55ο ΦΚΘ: Ανασκόπηση Παρασκευής (07/11/14)

Γεμάτη μέρα η Παρασκευή, γεμάτες και οι αίθουσες. Το διεθνές διαγωνιστικό έκλεισε για φέτος με τις δυο τελευταίες προσθήκες του, Αμνησία και το Πάρκο με τις Μύγες, ενώ ο μισός Βρετανός – μισός Αμερικάνος σκηνοθέτης, Peter Strickland, που παρουσίασε τη νέα του ταινία ο Δούκας της Βουργουνδίας, δήλωσε ότι «το βρετανικό μουσείο θα έπρεπε να επιστρέψει τουλάχιστον ορισμένα από τα μάρμαρα του Παρθενώνα, καθώς αυτό θα ήταν το πιο τίμιο και σωστό». Σήμερα δόθηκαν τα βραβεία της Αγοράς του φεστιβάλ, στην οποία παραβρέθηκε και η υφυπουργός πολιτισμού Άντζελα Γκερέκου. Ενδιαφέρουσες ταινίες έχουμε να περιμένουμε και από Έλληνες δημιουργούς, όπως του Δημήτρη Κουτσιαμπασάκου που μίλησε για την ενδιαφέρουσα νέα του ταινία, Kila, μυθοπλασίας αυτή τη φορά.  To τμήμα της Αγοράς ψήφισε Ελλάδα φέτος, με πληθώρα ελληνικών ταινιών στην δεκάδα με τις μεγαλύτερες αναζητήσεις από ξένους διανομείς και τύπο: Dark Illusion, Norway, Forget me Not, A Blast, Xenia και Polk ανάμεσα τους. Από το διαγωνιστικό τα βλέμματα κέντρισε το ισπανικό Magical Girl εκτός του φαβορί Πλευρικοί Άνεμοι. Από τις εκτός διαγωνιστικού ταινίες βρίσκουμε τα 1001 Grams, Angels of  Revolution Dark Illusion.

Το τιμώμενο πρόσωπο, η γερμανίδα ηθοποιός Hanna Schygulla, παρέλαβε τον τιμητικό Χρυσό Αλέξανδρο από την κυρία Γκερέκου, βραβευόμενη από το φεστιβάλ για τη συνολική προσφορά της και παραχώρησε συναυλία στην οποία τραγούδησε υπό τη συνοδεία πιάνου από γαλλικά, γερμανικά τραγούδια ως Τζάνις Τζόπλιν, Ρόλινγκ Στόουνς και Μπομπ Ντίλαν. Μετά τη συναυλία ακολούθησε η προβολή του ντοκιμαντέρ Whatever the Dream (Όποιο κι αν είναι το Όνειρο) βασισμένο στη ζωή της.

Από τις προβολές του Σαββάτου μη χάσετε τα καταπληκτικά Test και Viktoria, ενώ καλές επιλογές αποτελούν και τα Ένας δρόμος στο Παλέρμο,  the Lamb και the Little Death.

Νατζίμα (Nagima)
(Σκηνοθεσία: Zhanna Issabayeva / Καζακστάν / 77′)

Θλιβερή δραματική ιστορία από το Καζακστάν. Μια αγράμματη 18χρονη κοπέλα που μεγάλωσε σε ορφανοτροφείο νοικιάζει σπίτι με τη φίλη της Άνια που είναι έγκυος. Όταν η Άνια πεθαίνει στη γέννα και το μωρό καταλήγει στο ορφανοτροφείο η Νατζίμα βλέπει το φαύλο κύκλο της τραγικής της ιστορίας να επαναλαμβάνεται. Μετά την απόρριψη της να υιοθετήσει το μωρό, χωρίς δουλειά, λεφτά και σπίτι θα αποφασίσει να το κλέψει. O πόνος της μοναξιάς και της απόρριψης είναι στο επίκεντρο για τη Νατζίμα που μοιάζει να αποζητά ένα φιλικό βλέμμα για να κρατηθεί και ένα χαμόγελο για να νιώσει ελπίδα. Η ταινία έχει αρετές, αν εξαιρέσει κανείς την αργή ροή της. Η σκηνοθέτης με ανοιχτά αφαιρετικά πλάνα αποτυπώνει έξοχα την περιπλανώμενη μοναχική της ψυχή, ενώ το εκφραστικό της πρόσωπο εμπερικλείει ολόκληρη την απελπισία αλλά και τη στωικότητα της ηρωίδας.

Gimli

Η Αγάπη είναι Παράξενη (Love is Strange)
(Σκηνοθεσία: Ira Sashs / ΗΠΑ / 98′)

Ο Μπεν και ο Τζορτζ είναι μαζί αρκετές δεκαετίες. Αποφασίζουν να παντρευτούν, αλλά λίγο αργότερα ο Τζορτζ χάνει τη δουλειά του ως δάσκαλος σε καθολικό σχολείο. Το ζευγάρι δεν μπορεί πλέον να συντηρήσει το ακριβό διαμέρισμά του και το αποτέλεσμα είναι ότι θα πρέπει να μετακομίσει. Οι φίλοι δέχονται να τους φιλοξενήσουν, αλλά καθώς χώρος δεν υπάρχει, θα κληθούν να φιλοξενήσουν μόνο τον έναν από τους δύο. Τα προβλήματα, όμως της συγκατοίκησης με άλλους ανθρώπους θα φανούν σύντομα. Τρυφερή και συγκινητική, η ταινία του Άιρα Σακς ρίχνει το βάρος της στον Μπεν και διαθέτει εξαιρετικές ερμηνείες, ειδικά από τον Τζον Λίθγκοου που δίνει ερμηνεία ζωής. Με υπέροχη φωτογραφία από τον Χρήστο Βουδούρη, σε συμπαραγωγή της Faliro House Productions (όπως και το Listen Up Philip) είναι ένα γεμάτο συναίσθημα δράμα χαρακτήρων.

Τάιλερ

Η Ζωή που κυλά (Still the Water)
(Σκηνοθεσία: Naomi Kawasde / Ιαπωνία-Γαλλία-Ισπανία / 118′)

Σε ένα μικρό νησί ένα πτώμα πνιγμένου άντρα ξεβράζει η θάλασσα, ενώ εμείς παρακολουθούμε δυο έφηβους, ένα αγόρι που ο πατέρας τους έχει εγκαταλείψει και ζει στο Τόκιο και μιας κοπέλας που η μητέρα της πεθαίνει από καρκίνο. Η ταινία απλώνεται σε διάφορα θέματα προσπαθώντας να φιλοσοφήσει γύρω από τη ζωή. Κατά τον πατέρα της κοπέλας δεν υπάρχει σωματική ζεστασιά, μόνο ζεστασιά της καρδιάς. Οι σκέψεις των νεκρών γεμίζουν τον κόσμο. Κατά τον πατέρα του αγοριού το Τόκιο έχει μια ζεστασιά αφθονίας και δημιουργίας που δεν υπάρχει πουθενά αλλού και ο καιρός κυλά χωρίς να το καταλάβεις. Ο παππούς λέει ότι ακόμα κι οι Θεοί πεθαίνουν. Κατά τη μάνα το πνεύμα συνεχίζει να ζει στα παιδιά και στα παιδιά των παιδιών. Βέβαια δε μας λέει τι γίνεται εάν δεν κάνουν παιδιά τα παιδιά… Υπερβολικά αργό σε σημεία, ενώ σε ορισμένα εκβιάζει το συναίσθημα. Σε δυο σκηνές σφάζονται βασανιστικά κατσίκες μπροστά στην κάμερα, με σοκαριστική επιμονή του σκηνοθέτη. Παρόλα αυτά, είναι πρωτοποριακή ταινία για τα ιαπωνικά – ανατολίτικα δεδομένα, παρουσιάζοντας οικογένειες, γονείς και παιδιά, να μιλούν απενοχοποιημένα ανοιχτά για θέματα σχέσεων, σεξ, απάτης, πραγματικής ευτυχίας στο γάμο και επιλογές ζωής. Ακούγεται ένα πένθιμο ιαπωνικό μπλουζ για μοιρολόι, όπου το τραγούδι αποκαλύπτεται ως παραδοσιακός τρόπος αποχαιρετισμού και αντιμετώπισης του πόνου της απώλειας. Η φωτογραφία σε ορισμένα σημεία είναι υποφωτισμένη, αλλά σε άλλα, ιδίως στα υποβρύχια γυρίσματα είναι αρκετά καλή.

Gimli

Forget Me Not
(Σκηνοθεσία: Γιάννης Φάγκρας / Ελλάδα / 102′)

Από τις ΗΠΑ στην Αλάσκα, δύο Έλληνες αναζητούν ο ένας τον άλλο, σε μία ιδιότυτη ταινία «δρόμου» -όπου δρόμου βάλτε θάλασσας. Η ταινία του Γιάννη Φάγκρα αποτελεί ένα φιλόδοξο εγχείρημα σκηνοθετημένη κυριολεκτικά στην άκρη του κόσμου. Ο Άλεξ, ένας νεαρός δύτης, βρίσκεται στη Νέα Ορλεάνη. Όταν εμφανίζεται η ευκαιρία να βουτήξει ξανά θα ταξιδέψει ως την θάλασσα Μπέρινγκ κοντά στα ρωσικά σύνορα. Την ίδια ώρα, μια παλιά αγαπημένη του από την Αθήνα θα κάνει το δικό της ταξίδι μέχρι την παγωμένη γωνιά του κόσμου για να τον συναντήσει. Ατμοσφαιρική και απλή στα συστατικά της, η ταινία του Φάγκρα μπορεί να διαθέτει διάφορους τόπους γυρισμάτων αλλά επικεντρώνεται στις ανθρώπινες σχέσεις και τις ανθρώπινες δυναμικές. Ένα γοητευτικό ταξίδι που πάσχει βέβαια από το γεγονός ότι ο κεντρικός πρωταγωνιστής μοιάζει να περιφέρεται και ο θεατής σπάνια καταλαβαίνει ποια είναι τα κίνητρα, οι σκέψεις, τα συναισθήματα του, ενώ σε άλλες στιγμές η κάμερα φαίνεται υπερβολικά εντυπωσιασμένη από το περιβάλλον για να ασχοληθεί με τη δυναμική των χαρακτήρων. Αν και ξέρω ότι κάποιους τους ενόχλησε, εμένα μου άρεσε το ανοιχτό τέλος της ταινίας. Σου λέει ακριβώς όλα όσα πρέπει να ξέρεις και όσα τελικά έχουν σημασία. Ευαίσθητη η ερμηνεία του Στάνκογλου με έναν χαρακτήρα που δεν σου δίνει και πολλά.

Τάιλερ

Κούμικο, η κυνηγός του θησαυρού (Kumico: the Treasure Hunter)
(Σκηνοθεσία: David & Nathan Zellner / ΗΠΑ-Ιαπωνία / 105′)

H ζωή της Κούμικο δεν είναι όπως θα ήθελε. Αποτυχημένη στη δουλειά της από το αφεντικό που την εκμεταλλεύεται αλλά αποτυχημένη και για τη καταπιεστική μητέρα της που την εκβιάζει με προαγωγή και γάμο ή γυρίσει να μένει μαζί της.  Κοιτώντας χαμηλά ζει σε μια καθημερινότητα που την πνίγει και  παίρνει ζεστασιά μόνο από το κόκκινο φλιζ που φοράει. Η Κούμικο όμως έχει λαμπρά σχέδια για το μέλλον της, μιας που ανακάλυψε μια παλιά βιντεοκασέτα του Fargo, μιας ταινίας βασισμένης σε αληθινή ιστορία, που πυροδοτεί τη φαντασία της σε ένα σουρεαλιστικό κυνήγι θησαυρού, για το οποίο είναι αποφασισμένη να φτάσει ως τα άκρα. Υπάρχουν ωραίες αλληγορίες στην ταινία, που εκτός από το Fargo φαίνεται να έχει δανειστεί στοιχεία και από το χιούμορ των Κοέν, εισάγοντας χαρακτήρες κοντά στο ύφος τους, ενώ η πρωταγωνίστρια με το εκφραστικό της πρόσωπο, φορώντας μια κουβέρτα για πόντσο και με ένα κουνέλι για κατοικίδιο, έχει αναφορές και από την Αμελί. Η ταινία αντίθετα με την Αμελί όσο προχωρά γίνεται πιο δραματική, ψάχνωντας το δικό της σύμπαν, θησαυρό-διέξοδο, μέσα σε ένα κόσμο κατάθλιψης. Εάν ήταν λίγο μικρότερο σε διάρκεια η επίδραση της μαγείας του θα ήταν μεγαλύτερη.

Gimli

Γκούμπ (The Goob)
(Σκηνοθεσία: Guy Myhill / Ηνωμένο Βασίλειο / 86′)

Κύριο θέμα του η έργου είναι η ενηλικίωση, η διατήρηση της παιδικότητας, η ελευθερία αλλά και η τάση για φυγή της νεολαίας. Εσωτερικής κατανάλωσης, στα χνάρια του Εγωιστή Γίγαντα ή του Τυραννόσαυρου, όπως οι περισσότερες βρετανικές του είδους, περιγράφει την lower class επαρχιακή ζωή και τις δυσκολίες της. Ο νεαρός πρωταγωνιστής έρχεται αντιμέτωπος με τον πατριό, κυρίαρχο αρσενικό, τοπικό τραμπούκο και τύραννο. Μουσικός συνδυασμός πανκ ροκ, ποπ και ντίσκο, βρετανική παράνοια και ρομαντισμός ενάντια στο διεφθαρμένο κατεστημένο. Το βασικό πρόβλημα της ταινίας ότι εισάγει και αφαιρεί επιλεκτικά αρκετούς δευτερεύοντες χαρακτήρες, τον φίλο, τον κολλητό, τον νέο φίλο και πάει λέγοντας. Παρά κάποια μικρά χάσματα και νοηματικά κενά που συμπληρώνονται άτσαλα μετά, πρόκειται για μια αξιοπρεπέστατη προσπάθεια.

Gimli

Βάρβαροι (Barbarians)
(Σκηνοθεσία: Ivan Ikic / Σερβία-Μαυροβούνιο-Σλοβενία / 87′)

Το Κόσοβο στις 17 Φεβρουαρίου 2008 κηρύσσει την ανεξαρτησία του και η σερβική κυβέρνηση ανακοινώνει μαζικές διαδηλώσεις για να εκφράσει ο λαός τη δυσαρέσκειά του. Ο Λούκα ζει στο Μλαντένοβατς, μια κατεστραμμένη πρώην βιομηχανική πόλη στις παρυφές του Βελιγραδίου και μαζί με τον κολλητό του, τον Φλας, ηγούνται του συλλόγου οπαδών της τοπικής ποδοσφαιρικής ομάδας. Η ταινία εκπλήσσει ξεκινώντας με το γνωστό απόσπασμα του Καβάφη (Περιμένοντας τους Βαρβάρους). Θα βρούμε πολλά σημεία ταύτισης με τη θεματολογία της ταινίας όσο αφορά την ψυχοσύνθεση του γειτονικού λαού. Το ανθυγιεινό «μολυσμένο» περιβάλλον δεν αφήνει περιθώρια στη νέα γενιά από τη ροπή προς την αλητεία, το χουλιγκανισμό, τα ναρκωτικά, «ο άρτος και τα θεάματα». Απλοϊκή αλλά γρήγορη κινηματογράφιση. Οι χαρακτήρες συνθέτουν μια δική τους δυναμική, κάτι σαν το σέρβικο trainspotting, ισορροπώντας ανάμεσα στο μπιτ και το σκυλάδικο. Ο Λούκας με τον εσωτερικό καταπιεσμένο ρομαντισμό του, ο φαφλατάς άμυαλος φίλος του, η εύκολη αλλά και απρόσιτη κοπέλα-τρόπαιο. Ο θρυμματισμός του έρωτα τον καιρό των χούλιγκανς. Εκφράζοντας τη σκηνοθετική ματιά ο νεαρός κατακρίνει την υποτιθέμενη επανάσταση, ως δικαιολογία απλά για επεισόδια, προσπαθώντας ταυτόχρονα να καταλάβει πως θα έπρεπε να είναι ο αγώνας. Ο συμβολισμός διαφαίνεται και μέσα από την εσωτερική αναζήτηση του πατέρα. Το ειρωνικότατο τέλος επιβεβαιώνει ότι τελικά όλοι θέλουμε κάπου να ανήκουμε.

Gimli 

Polk
(Σκηνοθεσία: Νίκος Νικολόπουλος-Βλαδίμηρος Νικολούζος / Ελλάδα / 72′)

Υπάρχει weird και weird σινεμά. Στην περίπτωση του Πολκ των Νίκου Νικολόπουλου και Βλαδίμηρου Νικολούζου, το «πείραμα» έχει ενδιαφέρουσες προεκτάσεις. Οι δύο σκηνοθέτες παίρνουν την ιστορία της δολοφονίας του Αμερικανού δημοσιογράφου Τζορτζ Ουάσινγκτον Πολκ, την αποδομούν και την ανασυνθέτουν μέσα από τα κανάλια της μνήμης, χρησιμοποιώντας τους «κανόνες» της παραδοξολογίας -αν μπορεί το παράδοξο να έχει κανόνες. Εξαιρετική χρήση των ηχητικών μέσων, με τον ήχο να παίζει πρωταγωνιστικό ρόλο, υπέροχα κάδρα σαν πίνακες και μία συγκεκριμένη θεματολογία που αποτρέπει τους κινηματογραφιστές από το να «ξεφύγουν» στη σφαίρα του μη κατανοητού, ενώ επιτρέπει στον θεατή να παρακολουθήσει τις παράξενες διαδρομές του μυαλού. Υπέροχη φωτογραφία, προσεγμένα σκηνικά και κοστούμια. Στα αρνητικά η συνεχής επανάληψη κάποιων σκηνών. Πόσα μπιζέλια με αστακούς να δεις τον Πολκ να τρώει;

Τάιλερ

Ο Δούκας της Βουργουνδίας (the Duke of Burgundy)
(Σκηνοθεσία: Peter Strickland / Ηνωμένο Βασίλειο / 106′)

Ένα μικρό χιουμοριστικό tribute σε ταινίες 60-70’s σαδομαζοχιστικών σεξουαλικών σχέσεων και το σινεμά του Λίντς επιχειρεί ο Δούκας… Σε ένα κόσμο χωρίς άντρες, όπου οι γυναίκες έχουν εμμονή με τα έντομα, κάνοντας συλλογές και διαλέξεις, μελετώντας τα, ακόμα και ενέχοντας θέση χρήματος. Παρακολουθούμε δυο γυναίκες η μια σε παθητικό ρόλο σκλάβας και η άλλη σε ενεργητικό ρόλο αφέντρας. Όλα όμως τα νομίσματα έχουν δυο όψεις κι έτσι τα πράγματα μπορεί να μην είναι έτσι όπως φαίνονται. Προβάλλοντας θέματα πλήρως ακατάλληλα ή αρρωστημένα, κρυφοκοιτώντας από την κλειδαρότρυπα του υπνοδωματίου των δυο γυναικών, η ταινία δεν αποφεύγει να κυνηγήσει την εμπορικότητα του θέματος που είναι «επίκαιρο» περιμένοντας να βγουν οι Πενήντα αποχρώσεις του Γκρι, παρόλα αυτά περιέχει προκλητικές ή αποκαλυπτικές εικόνες, τουλάχιστον σε πρώτο πλάνο. Ευθύς και σαρκαστικός ο σκηνοθέτης στην ομιλία του απάντησε στις ερωτήσεις του κοινού μετά το τέλος της ταινίας.

Gimli 

Το Πάρκο με τις Μύγες (Blowfly Park)
(Σκηνοθεσία: Jens Ostberg / Σουηδία / 97′)

Νεαρός πρώην ελπιδοφόρο ταλέντο του χόκεϊ επί πάγου χρειάζεται συχνά να μαζεύει τον κολλητό του που πίνει και φέρεται αλλοπρόσαλλα ή περιπλανιέται στο δάσος. Όταν ο φίλος του εξαφανίζεται ο νεαρός αρχίζει κυνήγι στοιχείων, γίνεται κι αυτός βίαιος, ενώ αρχίζει να έχει επαφές με τον πατέρα και πρώην προπονητή του καθώς και τη γυναίκα του και το μικρό παιδί του. Υπέρτατη σπατάλη ενός καλού σεναρίου, με δυναμική υπόθεσης εφάμιλλη του Fight Club. Το τέχνασμα της επιλεκτικής μνήμης, που χρησιμοποιεί ο σκηνοθέτης αποφεύγει να μας δώσει πολλά στοιχεία. Κακή σκηνοθεσία και μοντάζ, αλλά και μέτριες ερμηνείες αφήνουν μόνο τις καλές προθέσεις των μονοπατιών προς τα οποία θα μπορούσε να είχε κινηθεί. Βαρύγδουπος τίτλος ταινίας, με τρέιλερ που ανοίγει την όρεξη, αλλά ο αργός ασυγχρόνιστος ρυθμός του αφήνει τους θεατές να φύγουν από την αίθουσα νιώθοντας εξαπατημένοι.

Gimli

Αμνησία (Amnesia)
(Σκηνοθεσία: Nini Bull Robsahm / Νορβηγία /74′)

Από τις πιο αδύναμες ταινίες του διαγωνιστικού παρά τις καλές προθέσεις της, περιγράφει ένα κλειστοφοβικό σχεδόν θεατρικό θρίλερ δωματίου με ωραίο φόντο. Ένα ζευγάρι που έχει προβλήματα στη σχέση του πάει σε έρημο νησί για σαββατοκύριακο. Ο άντρας έχει γίνει πιεστικός για να κάνουν παιδί και βίαιος. Πάνω στον καυγά από ατύχημα χάνει την μνήμη του και η γυναίκα θα εκμεταλλευτεί την ευκαιρία προσποιούμενη ότι δε γνωρίζονται. Μέχρι να έρθει το φέρι να τους πάρει όμως βρίσκεται ξαφνικά με έναν άγνωστο στο ίδιο χώρο. Το τέχνασμα της επανάληψης στιχομυθίας δείχνει ότι μερικές φορές οι άνθρωποι ανοίγονται πιο εύκολα σε έναν ξένο. Αργή και αφαιρετική κινηματογράφιση που βαδίζει σε κοινοτοπίες ψυχολογικού θρίλερ, με κοντινά στους ήρωες ή γενικά πλάνα τοπίου, αχνά χρώματα και συχνές ηχητικές παρεμβάσεις ηλεκτρικού θορύβου, αέρα ή κύματος. Η θέση της ισορροπίας άντρα – γυναίκας πάει αρκετά χρόνια πίσω, απομονώνοντας τα άσχημα χαρακτηριστικά κάθε φύλου. Ακολουθώντας την εύκολη λύση του αρρωστημένου χωρίς φαντασία παραβλέπει τις πάμπολλες δυνατότητες κρατώντας τον σκελετό του σεναρίου.  Αδιάφορο και κουραστικό σίγουρα δεν ανήκει στα καλύτερα δείγματα του σύγχρονου νορβηγικού σινεμά.

Gimli

Η Πριγκίπισσα της Γαλλίας (The Princess of France)
(Σκηνοθεσία: Matias Pineiro / Αργεντινή / 66′)

O νεαρός Βίκτορ επιχειρεί μια ραδιοφωνική διασκευή του έργου Αγάπης αγώνας άγονος του Σαίξπηρ με πέντε κοπέλες με τις οποίες διατηρεί ερωτικό ενδιαφέρον. Η ταινία μοιάζει περισσότερο με σπουδαστική ταινία. Εκτός από την πρωτοτυπία στο τέχνασμα της έναρξης, με την παρουσίαση των προσώπων του δράματος, το υπόλοιπο αποτελεί μια περιφορά προσώπων σε μουσεία και επιφανειακές συσχετίσεις – ξεναγήσεις σε έργα και εκφράσεις της τέχνης. Τα «γκομενικά» του πρωταγωνιστή είναι απλά μια αφορμή για νεανικούς πειραματισμούς από το σκηνοθέτη, που στερούνται ενιαίου ύφους και επιτυχίας, ιδιαίτερα στις απόπειρές του με την κάμερα στο χέρι. Η αφήγηση χάνεται σε ανούσιους κουραστικούς διαλόγους. Παρουσιάζει ελάχιστες καλές στιγμές, με ωραία ακούσματα και ένα κάπως πιο δεμένο εικοσάλεπτο προς το τέλος, αλλά στο σύνολο του δεν αποφεύγει τη σύγχυση, της υπόθεσης και του θεατή. Το ενδιαφέρον τέχνασμα εξαντλήθηκε από την αρχή, αποτελώντας μια από τις σπάνιες περιπτώσεις απογοήτευσης από αργεντίνικη ταινία.

Gimli