24ες Νύχτες Πρεμιέρας: Ο Παβλικόφσκι, το Ηφαίστειο, ο Μωυσής και το Περίστροφο

Η πρώτη επίσημη ημέρα προβολών των 24ων Νυχτών Πρεμιέρας, μετά την Τελετή Έναρξης που πραγματοποιήθηκε το προηγούμενο βράδυ στο Μέγαρο Μουσικής Αθηνών και την προβολή της βραβευμένης ταινίας Ψυχρός Πόλεμος, του Πάβλε Παβλικόφσκι, παρουσία του σκηνοθέτη. Το μεσημέρι της Πέμπτης, ο σκηνοθέτης έδωσε μια πολύ ενδιαφέρουσα συνέντευξη τύπου:

> Διαβάστε περισσότερα: Πάβελ Παβλικόφσκι: Βιώνω μια περίοδο ύστερου κλασικισμού 

Στις προβολές ξεχώρισε ο «Ψυχρός Πόλεμος», που προβλήθηκε σε επαναληπτική προβολή, αλλά και το ντοκιμαντέρ του Αλέξανδρου Σκούρα «Αναζητώντας τον Καζαντζάκη», στις πρώτες sold out προβολές, ενώ ξεκίνησε και το επίσημο διαγωνιστικό πρόγραμμα του φεστιβάλ, με τις «Συνέπειες» και το «Ηφαίστειο».

Στις προβολές της ημέρας και δυο ντοκιμαντέρ που είχαμε προηγουμένως ανακαλύψει στο Φεστιβάλ Ντοκιμαντέρ Θεσσαλονίκης και φιλοξενήσαμε συνεντεύξεις των δημιουργών τους, το «Σόπι, Μια Ημέρα Ακόμη» του Χρήστου Πυθαρά και «Η Φωνή του Αντώνη» του Χρήστου Καπάτου:

> Διαβάστε περισσότερα: 24 aiff: Ακούγοντας τις φωνές του ελληνικού ντοκιμαντέρ

Παράλληλα, στα πλαίσια του Αφιερώματος στον Γιώργο Πανουσόπουλο, έγινε ειδική προβολή της νέας του ταινίας «Σε Αυτή τη Χώρα Κανείς δεν ήξερε να Κλαίει» στην Ταινιοθήκη της Ελλάδος, παρουσία των συντελεστών. Η ταινία ξεκινά την ίδια ημέρα να προβάλλεται στις κινηματογραφικές αίθουσες:

> Διαβάστε περισσότερα: Σε αυτή τη χώρα κανείς δεν ήξερε να κλαίει (κριτική) 

Seder-Masochism

H Νίνα Πέιλι (Sita Sings the Blues) αφηγείται σε ένα αιρετικό μιούζικαλ animation την ιστορία της βιβλικής εξόδου. Τοποθετώντας φαλλικά σύμβολα σε διάφορα σημεία του κινουμένου σχεδίου της (όπως το βουνό όπου ο Μωυσής βλέπει τη φλεγόμενη βάτο) και βάζοντας ανδρικές φωνές να μιλήσουν (τον Ιησού, τον Μωησή, τον πατέρα της που παίρνει την μορφή θεού ενώ η ίδια παίρνει τη μορφή αμνού), η Πέιλι στρέφει τα βέλη της στη θρησκεία και ταυτόχρονα αμφισβητεί την «ανδρική κυριαρχία».

Ξεκινά με γυναικείες φιγούρες που θυμίζουν κυκλαδίτικα εδώλια και συνεχίζει με ένα πιο παραδοσιακό είδος animation. Δεν αφήνει τίποτα όρθιο όμως στα 78 λεπτά που διαρκεί η ταινία της. Η Πέιλι αναρωτιέται πώς μια τόσο βίαιη και μισογύνικη γιορτή (οι γυναίκες απουσιάζουν σχεδόν ολοκληρωτικά από τις βιβλικές αφηγήσεις) όπως το εβραϊκό Πάσχα κατάφερε να επιβιώσει ανά τους αιώνες και το κάνει μέσα από τις μουσικές των Λούις Άρμστρονγκ, Led Zeppelin και Γκλόρια Γκέινορ μεταξύ άλλων. Αιγύπτιοι και εβραίοι χορεύουν, ο Ιησούς βγάζει λόγο από τον μυστικό δείπνο και ο πατέρας της σκηνοθέτιδος αναφέρεται στο δικό του Πάσχα και στο γεγονός ότι αν και δεν ήταν ιδιαίτερα πιστός δεν ήρθε σε σύγκρουση με τις εβραϊκές παραδόσεις.

Η Πέιλι δεν χρειάζεται να ανησυχεί για αυτό. Το animation της είναι αντισυμβατικό, δεν χωράει σε καλούπια και ταυτόχρονα μπορεί να χαρακτηριστεί άκρως διασκεδαστικό.

Αγγελική Στελλάκη

Ηφαίστειο
(Vulkan / Volcano)

Όταν το αυτοκίνητο του Οργανισμού για την Ασφάλεια και τη Συνεργασία στην Ευρώπη (OSCE) παθαίνει βλάβη στη μέση της ουκρανικής στέπας, νεαρός αξιωματούχος βγαίνει από το αυτοκίνητο για να βρει βοήθεια. Το όχημα, όμως, εξαφανίζεται και ο ίδιος παγιδεύεται σε μια αφιλόξενη περιοχή της ουκρανικής στέπας από όπου μοιάζει να μην μπορεί να ξεφύγει.

Η ταινία του Ρόμαν Μπονταρτσούκ ξεκινά με ένα εντυπωσιακό εναέριο πλάνο ενός πλοίου που περνά από μία διώρυγα. Είναι ένα δείγμα μόνο των εικόνων εξαιρετικής ομορφιάς που θα ακολουθήσουν (για παράδειγμα εκείνη μιας σακούλας που χορεύει πιασμένη σε ένα φυτό). Ο ήρωάς μας, έναςπαντρεμένος Ουκρανός γιάπης που θα βρεθεί να έλκεται από ντόπια νεαρή καλλονή, την οποία διεκδικεί και μέλος της τοπικής μαφίας, βρίσκεται μπλεγμένος σε έναν καφκικό εφιάλτη που περιλαμβάνει χαμένα σακάκια, αναζητήσεις με ανιχνευτές μετάλλων και κρυμμένα τσεκούρια σε πολυθρόνες γιαγιάδων.

Έξυπνα ο Μπονταρτσούκ αντιπαραβάλλει τον OSCE με την κατάσταση που επικρατεί στην ουκρανική στέπα (ένας από τους ήρωες της ταινίας λέει στον κεντρικό χαρακτήρα ότι σε αυτή την περιοχή «επικρατεί το χάος»). Η ευρωπαϊκή γραφειοκρατία έρχεται σε αντίθεση με την απλότητα και την τρέλα της ουκρανικής στέπας, την ώρα που εικόνες του Πούτιν να μιλά για τον πόλεμο στην Ουκρανία προβάλλονται στην οθόνη. Σε αυτό το σημείο του κόσμου η ζωή συνεχίζεται με δικό της τρόπο και ο ήρωας αναπόφευκτα θα αρχίσει να συγκρίνει τη δική του πραγματικότητα με εκείνη που συναντά μπροστά του.

Η ταινία του Μποταρτσούκ σε αρκετές στιγμές μοιάζει να αποτελείται από διαφορετικά «επεισόδια» που δεν έχουν όλα την ίδια δύναμη -σε κάποια μάλιστα μοιάζει να μην συμβαίνουν και πολλά πράγματα. Παρ’ όλα αυτά πρόκειται για μια πολύ ενδιαφέρουσα δεύτερη ταινία, ένας σχολιασμός στον παραλογισμό που έγκειται στην αντίθεση της ιδέας της Ευρώπης και τις εθνικές πραγματικότητες των κρατών της.

Αγγελική Στελλάκη

Πάρε μου ένα Περίστροφο
(Cómprame Un Revolver / Buy me a Gun)

Η αλληγορική καταγγελία του Χούλιο Ερνάντεζ Κορδόν, μας μεταφέρει σε ένα δυστοπικό άχρονο (ή χρονικά αδιευκρίνιστο) Μεξικό, όπου έχει κατακλυστεί στη βια των καρτέλ, ενώ οι περισσότερες γυναίκες έχουν μυστηριωδώς εξαφανιστεί και οι εναπομείναντες κρατιούνται όμηροι ή αιχμάλωτες σε κλουβιά. Σε αυτό το σκληρό κόσμο ζει ένας πατέρας με τη μικρή κόρη του, τη μόνη που του έχει απομείνει, καθώς τα αφεντικά του έχουν στερήσει τη γυναίκα και τη μεγάλη του κόρη. Για να κρύψει και να προστατέψει το παιδί του, έκοψε ο πατέρας έκοψε κοντά τα μαλλιά της, της φοράει μονίμως μια μάσκα κι ένα κράνος, ενώ έχει σχεδόν συνέχεια δεμένο το πόδι της με χοντρή αλυσίδα για να μη του την κλέψουν. Ο άντρας αυτός, μια τραγική φιγούρα, ανήμπορος να τα βάλει με όλους έχει αποδεχτεί τη μοίρα του και μόνη του απόδραση είναι η χρήση ναρκωτικών ουσιών, ενώ παράλληλα είναι ο επιστάτης ενός εγκαταλειμμένου γηπέδου μπέιζμπολ που έρχονται συχνά οι συμμορίες για να διασκεδάσουν…

Το δίπολο που ενδιαφέρει την ταινία είναι, από τη μια το δράμα του πατέρα και από την άλλη, μέσω του παιδιού, η παιδική λυρικότητα και ο φεμινιστικός αφορισμός που κρούουν τον κώδωνα του κινδύνου για την πορεία της ανθρωπότητας όταν η βίαιη ανθρώπινη φύση επικρατεί όλων των άλλων. O Κορδόν πετυχαίνει με απλά υλικά να φτιάξει ένα ανησυχητικά πιστευτό και ατμοσφαιρικό περιβάλλον, ενώ σε στιγμές κάνει μερικές καλλιτεχνικές σουρεαλιστικές παρεμβάσεις, θέλοντας να κάνει το έργο του πιο ποιητικό και ανάλαφρο, μερικές πινελιές χρώματος, όπως τον καπνό που εκφράζει την παραισθησιογόνα απόδραση ή την αντικατάσταση των νεκρών από μεγάλα εκτυπωμένα σκίτσα. Η ταινία όμως μπλέκεται λίγο αφηγηματικά, σε ένα χαλαρό σενάριο που γρήγορα χάνεται και αυτό μέσα στο χαοτικό περιβάλλον,  μειώνοντας κατά τη γνώμη μου την δραματουργική της αποτελεσματικότητα.

Αντώνης Γκούμας