Μικρά σινεμά, μεγάλες ιδέες

Εν μέσω οικονομικής κρίσης, όχι μόνο στην Ελλάδα, αλλά σε ολόκληρη την Ευρώπη, η αναζήτηση εναλλακτικών τρόπων διανομής αποτελεί ζητούμενο για τους επαγγελματίες του κινηματογράφου. Με τους πολυκινηματογράφους να έχουν δείξει τα όριά τους, η απάντηση ίσως βρίσκεται στις μικρές αίθουσες που έχουν να προσφέρουν κάτι διαφορετικό. Στην εποχή της πειρατείας, οι κινηματογραφικές αίθουσες θα πρέπει να καταφέρνουν να διαφοροποιούν το προϊόν τους.

Ο όρος boutique cinemas μπορεί να είναι σχετικά νέος και να αναφέρεται σε κινηματογράφους που προσφέρουν πιο exclusive εμπειρίες (για παράδειγμα στη Βρετανία οι παραδοσιακές θέσεις σινεμά έχουν αντικατασταθεί από καναπέδες, ενώ πριν τις ταινίες δεν προβάλλονται generic διαφημίσεις αλλά ειδικά επιλεγμένο περιεχόμενο), ωστόσο ως έννοια είναι μάλλον παλιά. Στο Νότιγχαμ όπου σπούδαζα για παράδειγμα, υπήρχε το Broadway Cinema (υπάρχει ακόμα) με έμφαση σε ανεξάρτητες και παλαιότερες ταινίες ή σε φεστιβάλ. Αντίστοιχη η κατάσταση στο Λονδίνο: πέρα από τις multiplex αίθουσες, υπάρχουν μικρές αίθουσες που παίζουν cult ή κλασικές ταινίες, μικρές ανεξάρτητες παραγωγές, δίνουν έμφαση στο βρετανικό σινεμά αντί για τις μεγάλες χολιγουντιανές παραγωγές. Σε μία εποχή έντονου ανταγωνισμού, θα μπορούσε αυτή να είναι και η λύση στην Ελλάδα;

Στο ζήτημα αυτό -μεταξύ άλλων- αναφέρθηκαν την Τρίτη επαγγελματίες του σινεμά (διανομείς και σκηνοθέτες) στο πλαίσιο συζήτησης για τη διανομή των ελληνικών ταινιών, την οποία διοργάνωσε το Πανόραμα Ευρωπαϊκού Κινηματογράφου στον Ιανό.

Η Ειρήνη Σουγανίδου, πρόεδρος της εταιρείας διανομής Feelgood σημείωσε: «Το περιβάλλον στην Ευρώπη είναι πιο φιλικό. Το πρόγραμμα MEDIA επιδοτεί τα έξοδα διανομής των ευρωπαϊκών ταινιών. Αντίθετα στην Ελλάδα οι επιδοτήσεις είναι δυσανάλογα μικρές και έρχονταν μέχρι σήμερα από το ΕΚΚ πολύ καθυστερημένα».

Στο επίκεντρο βρέθηκε η διανομή της ελληνικής ταινίες και από τους συμμετέχοντες στη συζήτηση επισημάνθηκε το γεγονός ότι μία ταινία (ελληνική ή ευρωπαϊκή) δεν έχει τον χρόνο να «αναπνεύσει» όταν κυκλοφορούν στις αίθουσες 8 ταινίες την εβδομάδα και αυτές βγαίνουν για μία – δύο εβδομάδες στις αίθουσες μέχρι να αντικατασταθούν από άλλες. «Όταν μια ελληνική ταινία δεν πάει καλά ο αιθουσάρχης θα σου πει “πάμε σε άλλη τώρα”. Κι αν επιμείνεις, πολύ απλά θα πάει σε άλλον διανομέα. Και βέβαια σε όλα αυτά πρέπει να προσθέσουμε και την κατάργηση της επιστροφής του φόρου. Πρέπει να υπάρξουν δομικές παρεμβάσεις» είπε η κ. Σουγανίδου.

Ο σκηνοθέτης Δημήτρης Αθανίτης σημείωσε ότι δύο λάθη γίνονται στην διανομή: Είτε κάποιες ταινίες υπερεκτιμώνται και υπερ-προβάλλονται χωρίς να φέρουν τα αναμενόμενα (αυτό όπως είπε χαρακτηριστικά «λειτουργεί σαν μπούμερανγκ», είτε οι ταινίες βγαίνουν σε υπερβολικό αριθμό αιθουσών κάτι που όπως είπε αποτελεί «προκαταβολική αυτοκτονία». Ο κ. Αθανίτης σημείωσε ότι τα πολυσινεμά βρίσκονται σε κρίση και τόνισε ότι μόνο τα σινεμά – μπουτίκ «που έχουν να προσφέρουν κάτι ιδιαίτερο θα επιβιώσουν». Η λύση για τον ίδιο είναι μικρά σινεμά και ιντερνετική διανομή.

Στα σημεία αυτά στάθηκε και η πρόεδρος του ΔΣ του ΕΚΚ, Ηλέκτρα Βενάκη, η οποία αναφέρθηκε και αυτή σε σινεμά boutique του εξωτερικού όπου σε rotation (δηλαδή εκ περιτροπής) προβάλλονται ταινίες για μήνες ολόκληρους, έτσι ώστε να καταφέρουν να βρουν το κοινό τους. Βασικό σημείο -στο οποίο στάθηκε τόσο η Ηλ.Βενάκη όσο και ο σκηνοθέτης Νίκος Κορνήλιος- είναι η Παιδεία: το να μυηθούν τα παιδιά και οι νέοι στο να βλέπουν σινεμά και να προβάλλονται οι ταινίες σε λέσχες ή σε φεστιβάλ της περιφέρειας.

H κ.  Βενάκη είπε πως υπάρχουν πολλοί τρόποι να κάνεις διανομή μιας ελληνικής ταινίας, ακόμη και εκτός αίθουσας, και εξήγγειλε την θεσμοθέτηση πιο σταθερών μέτρων για τους διανομείς. «Εως τον Φλεβάρη θα έχει ανακοινωθεί ο χρηματοδοτικός κανονισμός για την διανομή», είπε, διευκρινίζοντας πως θα προηγηθούν συζητήσεις με τους επαγγελματίες.

Το μέλλον της κινηματογραφικής αίθουσας

Σίγουρα το Διαδίκτυο αποτελεί έναν από τους βασικούς τρόπους διανομής. Ωστόσο, το στοίχημα έγκειται και στην μετεξέλιξη της κινηματογραφικής αίθουσας. Ανεξάρτητα σινεμά της Βρετανίας για παράδειγμα φιλοξενούν μία σειρά από εκδηλώσεις (live αναμετάδοση θεατρικών παραστάσεων ή όπερας -κάτι που έχει γίνει και εδώ από μερικές αίθουσες όπως ο Δαναός και η Village-, προβολή παλαιότερων ταινιών, διοργάνωση μεταμεσονύχτιων προβολών ή Φεστιβάλ, εκπαιδευτικές δράσεις, Q&A με το κοινό, θεματικές προβολές -για παράδειγμα ειδικές βραδιές Rocky Horror Picture Show με τους θεατές να ντύνονται κατάλληλα για το event- για να αναφέρουμε μερικές μόνο δράσεις).

Πολλοί κινηματογράφοι του εξωτερικού παρέχουν exclusive υπηρεσίες σε μέλη τους, όπως avant premiere, εκπτώσεις και προσφορές. Άλλοι -όπως το Syndicated στη Νέα Υόρκη- απευθύνονται σε κινηματογραφιστές, επιτρέποντάς τους να κλείσουν την αίθουσα για να κάνουν προβολή για τους φίλους και τους συνεργάτες τους.

Boutique cinema δεν σημαίνει απαραιτήτως ακριβότερο εισιτήριο (όπως συνέβαινε με ταινίες που προσφέρουν γεύμα και ταινία μαζί). Αντιθέτως, πολλές αίθουσες προσφέρουν μειωμένο εισιτήριο, έχοντας ως στόχο γεμάτες αίθουσες, αντί πιο ακριβές και άδειες.

Ορισμένες αίθουσες προχωρούν ακόμα παραπέρα: θα αφήνουν το κοινό να επιλέγει την ταινία που θέλει να δει μέσα από μία λίστα με εκατοντάδες ταινίες. Συγκεκριμένα, τα Vue Cinema στη Βρετανία ενώνουν τις δυνάμεις τους με τα Ourscreen μία πλατφόρμα crowdfunding που επιτρέπει στους θεατές να προαγοράσουν το εισιτήριο, επιλέγοντας ουσιαστικά εκείνοι την ταινία που επιθυμούν να παρακολουθήσουν.

Στόχος είναι να θέλεις να κάνεις τον θεατή να αφήσει την πολυθρόνα του και να βγει έξω. Αυτό σημαίνει ότι θα πρέπει να του προσφέρεις κάτι παραπάνω: είτε πρόκειται για πρόσβαση σε μια κινηματογραφική βιβλιοθήκη, είτε σε κάποιο movie store, είτε κάποιο special event (όπως για παράδειγμα μία προβολή με live μουσική -η πρόσφατη προβολή του «Faust» του Μουρνάου κατ’ αυτόν τον τρόπο στο Πανόραμα αποδείχθηκε ιδιαίτερα δημοφιλής).

Το ζήτημα είναι να προσφέρεις κάτι περισσότερο από ποπκόρν και εφέ.