάρ παραμένει εκκεντρικός στην αφήγηση της ιστορίας του και στους τρόπους με τους οποίους την διαπραγματεύεται.

Ο κινηματογραφιστής που βρίσκεται

Κινηματογραφικά, ο Pedro κάνει χρήση του πλάνου βάθους πεδίου(σε συνδυασμό με μακρινά και γενικά πλάνα) για την αποτύπωση σκηνών, πολλών επιπέδων με καθαρότητα, πράγμα που λείπει από τις προηγούμενες ταινίες του.

Λόγου χάρη, σε μία από τις αρχικές σκηνές παρακολουθούμε τους μάθητες  μίας σχολής πολεμικών τεχνών παράλληλα με την χαροκαμμένη νοικοκυρά που καθαρίζει το πάτωμα -σε ένα γενικό πλάνο,ρεαλισμέ με ακούς;-. Ξαφνικά αυτή αρπάζει την σφουγγαριστρά και κάνει προπόνηση μαζί τους … πράγμα ορατό μόνο στο θεατή, σε ένα υπέροχα αστείο πλάνο .

 

Στην επόμενη σκηνή έχουμε στατική κάμερα και αντίθεση ανάμεσα στο πρώτο πλάνο και στο φόντο.Σε πρώτο πλάνο αριστερά βλέπουμε την νοικοκυρά να κλέβει και ξαφνικά από το φόντο πίσω δεξιά ένας γυμνός άντρας μπαίνει στο πλάνο και στέκεται δίπλα σε ένα ντους. Γυρνάει και την κοιτάει (και τον θεατή) και της γνέφει να τον ακολουθήσει.

 

 

Το κάνει και αρχίζει μία σκηνή σχεδόν σεξ στο ντους με την κάμερα να τους βλέπει από ψηλά και ύστερα από πλάγια με την παραμόρφωσης του γυαλιού. Ο τύπος είναι ανίκανος  και αυτή αηδιασμένη τρέχει στην αίθουσα προπόνησης όπου μένει μόνη της σε ένα μεσαίο πλάνο αρπάζει το κοντάρι της προπόνησης και βαράει προς τον θεατή.

 

Ο Pedro έχει αρχίσει όπως καταλαβαίνετε να παίζει χρησιμοποιώντας τεχνικές αγαπητές στον ρεαλισμό, γενικά, μεσαία πλάνα κλπ αλλά και τεχνικές που οι ρεαλιστές και νεορεαλιστές θα απέφευγαν με κάθε τρόπο … αυτές οι παλαβές του γωνίες, τα πάνω κάτω του κλπ. Παρότι των έχουν κατηγορήσει ότι βασίζεται στον λόγο για να καλύψει τις όποιες ατέλειες στην κινηματογράφηση αλλά και την όποια άγνοια πολλοί υποστηρίζουν ότι σε αυτή την ταινία βλέπουμε ένα είδος δομημένης κινηματογραφικής αφήγησης που βασίζεται στην ίδια αντίφαση που εμπεριέχεται στο σενάριο. Χαρακτήρες μικρομεσαίοι μπανάλ κακομοίρηδες με ακραίες και παρανοϊκές σκέψεις και συνήθειες, κινηματογραφήμενοι με ρεαλιστικές-νεορεαλιστικές τεχνικές αλλά και ακραίες παρανοϊκες γωνίες. Ένα και το αυτό.

Ε ΟΧΙ MOMENT

La Bien Paga, ο Fabio και ο Πέδρο σε μία σκηνή ύβρις στο γυναικείο ξεπούλημα. Ο ανήρ, Πέδρο, τραγουδάει στην προδρότρα γυναίκα του (Fabio), ότι ξεπουλήθηκε για μια χούφτα “δολλάρια” και τον ξευτίλισε στην οικουμένη. Γιατί πρόστυχο πουτανί του λέει ενώ το αποτύπωμα των χειλιών του Fabio, μένει αυτούσιο στο χέρι του Πέδρο. Εγώ, έχω σχεδόν πιστέψει ότι ο Πέδρο ανάγκασε τον Φάμπιο να κάνει αυτή την σκηνή στην οποία σχεδόν δεν συμμετέχει κιόλας για να τον υποτιμήσει on camera. If you ask me, κάτι αντίστοιχο του έκανε ο Φάμπιο του Πέδρο και να τ’αποτελέσματα. Αυτά όλα δυστυχώς ή ευτυχώς δεν έχω μπορέσει να τα διασταυρώσω διάβολε. Ναν δε λες, χαρείτε τους μία τελευταία φορά, αφού αυτή ήταν και η τελευταία τους εμφάνιση.

Ηθοποιές και Αλμοδοβάρ

Chus Lampear, Carmen Maura, Cecilia Roth, Marisa Paredes, Cristina Sánchez Pascual, Eva Siva.

Η σχέση του με τις ηθοποιούς του είναι μια άβυσσος. Τη Σεσίλια ας πούμε την θάβει με την πρώτη ευκαιρία αλλά είναι φίλη του και παίζει σε πέντε, έξι ταινίες του. Η Eva Siva, εκτός από Luci, είναι η μαμά του κοριτσιού στο Laberinto και η κακίστρω αδελφή της Αδερφής Αρουραίος που της τρώει τα κέρδη από τις πωλήσεις των βιβλίων.

Η Carmen, μετά το Pepi, Luci… επανέρχεται σε αυτό και γίνεται φυσικά regular πρωταγωνίστρια για τον Αλμοδοβάρ μέχρι και το Volver. Αντίστοιχα και η Μarisa, από αυτή την ταινία και πέρα γίνεται παρέα με την Carmen φιγούρα κλειδί για τον Πέδρο.

Η αποθέωση είναι η Chus, μία υπέροχη ηθοποιός που μπορεί να σε πείσει για το οτιδήποτε. Από αχόρταγη μεγαλοκοπέλα καλόγρια που γράφει πορνοιστορίες, μέχρι γιαγιά τρελλαμένη από χωριό και πόσους άλλους ρόλους σε όλες τις υπόλοιπες ταινίες του Αλμοδοβάρ.

Παρεπιπτόντως με την Μαρίζα και την Chus έχουν κάνει και βιντεοκλιπ σε ένα τραγούδι του Πέδρο. Σας το παραθέτω εδώθε να ξέρετε. Το τατουάζ.

Συνεχίστε και ολοκληρώστε αυτή τη σουρρεάλ υπερπαραγωγή διαβάζοντας τα:

Pedro 1: Almodovar & La Movida Madrileña