Το Κορίτσι με το Τατουάζ VS. Το Κορίτσι με το Τατουάζ
Η πλειοψηφία των θεατών που είδαν Tο Κορίτσι με το Τατουάζ του Ντέιβιντ Φίντσερ δηλώνουν ενθουσιασμένοι. Όσοι είχαν παρακολουθήσει και την σουηδική εκδοχή του μυθιστορήματος του Στιγκ Λάρσον μιλούν για ένα αξιοπρεπέστατο (αν και σε πολλά σημεία παρόμοιο φιλμ).
Η αλήθεια είναι ότι εγώ προσωπικά αδυνατώ να κρίνω ποια από τις δύο ταινίες είναι καλύτερη. Ο πολυαγαπημένος μου Ντέιβιντ Φίντσερ βρίσκεται στην πιο ώριμη περίοδο της δημιουργίας του (μέχρι την επόμενη φορά που θα το πούμε αυτό) και κάθε νέα ταινία του, αποτελεί μια πραγματική σπουδή στο (σωστό) σινεμά.
Ο ρυθμός
Πιο σφιχτοδεμένο από το σουηδικό, το φιντσερικό Κορίτσι με το Τατουάζ είναι παράδειγμα οικονομίας (αν εξαιρέσουμε το φινάλε που τραβά λίγο σε μάκρος). Το καλοδουλεμένο σενάριο του Στίβεν Ζαΐλιαν παίζει μεγάλο ρόλο, όπως και το εξαιρετικό μοντάζ των Κερκ Μπάξτερ και Άνγκους Γουόλ. Προσωπικά λάτρεψα τη σχεδόν «αόρατη» μεταφορά του θεατή από την ιστορία του Μπλούμκβιστ σε εκείνη της Λίζμπεθ, και το αντίστροφο.
Η Σουηδία και η… Σουηδία
Οι Σουηδοί της ταινίας του 2009 μιλούν φυσικά σουηδικά. Στην ταινία του Φίντσερ έχουμε το εξής παράδοξο: η υπόθεση εκτυλίσσεται στη Σουηδία, οι ηθοποιοί μιλούν αγγλικά με σουηδική προφορά. Εκτός από τον Ντάνιελ Κρεγκ που μιλά αγγλικά με αγγλική προφορά! Αν και δεν σε ενοχλεί αποτελεί τουλάχιστον μια παραδοξότητα που ανάθεμα και αν καταλαβαίνουμε που εξυπηρετεί (αντίστοιχης λογικής και το τηλεοπτικό Επιθεωρητής Βαλάντερ, όπου ο Κένεθ Μπράνα μιλά αγγλικά με σουηδική προφορά, αντί να μεταφερθεί η υπόθεση στη Βρετανία!) Ο ίδιος ο Κρεγκ δηλώνει γι’ αυτό: «Το συζητήσαμε με τον Ντέιβιντ και καταλήξαμε στο ότι θα ήταν καλύτερο για την ταινία να μην υιοθετήσω κάποια ιδιαίτερη προφορά στο ρόλο μου ως Μίκαελ Μπλόμκβιστ. Άλλωστε, η πλειοψηφία των Σουηδών μιλά πολύ καλά αγγλικά και κάποιος σαν τον Μπλόμκβιστ, που έχει γυρίσει όλο τον κόσμο για τις ανάγκες της δουλειάς του και από τα έξι του χρόνια έχει μάθει να ακούει τις ειδήσεις από το BBC, είναι λογικό να τα μιλάει με ευχέρεια».
Η ατμόσφαιρα
Και οι δύο ταινίες έχουν γυριστεί στη Σουηδία, οπότε «μοιράζονται» κοινά τοπία που αποπνέουν μια ιδιαίτερη αισθητική. Παρ’ όλα αυτά η σουηδική εκδοχή είναι πιο σκοτεινή και στυλιστικά απλή, ενώ η εκδοχή του Φίντσερ είναι πιο εξωραϊσμένη (στα πρότυπα των περισσότερων ταινιών του σκηνοθέτη). Αν και βρίσκω εξαιρετική την ατμόσφαιρα της ταινίας του Όπλεφ, δεν μπορεί κανείς να αμφισβητήσει ότι ο Φίντσερ ξέρει τι κάνει και το κάνει καλά. Έχει μαθητεύσει στους κανόνες του θρίλερ μέσα από σειρά ταινιών του, όπως το Se7en, το Παιχνίδι, το Δωμάτιο Πανικού και το Zodiac.
Η Λίσμπεθ
Η Λίσμπεθ της Νούμι Ραπάς και εκείνη της Ρούνι Μάρα είναι δύο εντελώς διαφορετικοί χαρακτήρες. Η πρώτη είναι επικίνδυνη και εντυπωσιακή, ενώ η δεύτερη είναι πιο… παιδική. Στη μία σκηνή είναι ένα ευάλωτο κορίτσι, στην άλλη θα μπορούσε να είναι ένας έφηβος, στην τρίτη ένα εκδικητικό παιδί, στη σκηνή που κάνει σεξ με τον Μπλούμκβιστ είναι αναμφισβήτητα μια γυναίκα. «Όσο πιο πολύ βυθιζόμουν στον εσωτερικό κόσμο της Λίζμπεθ, τόσο περισσότερο άρχισα να κατανοώ τους λόγους που ο Στιγκ Λάρσον συνήθιζε να αναφέρει την Πίπη τη Φακιδομύτη ως πηγή έμπνευσης για την ηρωίδα του. Και οι δυο τους, άλλωστε, διαθέτουν τον προσωπικό τους κώδικα ηθικής και έχουν την τάση να τα βάζουν με τους κακούς» δηλώνει η Ρ.Μάρα. Προσωπικά, πάντως, προτιμώ τη Νούμι Ραπάς. Ο Μπλούμκβιστ
Η αλήθεια είναι ότι στην ταινία του 2009 δεν κατάφερα να συλλάβω ακριβώς τις λεπτές αποχρώσεις του χαρακτήρα του Μίκαελ Μπλούμκβιστ (τον ερμήνευε ο Μίκαελ Νίκβιστ). Οπότε αδιαμφισβήτητη πρωταγωνίστρια εκείνης της ταινίας ήταν η Ν.Ραπάς. Ωστόσο, στην εκδοχή του Φίντσερ δεν μπορείς να διαλέξεις ανάμεσα στο κορίτσι με το τατουάζ και τον δημοσιογράφο: ο Ντάνιελ Κρεγκ κάνει εξαιρετική δουλειά στον ρόλο ενός ανθρώπου που ξέρει να χάνει. Και γι’ αυτό σέβεται τις νίκες του. Ο Κρεγκ, αν και δεν είναι όμορφος, καταφέρνει σε ρόλους intellectualπεριπετειώδεις (όπως και στους Μποντ) να λάμψει και να γίνει γοητευτικός.
Η χημεία
Η διαφορά ηλικίας γίνεται φανερή στην ταινία του Φίντσερ και εξηγεί κάπως τη σχέση ανάμεσα στους δύο: ο αποκομμένος από τον κόσμο Μπλούμκβιστ έχει κινδυνεύσει και χρειάζεται τρυφερότητα (εξαιρετικό το «παραλήρημα» του Κρεγκ, ενώ η Λίσμπεθ αναζητά ένα πατρικό πρότυπο στο πρόσωπο του μεσήλικα δημοσιογράφου. Άλλωστε το λέει και ο σεναριογράφος, Στ.Ζαΐλιαν: «Η Λιζμπεθ είναι ένας από τους πλέον ξεχωριστούς και εκπληκτικούς λογοτεχνικούς χαρακτήρες που έχω συναντήσει στη ζωή μου. Όμως, αν τα βιβλία αφορούσαν αποκλειστικά και μόνο εκείνη, δε θα είχαν κάνει τόσο μεγάλο ντόρο. Πιστεύω ότι εκείνο που ιντρίγκαρε το αναγνωστικό κοινό είναι ο τρόπος με τον οποίο συγκλίνουν οι προσωπικές ιστορίες του Μίκαελ και της Λίζμπεθ, σε συνδυασμό, βέβαια, με το πώς αντιμετωπίζει ο καθένας τους τις ζόρικες καταστάσεις με τις οποίες έρχεται αντιμέτωπος».
Το σασπένς
Αν κάτι είναι βέβαιο, αυτό είναι πως ο Ντέιβιντ Φίντσερ ξέρει να δημιουργεί αγωνία. Παρ’ όλο που είχα δει τη σουηδική ταινία και ήξερα τι γίνεται, βρήκα τον εαυτό μου στην άκρη του καθίσματος να περιμένει την επόμενη αγωνιώδη σκηνή. Ο Φίντσερ επικεντρώνεται στους δύο βασικούς χαρακτήρες του παρά στο «ποιος διέπραξε το έγκλημα», κάτι που κάνει η ταινία του 2009 με το πλήθος των χαρακτήρων που παρουσιάζει.
Το σενάριο
«Το σενάριό μας αναπαράγει σχεδόν αυτούσιο το μεγαλύτερο μέρος του μυθιστορήματος του Λάρσον» υποστηρίζει ο Φίντσερ. «Ωστόσο, εκείνο που μας ενδιέφερε πρωτίστως, ήταν να επικεντρωθούμε στους δύο βασικούς του χαρακτήρες και στην ιδιόμορφη σχέση που αναπτύσσεται ανάμεσά τους, η οποία εμπεριέχει ποικίλες προστριβές και άφθονες δραματικές εξάρσεις. Μια σχέση, η οποία, άλλωστε, ήταν και εκείνη που ανέδειξε το βιβλίο του Λάρσον σε κοινωνικό και εκδοτικό φαινόμενο». Ο Φίντσερ επιστρέφει στο βιβλίο για να το χρησιμοποιήσει ως βάση της ταινίας του και παραμένει πιο κοντά σε αυτό από ότι η ταινία του Νιλς Άρντεν Όπλεφ.
Το τέλος
Χωρίς να θέλω να αποκαλύψω τίποτα, νομίζω ότι το φινάλε της ταινίας του Φίντσερ είναι καλύτερο. Εκείνο της σουηδικής ταινίας φαίνεται πολύ παρατραβηγμένο. Και η σκηνή όπου η Ρούνεϊ Μάρα πηγαίνει στο σπίτι του Μπλούμκβιστ με το σακάκι, μόνο και μόνο για να δει μια σκηνή που δεν θέλει είναι πραγματικά εξαιρετική και δείχνει την πιο ευάλωτη πλευρά της, σε αντίθεση με την ταινία του Όπλεφ όπου την βλέπαμε πιο σκληροτράχηλη και επιθετική.
Η ετυμηγορία
Ειλικρινά απάντηση δεν υπάρχει. Οι ταινίες έχουν φυσικά πολλά κοινά και κάποιες διαφορές που για να τις βρεις χρειάζεται δεύτερη ανάγνωση. Το γεγονός, όμως, ότι βλέποντας την ταινία του Φίντσερ ενθουσιάστηκα όσο και την πρώτη φορά που είδα τη σουηδική ταινία (παρά το γεγονός ότι γνώριζα τι θα γίνει και είχε χαθεί το στοιχείο του εντυπωσιασμού) με κάνει να πιστεύω ότι ο Αμερικανός σκηνοθέτης τα κατάφερε μια χαρά στο «χτίσιμο» των χαρακτήρων που μας σύστησε ο Στιγκ Λάρσον.
Τάιλερ Ντέρντεν
Kατά τη γνώμη μου, η σουηδική ταινία ήταν καλύτερη. Η Σουηδία και οι Σουηδοί στην απόλυτα σουηδική εκδοχή τους (καλώς ή κακώς με το ναζιστικό της παρελθόν) ήταν ρεαλιστικότεροι.
Τέλος, η αυθεντική ταινία έχτιζε καλύτερα και άλλους χαρακτήρες, όπως για παράδειγμα την εκδότρια του πρωταγωνιστή. Στην εκδοχή του Φίντσερ, περνούσε σχεδόν απαρατήρητη. Το ίδιο και οι άλλοι που εργάζονταν στο περιοδικό.
Εγώ το ένοιωσα αυτό με τα μέλη της οικογένειας.. νομίζω ότι στη σουηδική τα γνωρίζουμε καλύτερα. Από την άλλη αυτό ακριβώς βοηθά στην οικονομία της ταινίας του Φίντσερ. Όσο για το ρεαλιστικό.. αυτά παθαίνεις αν βάζεις τους πρωταγωνιστές μιας ταινίας να μιλάνε αγγλικά (έστω και με σουηδική προφορά) και να περιμένεις ρεαλισμό…
Τάιλερ