Ο Ρασπούτιν και το… «προϊόν μυθοπλασίας»
Στο τέλος των ταινιών και των τηλεοπτικών σειρών θα έχετε παρατηρήσει το εξής:
«Το παρόν αποτελεί προϊόν μυθοπλασίας. Τα πρόσωπα, τα ονόματα και οι καταστάσεις είναι φανταστικά και οποιαδήποτε ομοιότητα είναι συμπτωματική και δεν ανταποκρίνεται στην πραγματικότητα».
Το αντίστοιχο στις ξενόγλωσσες παραγωγές είναι :
«This is a work of fiction. Names, characters, places and incidents either are products of the author’s imagination or are used fictitiously. Any resemblance to actual events or locales or persons, living or dead, is entirely coincidental».
Όπως καταλαβαίνουμε, το παραπάνω μήνυμα αποτελεί ζήτημα νομικής φύσης και καλύπτει τις παραγωγές από θέματα συκοφαντικής δυσφήμισης. Παρ’όλα αυτά έχετε αναρωτηθεί πως προέκυψε μια τέτοια νομολογία; Αν σας λέγαμε πως πίσω από αυτό το μήνυμα κρυβεται ο… Ρασπούτιν, θα μας πιστεύατε;
Το μήνυμα αυτό ήταν σπάνιο στις ταινίες που γυρίστηκαν ως και το 1932, χρονιά κατά την οποία όλα άλλαξαν. Αφορμή στάθηκε το έργο του Ρίτσαρντ Μπολεσλάβσκι «Rasputin and the Empress» της MGM (1932).
Για την ιστορία, η δολοφονία του Ρασπούτιν, που έγινε το 1916, αποδόθηκε σε μέλη της τσαρικής οικογένεια των Ρομανόφ, λόγω της επιρροής του στην Τσαρίνα Αλεξάνδρα. Συγκεκριμένα, ως δολοφόνος φέρεται ο Πρίγκιπας Γιουσούποφ, σύζυγος της ανιψιάς του Τσάρου, και μάλιστα λέγεται ότι χρειάστηκαν πολλές προσπάθειες μέχρι να καταφέρουν να τον βγάλουν από τη μέση.
Ωστόσο, στην ταινία ο δολοφόνος έχει αντικατασταθεί από τον χαρακτήρα Chegodieff, του οποίου η σύζυγος στο έργο είχε βιαστεί από τον Ρασπούτιν. Τότε ο Γιουσούποφ, που τότε ήταν εξόριστος στη Γαλλία, επιχείρησε να μηνύσει την MGM, ισχυριζόμενος ότι το έργο προφανώς τον φωτογραφίζει, με αποτέλεσμα να συκοφαντείται το όνομά του.
Ο Πρίγκιπας, βέβαια, είχε ένα μικρό πρόβλημα με με την υπόθεση της συκοφαντικής δυσφήμησης, δεδομένου ότι ο ίδιος είχε αναφερθεί στα απομνημονεύματά του με τίτλο «Lost Splendor: The amazing memoir of the man who killed Rasputin» στη δολοφονία του Ρασπούτιν. Όμως λόγω του γεγονότος ότι συμπεριλήφθηκε και η σύζυγος του Chegodieff, ο Γιουσούποφ ισχυρίστηκε ότι δυσφημίστηκε και η σύζυγός του.
Όσο η υπόθεση ήταν σε εξέλιξη, η MGM έκανε κάτι που της στοίχισε αρκετά. «Αυτό αφορά την καταστροφή μιας αυτοκρατορίας… Ορισμένοι από τους χαρακτήρες είναι ακόμα ζωντανοί – οι υπόλοιποι βρήκαν βίαιο θάνατο». Το μήνυμα αυτό που προστέθηκε από την εταιρεία για να προσελκύσει θεατές, βοήθησε τον Γιουσούποφ να κερδίσει τη δίκη. Η σύζυγός του έλαβε 25.000 λίρες από το Δικαστήριο του Λονδίνου το 1934 και αργότερα άλλες 75.000 λίρες ως αποζημίωση από την MGM. Η εταιρεία έχασε ακόμη περισσότερα χρήματα όταν αναγκάστηκε να αποσύρει το έργο και να καταστρέψει όλες τις σκηνές που έδειχνε τον Ρασπούτιν να βιάζει τη γυναίκα του Chegodieff.
Μετά από αυτό, η MGM και οι άλλες εταιρείες άρχισαν να χρησιμοποιούν το γνωστό μήνυμα, ασχέτως από το πόσο κοντά στην αλήθεια είναι οι σκηνές που περιγράφονται.
