Άρωμα Ελευθερίας (Rosewater)
Στη συγκυρία της ολοκλήρωσης ενός κύκλου για τον Τζον Στιούαρτ -με το τέλος της παρουσίας του στο The Daily Show- ο δημοσιογράφος και παρουσιαστής στρέφεται πίσω από τις κάμερες για να αφηγηθεί -τι άλλο;- μια ιστορία δημοσιογραφικού θάρρους και προσπάθειας αποκάλυψης της αλήθειας.
Ο ήρωας της ταινίας Μαζιάρ Μπαχάρι -στο βιβλίο του οποίου βασίστηκε η ταινία-εργάζεται για το Newsweek. Ο αμερικανο-Ιρανός δημοσιογράφος μεταβαίνει στο Ιράν την παραμονή των εκλογών του Ιουνίου του 2009 στο Ιράν. Ο Μαχμούντ Αχμαντινετζάντ διεκδικεί μία νέα θητεία, εν μέσω μιας ολοένα και εντεινόμενης δυσαρέσκειας στη χώρα του. Αντίπαλός του είναι ο Μιρχοσεΐν Μοσαβί, τον οποίο στηρίζουν οι φτωχότερες τάξεις, οι πιο απελπισμένοι. Για πρώτη φορά μετά από πολλά χρόνια φαίνεται πως ο Αχμαντινετζάντ θα μπορούσε να χάσει την εξουσία. Όταν ανακοινώνονται τα αποτελέσματα, ο Αχμαντινετζάντ βρίσκεται και πάλι πρωθυπουργός. Στις διαδηλώσεις διαμαρτυρίας που ακολουθούν, ο Μπαχάρι θα καταγράψει με την κάμερά του τις βιαιότητες των ιρανικών Αρχών.
Όπως είναι αναμενόμενο, βρίσκεται και ο ίδιος στο στόχαστρο της Τεχεράνης, συλλαμβάνεται και ανακρίνεται για «κατασκοπεία» εκ μέρους ξένων δυνάμεων.
Ο Τζον Στιούαρτ δεν είναι σκηνοθέτης. Προσεγγίζει το θέμα του με δημοσιογραφικό και όχι εικονοκλαστικό ενδιαφέρον. Αυτό έχει ένα παράξενο αποτέλεσμα: Ενώ το πρώτο μέρος της ταινίας διακρίνεται για την ενέργειά του, ενώ συγκινεί με την διαπίστωση ότι η ψήφος ενός ολόκληρου λαού έχει κλαπεί, ενώ σκηνοθετεί με νεύρο τις διαδηλώσεις, την αισιοδοξία στα εκλογικά κέντρα, την ήπια τρομοκρατία των στελεχών της παράταξης Αχμαντινετζάντ, φαίνεται ότι δεν γνωρίζει πώς να χειριστεί το δεύτερο μέρος.
Δεν θέλει να δείξει ότι ο Μπαχάρι έπεσε θύμα βασανιστηρίων, αλλά καταλήγει να τον παρουσιάζει σαν φιλοξενούμενο των ιρανικών Αρχών. Προσπαθεί να μην βαρύνει το θέμα του, με αποτέλεσμα να έχει παράξενες σκηνές με χιούμορ που φαντάζουν παράταιρες, καθώς και σκηνές με παραισθήσεις -ο Μπαχάρι βλέπει τον πατέρα και την αδελφή του που έχουν πεθάνει. Στόχος του Στιούαρτ -που έχει γράψει και το σενάριο- είναι να δείξει την γελοιότητα που αποκτά ορισμένες φορές η εξουσία. Αυτό καταδεικνύεται έντονα στη σκηνή όπου ο Rosewater -ο τίτλος αναφέρεται στον κωδικό του ανακριτή του δημοσιογράφου- τον «ανακρίνει» για τα ερωτικά μασάζ που φέρεται να έχει απολαύσει ο Μπαχάρι, με τον δεύτερο να τον καθοδηγεί εκεί που θέλει. Έτσι, όμως δεν φαίνεται και ο αντίστοιχος αυταρχισμός ενός επικίνδυνου δικτάτορα.
Ο Γκαέλ Γκαρσία Μπερνάλ κάνει ό,τι μπορεί για να μεταφέρει αυτό το παράξενο όραμα του σκηνοθέτη του. Είναι ένας από τους βασικούς λόγους που η ταινία αποκτά ενδιαφέρον ακόμα και στις αμήχανες στιγμές της. Στον ρόλο του Νταβούντ βρίσκουμε τον ελληνοκυπριακής καταγωγής Δημήτρη Λεωνίδα, ενώ στον ρόλο του ανακριτή βρίσκουμε τον Δανό Κιμ Μπόντνια, ενώ στον ρόλο της αδελφής του Μπαχάρι βλέπουμε την Ιρανή Γκολσιφτέχ Φαραχανί -η οποία στο Ιράν είναι «κόκκινο πανί».
Ενδιαφέρον έχει να παρακολουθήσει κανείς την ταινία σε συνδυασμό και με τις μετέπειτα εξελίξεις στο Ιράν. Στην επόμενη εκλογική αναμέτρηση, ο Αχμαντινετζάντ έχασε τελικά την εξουσία, υπέρ του μετριοπαθούς Χασάν Ροχανί. Αλλά αυτή θα ήταν η υπόθεση μιας άλλης ταινίας, ίσως περισσότερο ενδιαφέρουσας.
Τελικά να τη δω;
Ιστορία δημοσιογραφικής αποκάλυψης με ένα δυναμικό πρώτο μέρος και ένα αμήχανο δεύτερο μέρος. Το σώζουν οι ερμηνείες και η ίδια η ένταση της ιστορίας.
Fun trivia: Μία από τις κατηγορίες που απευθύνουν στον Μπαχάρι οι ιρανικές αρχές είναι η «παραδοχή» του ρόλου του σε μία συνέντευξη που δίνει σε έναν κωμικό για λογαριασμό του The Daily Show. Μετά την απελευθέρωση του Μπαχάρι, ο Στιούαρτ κάλεσε τον δημοσιογράφο στην εκπομπή του και αναφέρθηκε στον ρόλο που άθελά του έπαιξε το σόου στη σύλληψή του. Τελικά, ο Στιούαρτ αποφάσισε να μεταφέρει στο σινεμά το βιβλίο του Μπαχάρι.
