To 18ο ΦΝΘ μιλά ανοιχτά για το προσφυγικό και προσφέρει μουσικές συγκινήσεις
Με τη συζήτηση για το προσφυγικό ξεκίνησε η Τετάρτη στο Φεστιβάλ Ντοκιμαντέρ Θεσσαλονίκης. Ένα από τα θέματα που απασχόλησαν τη συζήτηση ήταν ο τρόπος παρουσίασης του προσφυγικού ζητήματος, με διαφορετικές απόψεις να ακούγονται από τους συμμετέχοντες στο πάνελ. Ο φωτορεπόρτερ Γιώργος Μουτάφης έθεσε την ηθική διάσταση του ζητήματος (φωτογράφος γαρ), αλλά σημείωσε ότι η φωτογραφία έχει δύναμη και ότι τελικά ίσως χρειάζεται να σοκάρουμε για να προκαλέσουμε την αλλαγή, ενώ η Μάρθα Μπουζιούρη, κοινωνική ανθρωπολόγος και καλλιτέχνις σημείωσε ότι η θυματοποίηση των προσφύγων μπορεί να φέρνει την ευαισθητοποίηση, αλλά κρύβει κινδύνους, ενώ κάλεσε να υπάρχει συμμετοχικότητα και αυτοπροσδιορισμός από τους πρόσφυγες. Η σκηνοθέτης του “The Longest Run” μίλησε για τη δική της εμπειρία γυρισμάτων στις φυλακές ανηλίκων του Βόλου όπου κρατούνται επί μήνες νεαροί πρόσφυγες, ενώ ο Ανέστης Αζάς αναφέρθηκε στην ιδιαίτερη παράσταση για το ναυάγιο του Φαρμακονησίου που ανέβηκε φέτος στην Πειραματική Σχολή του Εθνικού Θεάτρου.
Ονειρεύομαι τη Δανία (Dreaming of Denmark)
Ο Μίκαελ Γκράβερσεν κινηματογραφεί ένα από τα αγόρια – πρωταγωνιστές που είχε παρακολουθήσει στο “No Man’s Land”. Ο Γιασουλάχ πήγε στη Δανία από το Αφγανιστάν ως ασυνόδευτο προσφυγόπουλο σε ηλικία 15 ετών. Τώρα, στα 18 του, η Δανία του αρνείται το άσυλο. Μόνη λύση για τον Γιασουλάχ είναι να πάει στην Ιταλία και να βγάλει μια προσωρινή άδεια παραμονής που ίσως του επιτρέψει να επιστρέψει στη Δανία, τη χώρα όπου θέλει να ζήσει το μέλλον του. Ωστόσο, και στην Ιταλία οι κανόνες είναι πιο αυστηροί και ο Γιασουλάχ είναι αναγκασμένος να ζει στο δρόμο. Ο σκηνοθέτης τον παρακολουθεί στη διάρκεια κάποιων χρόνων. Αφήνοντας ένα μεγάλο διάστημα από τη μετάβασή του στην Ιταλία και ξαναβρίσκοντάς τον καιρό μετά, ο Γκράβερσεν διαπιστώνει την τεράστια αλλαγή που έχει υποστεί: ο Αφγανός πρόσφυγας είναι καταπονημένος, ψυχολογικά στρεσαρισμένος και σχεδόν δεν τον αναγνωρίζει. Ο σκηνοθέτης δεν μάς αποκαλύπτει ποτέ εντελώς τι έχει συμβεί. Είναι η μετατροπή του ευρωπαϊκού ονείρου σε εφιάλτη, η ζωή στο δρόμο ή μήπως κάτι πιο σκοτεινό; Παράλληλα, ο σκηνοθέτης επιλέγει και μια άκρως ανθρωπιστική προσέγγιση: από τη μία παρατηρεί τον Γιασουλάχ, αλλά από την άλλη διαθέτει μια μεγάλη επιθυμία να βοηθήσει, ενώ δεν καταχράται την κάμερα και την παρουσία της. Δεν θέλει να σοκάρει τον θεατή, θέλει μόνο να τον κάνει να κατανοήσει τι ακριβώς συμβαίνει με αυτά τα γεμάτα όνειρα παιδιά, μετά που φτάνουν στο ευρωπαϊκό έδαφος.
Orion: Ο Άνθρωπος που θα Γινόταν Βασιλιάς
(Orion: The man who would be king)
Δύο χρόνια μετά τον θάνατο του Έλβις Πρίσλεϊ, κάνει την παρουσία του ένας μασκοφόρος μελαχρινός τραγουδιστής που η φωνή του θυμίζει εξαιρετικά εκείνη του Έλβις. Αποκαλεί τον εαυτό του Οράιον και μέσα στην υστερία που έχει προκληθεί -και με τις θεωρίες συνωμοσίας να θέλουν τον Έλβις ζωντανό-, ο Οράιον θα βασιστεί στις ελπίδες θαυμαστών του «βασιλιά» για να γίνει σταρ. Η απίθανη ιστορία του Τζέιμι Έλις μετατρέπεται σε ένα συναρπαστικό ντοκιμαντέρ που ξεκινά αισιόδοξα και με χιούμορ για να γίνει σταδιακά όλο και πιο θλιβερό, καθώς βλέπεις τα όνειρα ενός άνδρα να συντρίβονται εξαιτίας μίας ατυχούς συγκυρίας. Αυτό που μένει είναι ένα ειλικρινές -και συχνά ανελέητο- πορτρέτο του τραγουδιστή, μέσα από τα μάτια των ανθρώπων που τον γνώρισαν.
Ο φίλος μου ο Larry Gus (My Friend Larry Gus)
Ο Βασίλης Κατσούπης κινηματογραφεί τις προσπάθειες του 28χρονου φίλου του Larry Gus να κανει καριέρα μουσικού στο εξωτερικό. Ελπίδες, απογοητεύσεις και πείσμα, αλλά μέσα από μία άκρως χιουμοριστική οπτική. Το ντοκιμαντέρ οφείλει την επιτυχία του στην ίδια την περσόνα του Larry Gus που δεν θα σας αφήσει… άντερο. Αεικίνητος, παρορμητικός, ανέμελος, ο Larry Gus είναι αυτός που θα ήθελες για κολλητό σου φίλο. Η ταινία κινείται από τη Βέροια στην Αθήνα, το Μιλάνο και τη Νέα Υόρκη, παρακολουθώντας τον 28χρονο νεαρό στα ταξίδια του με διάθεση… αναρχική και κανιβαλιστική. Και φυσικά μπορούμε να βασιζόμαστε πάντα στον Larry Gus ότι μέχρι το τέλος της ταινίας δεν θα έχει αλλάξει καθόλου…
Σονίτα
Η Σονίτα είναι μια νεαρή κοπέλα από το Αφγανιστάν που έχει βρει καταφύγιο στο Ιράν. Θέλει να γίνει ράπερ και να τραγουδάει για πράγματα που για αυτή έχουν σημασία. Όταν η οικογένειά της που βρίσκεται στο Αφγανιστάν την πιέζει να επιστρέψει πίσω για να παντρευτεί, εκείνη βρίσκεται μπροστά σε αδιέξοδο. Τα χρήματα που θα δώσει ο υποψήφιος γαμπρός θα είναι 9.000 δολάρια, ποσό που ο αδελφός της θέλει να χρησιμοποιήσει για να παντρευτεί και εκείνος με τη σειρά του. Η Σονίτα, όμως, έχει άλλα όνειρα και γράφει τραγούδια που περιγράφουν τα προσωπικά της αδιέξοδα. Η Ροκσαρέχ Μαγκάμι παρακολουθεί την πορεία της Σονίτα και εμπλέκεται και η ίδια στην ιστορία της. Αν και αρχικά της ξεκαθαρίζει ότι δεν μπορεί να αλλάξει τη ζωή της, σταδικά λαμβάνει αποφάσεις και καθορίζει εν μέρει και την εξέλιξη του ντοκιμαντέρ. Είναι μια προσέγγιση προτιμότερη από τη στυγνή παρατήρηση που δεν έχει να προσφέρει κάτι στο υποκείμενο του ντοκιμαντέρ, αν και μερικές φορές η ένταξη της δημιουργού στην εξέλιξη της ιστορίας γίνεται με τρόπο ίσως άγαρμπο. Η Σονίτα, όμως, είναι ένα κορίτσι με ταλέντο και η ταινία της Μαγκάμι αναδεικνύει τα προβλήματα στο Αφγανιστάν, αλλά και στο γειτονικό Ιράν – όπου οι γυναίκες κάθε άλλο παρά ελεύθερες να ζήσουν τη ζωή τους όπως θέλουν δεν είναι.
I am the blues
Οι φαν των μπλουζ δεν μπορούν παρά να λατρέψουν αυτό το ντοκιμαντέρ, το οποίο ταξιδεύει τον θεατή στη Λουιζιάνα, στα μπαρ του Δέλτα του Μισισσιπή και κάνει ένα οδοιπορικό στο είδος μουσικής των μπλουζ και στους ανθρώπους που χρόνια τώρα κρατούν ζωντανή τη φλόγα του. Οι 80άρηδες ήρωες του ντοκιμαντέρ δεν έχουν μάνατζερ αλλά συνεχίζουν να εμφανίζονται σε μπαρ, ξεσηκώνοντας τον κόσμο αμα τη εμφανίσει τους. Ηλικιωμένοι άνθρωποι με πολύ τσαγανό και χιούμορ μιλούν για τη μεγάλη τους αγάπη, τη μουσική και κάνουν αυτό που ξέρουν καλύτερα: τραγουδούν, μελαγχολούν και «είναι τα μπλουζ».
