20ό ΦΝΘ: Τρένα, πόρτες κλειστές και σινεφίλ αναμνήσεις
Αρκετά τα αξιόλογα ντοκιμαντέρ που προβλήθηκαν την Τρίτη στο 20ό Φεστιβάλ Κινηματογράφου Θεσσαλονίκης. Οι σινεφίλ μπόρεσαν να απολαύσουν ένα εξαιρετικό πορτρέτο του σκηνοθέτη Γιλμάζ Γκιουνέι, ενώ η ιστορία της Σερβίας παρουσιάζεται πίσω από «κλειδωμένες» πόρτες στο ντοκιμαντέρ Η Άλλη Πλευρά των Πάντων. Το διαγωνιστικό τμήμα του Φεστιβάλ έχει, επίσης, ξεκινήσει και ενδιαφέρον ήταν το Όσα Περνούν Μπροστά από ένα Παράθυρο που δεν Ανοίγει.
Ο Θρύλος του Άσχημου Βασιλιά
Στη ζωή και το έργο του σπουδαίου Κούρδου σεναριογράφου, σκηνοθέτη και ηθοποιού Γιλμάζ Γκιουνέι είναι αφιερωμένο το ντοκιμαντέρ του Χουσεΐν Ταμπάκ. Ο σκηνοθέτης, ακολουθώντας τη συμβουλή που είχε δώσει ο ίδιος ο Γκιουνέι στην πρώτη σύζυγό του (να μιλάει για αυτόν λέγοντας και τα καλά και τα κακά) δεν επιχειρεί ένα ευχολόγιο, αλλά δείχνει έναν άνθρωπο σκεπτόμενο, ελεύθερο -παρά τα χρόνια που πέρασε αρχικά στη φυλακή και στη συνέχεια αυτοεξόριστος στη Γαλλία-, ευέξαπτο (εντύπωση προκαλεί η σκηνή που τον βλέπουμε να επιτίθεται σε έναν μεταφραστή. Το ντοκιμαντέρ έχει μια ανορθόδοξη παρουσίαση, ξεκινώντας αρχικά από το απώγειο της καριέρας του Γκιουνέι, τον Χρυσό Φοίνικα που κέρδισε για τον Δρόμο -εξ ημισείας με τον Κώστα Γαβρά που επίσης μιλά στο ντοκιμαντέρ- για να συνεχίσει μέχρι τον θάνατό του και να ξεκινήσει πάλι από την αρχή, από τα παιδικά χρόνια του δημιουργού, φτάνοντας στο ίδιο σημείο (στην φυγή προς τη Γαλλία -εδώ ακούμε και για τον ρόλο που έπαιξε η Μελίνα Μερκούρη- και τον θρίαμβο στις Κάννες). Συναρπαστικό πορτρέτο ενός πολιτικοποιημένου, δραστήριου και ευφυούς ανθρώπου που μπορεί να κρατήσει το ενδιαφέρον σε θαυμαστές -και μη- του Γκιουνέι.
Η Άλλη Πλευρά των Πάντων
Από τα καλύτερα ντοκιμαντέρ που προβάλλονται στη Θεσσαλονίκη είναι εκείνο της Μίλα Τουράλιτς. Με αφορμή ένα κλειστό δωμάτιο που κατασχέθηκε από το κράτος και το οποίο παραμένει κλειστό επί δεκαετίες, η σκηνοθέτις – κόρη μιας από τις σημαντικότερες φιγούρες στην σύγχρονη Σερβία- καταγράφει ολόκληρη την ιστορία της περιοχής. Από τη διάλυση της Γιουγκοσλαβίας, την άνοδο του καθεστώτος Μιλόσεβιτς, τις εξεγέρσεις και την ανατροπή του, μέχρι την απογοήτευση που διακατέχει την μητέρα της, καθηγήτρια πανεπιστημίου και κεντρική φιγούρα στον αγώνα για ανατροπή του Μιλόσεβιτς. Είναι συναρπαστική φιγούρα η μητέρα της Τουράγλιτς και αποτελεί τον βασικότερο λόγο για τον οποίο το συγκεκριμένο ντοκιμαντέρ είναι τόσο ξεχωριστό. Η παρουσία της καταφέρνει να ρίξει μια διαφορετική ματιά στην ίδια την ιστορία της σύγχρονης Σερβίας. Και ταυτόχρονα η κλειστές πόρτες του διαμερίσματος αποτελούν ένα σύμβολο για τους ίδιους τους διχασμούς – ανοιχτές πληγές στο σώμα της σερβικής κοινωνίας. Αξίζει να σημειωθεί ότι το ντοκιμαντέρ απέσπασε βραβείο Καλύτερου Μεγάλου Μήκους Ντοκιμαντέρ στο Φεστιβάλ Κινηματογράφου IDFA.
Όσα Περνούν Μπροστά από Ένα Παράθυρο που δεν Ανοίγει
Μια ρομαντική ματιά στη ζωή των εργατών των σιδηροδρόμων από τον σκηνοθέτη Μάρτιν ΝτιΤσίκο που με το πρώτο του ντοκιμαντέρ συμμετέχει στο Διεθνές Διαγωνιστικό του Φεστιβάλ. Το ντοκιμαντέρ ταξιδεύει από το Αζερμπαϊτζάν -όπου μια ομάδα εργατών δουλεύει σε ένα έργο κατασκευής ενός νέου σιδηροδρόμου- στην Αρμενία, όπου ένας σταθμάρχης περιμένει να λήξει το εδώ και 25 χρόνια εφαρμοσμένο κλείσιμο των συνόρων. Σκέψεις, φόβοι, μικρές χαρές και θλίψη, η μοναξιά αποτελούν μερικά μόνο από τα ζητήματα που προκύπτουν από το ντοκιμαντέρ τόσο μέσω των μελαγχολικών εικόνων που έχει γυρίσει ο σκηνοθέτης, όσο και μέσα από το λυρικό voice over που συνοδεύει τις εν λόγω εικόνες.
Ευχαριστούμε για τη Βροχή
Ο Κισιλού Μούσια, ένας αγρότης από την Κένυα, βλέπει το χωράφι του να υποφέρει από την κλιματική αλλαγή. Την έντονη ξηρασία διαδέχονται καταρακτώδεις βροχές και πλημμύρες. Ο Κισιλού αποφασίζει να καταγράψει με την κάμερά του τη ζωή του στην Κένυα, τα προβλήματα που αντιμετωπίζει και το πρόβλημα επιβίωσης που έχει προκαλέσει η κλιματική αλλαγή. Η ιστορία του αρχίζει σταδιακά να αφορά και άλλους και ο Κισιλού καλείται στην διάσκεψη του ΟΗΕ για το κλίμα στο Παρίσι, προκειμένου να μιλήσει για το πρόβλημά του. Η Γιούλια Νταρ μιλά για ένα υπαρκτό περιβαλλοντικό πρόβλημα και δίνει την κάμερα στο αντικείμενο που καταγράφει, προκειμένου να αφηγηθεί και αυτό τη δική του ιστορία. Από τον μικρόκοσμο της οικογένειάς του, στους διαδρόμους του ΟΗΕ, ο Μούσια δεν ξεχνά ποτέ τον σκοπό για τον οποίο έχει φτάσει εκεί. Και η σκηνοθέτις καταγράφει με τη σειρά της το αίσθημα απογοήτευσης και προδοσίας για την αναποφασιστικότητα των ηγετών για ένα θέμα τόσο κρίσιμο. Εκεί κάπου τοποθετείται και ένα πλάνο του Ντόναλντ Τραμπ που σε προ-προεδρική περίοδο χαρακτήριζε «γελοίο» το να θεωρεί ο Μπαράκ Ομπάμα ως το σημαντικότερο πρόβλημα το κλίμα. Μέσα από την ιστορία και το βλέμμα ενός ανθρώπου, η Γιούλια Νταρ μάς εξηγεί γιατί μόνο γελοίο δεν είναι.
