Η γέφυρα μύριζε μανταρίνι
Μάθημα διεθνών σχέσεων και φιλοξενίας. Ένα κινηματογραφικό διαμάντι μιάς και κάτι ώρας είναι η ταινία του Zaza Urushadze με τίτλο TANGERINES(2013) , βραβευμένη και υπέροχη.
Ένας Εσθονός αγρότης ο ‘Ιβο, που ασχολείται με την συγκομιδή και πώληση των μανταρινιών που βγάζει ο κήπος του, στην περιοχή της Γεωργίας, περιθάλπει δύο τραυματίες στρατιώτες από αντίπαλα, εχθρικά στρατόπεδα, ενώ μαίνεται ο πόλεμος μεταξύ Γεωργίας- Αμπχαζίας στα 1992. Οι τραυματίες είναι, Γεωργιανός ο ένας (και ηθοποιός του θεάτρου εν καιρώ ειρήνης) ο Νίκα (τον υποδύεται ο Misha Meshki) , και ο Αχμέντ – Τσετσένος μισθοφόρος ο άλλος, που πολεμάει επειδή «με πληρώνουν καλά» (τον υποδύεται ο Giorgi Nakashidze). Ο ‘Ιβο, με μία αφοπλιστικότατη, εντελώς φυσική και αβίαστη ευγένεια και ένα φοβερό αίσθημα φιλοξενίας , φροντίζει αμφότερους τους τραυματίες στο ταπεινό σπιτάκι του, προσφέροντάς τους φαγητό, ζεστασιά και τη στοιχειώδη ιατρική φροντίδα, βοηθούμενος απ΄τον φίλο, συμπατριώτη και γείτονά του Μάργκους και τον Γιούχαν, συμπατριώτης του κι αυτός και γιατρός. Τρείς Εσθονοί λοιπόν, αποδεικνύουν έμπρακτα τί σημαίνει ανοίγω το σπίτι μου, φιλοξενώ κ.λ.π., σε δύο αντιμαχόμενους λυσσασμένα, που συγκρατούνται να μην χυμήξει ο ένας πάνω στον άλλο, λόγω του ότι βρίσκονται σε οιονεί ουδέτερο έδαφος και πρέπει να σεβαστούν τον υπέροχο οικοδεσπότη τους.
Ο Lembit Ulfsak στον πρωταγωνιστικό ρόλο του αγρότη ‘Ιβο, είναι εξαιρετικός— είναι καθηλωτική η ήρεμη, αρχοντική παρουσία του και κυρίως αυτό το απερίγραπτο αίσθημα φιλοξενίας και συνδρομής του ανήμπορου (έχουμε δύο τραυματισμένους θυμίζω), που τον κινητοποιεί και μετατρέπει το φτωχικό σπίτι του σ’ ένα πρωτότυπο «αναρρωτήριο-εντευκτήριο» όπου οι δύο εχθροί αναρρώνουν πλαισιωμένοι από ευγένεια, διακριτικότητα αλλά και αυστηρότητα όταν χρειάζεται. Να πω επίσης ότι ο Ulfsak θα μπορούσε να υποδυθεί και τον σκηνοθέτη Μίκαελ Χάνεκε σ’ ένα ενδεχόμενο biopic, λόγω της φοβερής ομοιότητάς του μ’ εκείνον.
Η ταινία του Urushadze είναι τόσο όμορφη και συγκινητική, διανθισμένη με χιούμορ (προσέξτε τις λογομαχίες μεταξύ Νίκα- Αχμέντ, θυμίζουν λυσσασμένα κοκκόρια) και με την πολύ ωραία μουσική του Niaz Diasamidze να ντύνει τα πλάνα της. Η εκπληκτική παρουσία του ‘Ιβο , με την ευγένεια και τη βοήθεια που προσφέρει στους δύο εχθρούς, η ηρεμία και πολιτισμένη συνύπαρξη των τριών ανδρών κάτω απ’ αυτή τη στέγη, αποτελούν το πειστικότερο επιχείρημα κατά του παραλογισμού του πολέμου (κάθε πολέμου, ασχέτως ηθικής νομιμοποίησής του) και υπέρ του δώρου που συνιστά η ειρήνη για τους ανθρώπους.
Ο ‘Ιβο με την ιαματική συμπεριφορά του, όχι μόνο συμβάλλει στη γρήγορη ανάρρωση των τραυματιών, αλλά αποτελεί και τον καταλύτη, το συνδετικό κρίκο, τον συμφιλιωτικό παράγοντα μεταξύ Νίκα και Αχμέντ με απρόβλεπτα αποτελέσματα για τους δύο ορκισμένους εχθρούς. Η φοβερή σκηνή όπου οι τέσσερις άνδρες κάθονται στον κήπο του ‘Ιβο και φτιάχνουν σουβλάκια συζητώντας σαν παλιοί φίλοι, και ξαφνικά βόμβες αρχίζουν να σκάνε δίπλα τους, είναι το καλύτερο επιχείρημα υπέρ της ειρήνης , της μέσω του διαλόγου επίλυσης των διαφορών , κι εναντίον του πολέμου.
Ασχέτως πολιτικών κινήτρων/πεποιθήσεων του σκηνοθέτη, τα οποία δεν γνωρίζω αν υπάρχουν, η ταινία προβάλλει την Ανθρωπιά με άλφα κεφαλαίο, σαρκωμένη σ’ αυτόν τον υπέροχο παππού ονόματι ‘Ιβο.
