57ο ΦΚΘ: Ανασκόπηση Τετάρτης, ο Όλλι Μάκι στο Νήμα του Κολοκυθάκη

Γεμάτη δρώμενα και η Τετάρτη στο Φεστιβάλ Κινηματογράφου Θεσσαλονίκης. Ανάμεσα τους, η εκδήλωση έπληξη του φεστιβάλ στην Αποθήκη Γ, με θεατρική αναπαράσταση από την «Οικογενειακή γιορτή» (Festen) του Τόμας Βίντεμπεργκ, που παρουσίασε ο Ορέστης Ανδρεαδάκης. Μετά τις προβολές ακολούθησαν δυο πάρτι, των εθελοντών του φεστιβάλ, αλλά και του Αλέξη Βούλγαρη (the Boy) με αφορμή την προβολή της νέας του ταινίας «Νήμα» με τον σκηνοθέτη Γιάννη Βεσλεμέ (Felizol) πίσω από τα decks σε ρόλο dj.

Εγώ, ο Κολοκυθάκης (My Life as a Courgette)

Αυτό το ιδιαίτερο animation με κούκλες έχει τύχη και τιμή, να είναι το πρώτο animation που προτάθηκε για βραβείο LUX. Μόλις το δείτε θα καταλάβετε ότι η υποψηφιότητα του αυτή δεν είναι καθόλου άδικη. Με κοινωνικά ευαισθητοποιημένο σενάριο που απευθύνεται περισσότερο σε ενήλικο κοινό, μας δίνει μια τρυφερή δραματική ιστορία με χιουμοριστικά και συγκινητικά αντίβαρα. Από άποψη τεχνικής, χρησιμοποιεί κυρίως κούκλες και πλαστελίνες, θυμίζοντας έντονα παλιά παιδικά, ιδιαίτερα της ρώσικης σχολής και ανατολικού μπλοκ. Φοβερή δουλειά έχει γίνει στις μινιατούρες τοπίων και εσωτερικών χώρων, όσο και στο μιξάζ του ήχου. Το αποτέλεσμα είναι να ρουφήξει στον κόσμο του το θεατή πολύ γρήγορα, ξεπερνώντας όποιες αμφιβολίες είχε από τις μορφές των χαρακτήρων, που ίσως αποτελέσουν αντικίνητρο για κάποιους. Θεματολογικά ασχολείται με ένα ίδρυμα για ανήλικα παιδιά χωρίς γονείς, όπου πάει ο μικρός Κολοκυθάκης, ένα νεαρό παιδί γεμάτο φαντασία και μπλέ μαλλιά που το κάνουν να ξεχωρίζει. Σίγουρα ωραιοποιεί καταστάσεις και μιλά για ένα ίδρυμα της ευκατάστατης βόρειας Ευρώπης, όχι όμως όσο αφορά τις ιστορίες των παιδιών του ορφανοτροφείου. Σκληρό αλλά και μαγικό, αγγίζει τις ευαίσθητες χορδές όλων.

Σιωπηρό Πάθος (A Quiet Passion)

Τι γνώμη να αποκρυσταλλώσει κανείς για αυτή την ταινία εποχής, εμπνευσμένη από τη ζωή της αμερικανίδας ποίητριας Έμιλι Ντίκινσον, που εμπεριέχει τόσες διαφορετικές συνιστώσες. Κανείς δε μπορεί να πει ότι δεν έχει ωραία σκηνοθεσία, με μεγαλοπρεπή πλάνα, καδραρίσματα, ατμόσφαιρα, μουσική -το ωραίο τραγούδι ως μουσικό διάλειμμα, τα κοστούμια. Από την άλλη, η μεγάλη της διάρκεια εξουθενώνει και τον πιο ξεκούραστο θεατή που νιώθει βγαίνοντας ότι βρισκόταν έξι ώρες μέσα στην αίθουσα. Το μεγαλύτερο επίτευγμα της ταινίας είναι το σενάριο της. Καταπληκτικοί διάλογοι, υπέροχες φιλοσοφικές λογομαχίες, πολεμικές για της θέσης της γυναίκας, υπέρ της ελευθερίας έναντι της σκλαβιάς, της πίστης ενάντια στη θρησκεία. Επίσης, στο ότι δε μας δείχνει την ποιήτρια να ξεπηδά μόνη της από το πουθενά ένα προοδευτικό πνεύμα, αλλά πλέκει το εγκώμιο ολόκληρης της οικογένειας, των γονιών και των αδερφών της. Όμως πάλι, το σενάριο στέκεται αρκετά και σε ανούσιες λεπτομέρειες της ζωής της που αποδυναμώνουν τελικά τα άλλα. Τέλος, γράφτηκαν διθύραμβοι για την κεντρική ερμηνεία της Σίνθια Νίξον, η οποία όμως όσο καλά κι αν ερμηνεύει είναι φανερά μεγάλη ηλικιακά για να ενσαρκώσει την ποιήτρια ιδίως τα πρώτα χρόνια. Βρίσκω αταίριαστη και την επιλογή της πληθωρικούς κορμοστασιάς, Έμας Μπελ, να ενσαρκώσει την ποιήτρια σε εφηβική ηλικία στα πρώτα λεπτά.

Η Πιο Ευτυχισμένη Μέρα του Όλλι Μάκι

Η ταινία του Φιλανδού Γιούχο Κουοσμάνεν που κέρδισε το μεγάλο βραβείο στο τμήμα Ένα Κάποιο Βλέμμα του Φεστιβάλ Κινηματογράφου των Καννών είναι ένας ύμνος στην προσωπική ευτυχία έναντι του επαγγελματικού θριάμβου. Ο Όλλι Μάκι ετοιμάζεται να αγωνιστεί για τον παγκόσμιο τίτλο στην κατηγορία φτερού στο μποξ. Είναι έτοιμος για τον αγώνα, όμως υπάρχει ένα “πρόβλημα”: αισθάνεται ερωτευμένος με τη Ράγια. Ο προπονητής του αντιδρά και του ζητά να συγκεντρωθεί, την ώρα που σπόνσορες και ο λαός της Φινλανδίας περιμένει πολλά από αυτόν. Με ασπρόμαυρη φωτογραφία, η ταινία χτίζει έναν ενδιαφέροντα χαρακτήρα και έχει ένα γλυκό φινάλε που θυμίζει ότι η “αποτυχία” έχει πολλές όψεις.

Lady Macbeth

Βασισμένο σε νουβέλα του Νικολάι Λέσκοβ, το φιλμ του Ουίλιαμ Ολντρόιντ (ντεμπούτο στο σινεμά ενός θεατρικού σκηνοθέτη) αφηγείται την ιστορία μιας νεαρής κοπέλας που αναγκάζεται από την οικογένειά της να παντρευτεί έναν μεγαλύτερό της και σκληρό άντρα. Ερωτεύεται έναν υπηρέτη και είναι αποφασισμένη να κάνει τα πάντα προκειμένου να επιτύχει τον στόχο της. Η κεντρική ηρωίδα της ταινίας εμπνέεται φυσικά από τη Lady Macbeth. Η κεντρική ηρωίδα της ταινίας (την ερμηνεύει υπέροχα η Φλόρενς Πάου) είναι μία γυναίκα που μοιάζει να αψηφά κάθε είδος κοινωνικής υποχρέωσης: ένα ελεύθερο πλάσμα που δεν μοιάζει να ενδιαφέρεται για το τι θα πει ο σύζυγός της ή ο κόσμος. Ένα πλάσμα αποφασισμένο να απελευθερωθεί από την εποχή του ακόμα και αν αυτό σημαίνει ότι θα πρέπει να προβεί σε ανομολόγητες πράξεις.

Νήμα

Ενδιαφέρουσα η νέα ταινία του Αλέξανδρου Βούλγαρη, Νήμα. Επιμένοντας στο πειραματικό σινεμά, ο The Boy έκανε μία ταινία για τη σχέση μιας μητέρας με έναν γιο (και τους δύο ρόλους τούς ερμηνεύει η Σοφία Κόκκαλη) σε μία δυστοπική κοινωνία με αρκετά στοιχεία από Ελλάδα. Η μητέρα, η Νίκη, αποτελεί κεντρική φιγούρα των Επαναστατών που μάχονται κατά της Δικτατορίας. Γεννάει έναν γιο που θα τον ονομάσει Λεφτέρη για να της θυμίζει ότι είναι ελεύθερη -όπως λέει. Θα συλληφθεί και θα βασανιστεί και η αντιστασιακή της δράση θα την εμποδίσει από το να είναι η μητέρα που θα ήθελε να είναι. Αρκετά χρόνια αργότερα ο γιος της έχει μεγαλώσει. Η Δικτατορία έπεσε, αλλά μία νέα κατάσταση επικρατεί: η κοινωνία του Καθρέφτη. Ο Λεφτέρης δεν μπορεί να κόψει το νήμα που συνδέει τον ίδιο με τη μητέρα του. Συμβολική και με μεγάλο εικαστικό ενδιαφέρον, η ταινία του Βούλγαρη σίγουρα δεν είναι μία ταινία για όλους. Παρά τα προβλήματα και τις εμμονές της, έχει την τύχη να αναδεικνύει το τεράστιο ταλέντο της Σοφίας Κόκκαλη. Θεωρώ ότι οποιαδήποτε άλλη πρωταγωνίστρια δεν θα κατάφερνε να αγγίξει τους δύο κεντρικούς χαρακτήρες της ταινίας.

Έρμια και Ελένη

Νεαρή κοπέλα από την Αργεντινή σπουδάζει στη Νέα Υόρκη, προσπαθώντας να ολοκληρώσει τη μετάφραση ενός έργου του Σαίξπηρ και μπλέκοντας σε ερωτικά γαϊτανάκια και συναντήσεις. Αντλώντας έμπνευση από το κείμενο του Σαίξπηρ (και εδώ συγκεκριμένα από το Όνειρο Θερινής Νυχτός), η ταινία του Αργεντινού Ματίας Πινιέρο προσπαθεί να είναι κάτι σαν το Frances Ha -μία ανάλαφρη κωμωδία ερωτικών και φιλικών παρεξηγήσεων-, αλλά στην πραγματικότητα δεν καταφέρνει να σε κάνει να ενδιαφερθείς για τους ήρωές της, αλλά ούτε να σε κάνει να κατανοήσεις γιατί αυτοί οι χαρακτήρες θα έπρεπε να σε ενδιαφέρουν εξαρχής.

Moderation

Ελληνική συμπαραγωγή, με γυρίσματα στη χώρα μας και συμμετοχή και Ελλήνων ηθοποιών, το αιγυπτιακό «Moderation» είναι ένα πειραματικό φιλμ που έρχεται να δοκιμάσει τις αντοχές μας, πρώτα από όλα με τη μεγάλη του διάρκεια. Στη συνέχεια με τους αργούς ρυθμούς του και τα ασύνδετα μέρη του. Σίγουρα δεν επιδιώκει να είναι ταινία τρόμου, αν και η υπόθεση του εκεί παραπέμπει. Στηρίζεται κυρίως στην κεντρική ηρωίδα, αρχαιολόγο και επιδιώκει να προσδώσει μέσω αυτής έναν ερωτισμό σε όλη την ταινία. Δε το πετυχαίνει όμως, αν εξαιρέσει κανείς την ωραία κινηματογραφημένη σκηνή λεσβιακού σεξ, σε μαύρο φόντο και αέρα να φυσά τις ηθοποιούς που προσδίδει μια αίσθηση ότι αυτές ύπτανται στο διάστημα. Δεν μπορεί όμως αυτή η έκλαμψη του πεντάλεπτου να σηκώσει ολόκληρη την δύσπεπτη τρίωρη ταινία.

Ακολουθούν κείμενα για ταινίες που προβλήθηκαν και σε προηγούμενες ημέρες του φεστιβάλ:

Paterson

H νέα ταινία του Τζιμ Τζάρμους, είναι μάλλον άνευρη. Ο δημιουργός θέλει να μας μιλήσει για την απλοϊκή μικροαστική ανάγκη για επαφή με την τέχνη, παρακολουθώντας ένα ζευγάρι, έναν οδηγό λεωφορείου που έχει μανία να γράφει ποιήματα και τη σύζυγό του που στολίζει στιλιστικά το σπίτι και τα αρτοσκευάσματα της. Παρόλο που έχει καλό πρωταγωνιστικό δίδυμο, ο Τζάρμους δυστυχώς δεν πετυχαίνει να μας κρατήσει στην ατμόσφαιρά του, όπως με προηγούμενες δουλειές του, χωρίς αυτό να σημαίνει ότι έκανε μια κακή ταινία. Κατηγορήθηκε από πολλούς η ταινία ότι μας παρουσιάζει ανούσια ποιήματα. Μα ακριβώς αυτό θέλει να υμνήσει, αν επρόκειτω για έναν σπουδαίο ποιητή θα έχανε το νόημα της. Η παρουσίαση είναι που θα έπρεπε να κρατήσει το ενδιαφέρον. Εμπεριέχουν εξάλλου τα ποιήματα και μπόλικο υπόγειο χιούμορ. Υπάρχει βέβαια κι η μορφή της ταινίας… ο σκύλος, το μπουλντόγκ του ζευγαριού που δίνει μια κωμική νότα.

Το Αίμα των Σάμι (Sami Blood)

Από τις πολύ ενδιαφέρουσες ταινίες του διαγωνιστικού τμήματος, «Το Αίμα των Σάμι» σε σκηνοθεσία Αμάντα Κέρνελ, αφηγείται την ιστορία ενός κοριτισού από τη Λαπωνία που μπαίνει εσωτερική σε ένα σχολείο στη Σουηδία και καλείται να μάθει τη σουηδική γλώσσα. Η Έλλε Μάρια αποφασίζει ότι θέλει να μείνει μόνιμα στη Σουηδία και να ξεχάσει την καταγωγή της, ωστόσο οι άλλοι γύρω της δεν θα την αφήσουν εύκολα να την ξεχάσει. Η Κέρνελ έφτιαξε μία πλούσια σε πολιτιστικά στοιχεία και ενδιαφέρουσα κοινωνικά και ανθρωπολογικά ταινία και μίλησε για την ουσία του ρατσισμού. Για την αίσθηση ότι το σώμα σου μυρίζει διαφορετικά από των άλλων, απλά και μόνο επειδή κάποιοι έχουν αποφασίσει ότι αυτό πρέπει να σκεφτείς. Είναι μία λιγότερο γνωστή σελίδα της ιστορίας και δείχνει ότι οι θεωρίες ευγονισμού δεν χρησιμοποιήθηκαν μόνο από τους Ναζί στην ευρωπαϊκή ήπειρο. Αξίζει να σημειωθεί ότι τα δύο πρωταγωνιστικά κορίτσια της ταινίας τα ερμηνεύουν δύο πραγματικές αδελφές (η σχέση μεταξύ τους συγκινητική). Η ταινία διαθέτει εξαιρετική φωτογραφία (κυρίως όσον αφορά τα υπέροχα καρτποσταλικά τοπία της Λαπωνίας), ενώ ενδιαφέρεται για τον εσωτερικό κόσμο των ηρώων επιμένοντας στα μικρά (αλλά καθόλου ασήμαντα): σε ένα αδελφικό χάδι, στον πρώτο ερωτικό χορό, στο άγγιγμα των πλήκτρων ενός πιάνου). Μοιάζει ποιητική, αλλά είναι ταυτόχρονα βαθύτατα ουσιαστική.

Οι Ενάρετοι (A Decent Woman)

Στη σύγχρονη Αργεντινή, μία νεαρή υπηρέτρια πηγαίνει να εργαστεί σε μία βίλα που βρίσκεται σε μία κλειστή κοινότητα για πλουσίους. Δίπλα στη βίλα υπάρχει ένα κλαμπ γυμνιστών. Η περιέργεια θα την οδηγήσει να επισκεφθεί αυτή την παράξενη κοινότητα και να αλλάξει τον τρόπο που βλέπει τον κόσμο. Η ταινία του -αυστριακής καταγωγής Λούκας Βαλέντα Ρίνερ- συνδυάζει ρεαλισμό και ειρωνικό κυνισμό (με τρόπο παρόμοιο με αυτόν που κάνουν κάποιες από τις ταινίες του σύγχρονου ελληνικού σινεμά). Και ενώ συμβολισμός υπάρχει (οι πλούσιοι που ζουν αποκλεισμένοι από τον κόσμο, ενώ γύρω τους υπάρχουν λιγότερο προνομιούχοι), καθώς και μία αίσθηση ξερού χιούμορ, η ταινία μοιάζει σε αρκετές σκηνές δήθεν -με αποκορύφωμα το φινάλε.