Μια υπέροχη μέρα (A Perfect Day)

H ταινία που όταν προβλήθηκε στις Κάννες, την χειροκρότησαν όρθοι, επί δέκα ολόκληρα λεπτά.

Οι τραγελαφικές προσπάθειες μιας ομάδας ανθρωπιστικής οργάνωσης που δρα στα μέσα της δεκαετίας του ’90 κάπου στα Βαλκάνια, σε μια περιοχή που βρίσκεται προς το τέλος μιας μακροχρόνιας διαμάχης. Όλα ξεκινούν από ένα πηγάδι, όπου υπάρχει ένα πτώμα το οποίο πρέπει να αφαιρεθεί άμεσα διότι κινδυνεύει να μολύνει το νερό της περιοχής. Την ίδια στιγμή φτάνει και μια ερευνήτρια για να κάνει έκθεση για το αν πρέπει ή όχι να συνεχιστούν οι δράσεις της οργάνωσης στην περιοχή.

Το ενδιαφέρον στην ταινία του Φερνάρντο Λεόν ντε Αρανόα, που εκτός της σκηνοθεσίας συνυπογράφει και το σενάριο, είναι ότι επιλέγει να μιλήσει αφηρημένα ως προς τους τόπους και ονόματα, αν και είναι εμφανώς ξεκάθαρο που αναφέρεται. Αυτό του δίνει μια διαχρονικότητα, αποφεύγει τις ταμπέλες και τον απελευθερώνει να κάνει ένα γενικότερο σχόλιο στην τρέλα της εποχής μας. Επιλέγει επίσης ένα πιο ανεξάρτητο ύφος κινηματογράφισης, ενώ έχει εντυπωσιακό καστ ηθοποιών, όπως τον Μπενίσιο Ντελ Τόρο, τον Τιμ Ρόμπινς, ή πολύ περισσότερο την Όλγα Κουριλένκο.

Οι χαρακτήρες του δεν είναι οι ωραιοποιημένοι ανθρωπιστές που έσπευσαν να βοηθήσουν, αλλά άνθρωποι τσαλακωμένοι, τυχοδιωκτικοί, που βρίσκονται εκεί είτε για να αποδράσουν από κάτι, είτε γιατί κάποτε πίστευαν σε έναν σκοπό που πλέον ούτε κι οι ίδιοι δεν θυμούνται. Το ίδιο το σύστημα μοιάζει να βάζει συνεχώς εμπόδια και διαδικασίες στις προσπάθειες τους να κάνουν τη διαφορά και να βοηθήσουν ουσιαστικά. Έχουν μάθει πλέον για να επιβιώσουν και να πετύχουν κάτι, να κινούνται σαν τον κάβουρα από πλάγιους δρόμους. Αυτή η μέρα μοιάζει ένας ψυχικός γολγοθάς, καθώς μοιάζουν να τρέχουν πέρα δόθε, κάνοντας πολλά χιλιόμετρα, διακινδυνεύοντας τη ζωή τους, παράλληλα όμως μοιάζοντας τραγικά με μικρά παιδιά που κάνουν θελήματα.

Απορρέει από την ταινία ένας έντονος προβληματισμός. Για τις ανθρωπιστικές οργανώσεις και τις δράσεις τους, τα μεγάλα συμφέροντα και την εκμετάλλευση, τις αγνές προθέσεις που χάνονται στο δρόμο. Θυμίζει αντιλήψεις, όπως αυτές που ακούμε συχνά, ότι το μεγαλύτερο μέρος των χρημάτων που μαζεύονται για καλό σκοπό, τελικά δεν φτάνουν στον προορισμό τους. Οι οποίες δυστυχώς κρύβουν μέσα τους πικρές αλήθειες. Πόσο ανύμπορος μέσα σε όλο αυτό είναι άραγε ο απλός άνθρωπος που θέλει να βοηθήσει; Γιατί η καλοσύνη τελικά πηγάζει από μέσα μας ακόμα κι όταν όλα μοιάζουν μάταια. Ξεκάθαρος ο συμβολισμός με τη δυσκολία εύρεσης σκοινιού. Ένα φαινομενικά απλό πράγμα που κάθε φορά γίνεται όλο και πιο δύσκολο, όλο και πιο απαιτητικό. Μέσα σε όλη αυτή την παράνοια κινούνται και οι ήρωες μας, προσπαθώντας να κάνουν τον κόσμο λίγο καλύτερο, έστω και με το να βρουν μια μπάλα για ένα μικρό αγόρι.

Το μυαλό μας βλέποντας την ταινία δε μπορεί να μη πάει και στο δράμα των προσφύγων, τα εμπόδια και τις προσπάθειες του κόσμου να βοηθήσει, αλλά και τα συμφέροντα και την εκμετάλλευση που υπάρχει γύρω από το ζήτημα.

Σε ερμηνευτικό επίπεδο οι έμπειροι ηθοποιοί στέκονται αξιοπρεπώς στην περίσταση, δίνοντας βάθος στους ρόλους τους. Αυτό που οδηγεί όμως την ταινία σαν σύνολο, είναι το σενάριο και η σκηνοθετική ματιά. Η τρέλα που θέλει να μας μεταδώσει περνά και από το -φαινομενικά αταίριαστο- έντονα ροκ soundtrack. Το ροκ ανθολόγιο που παρελαύνει βάζει κι αυτό το λιθαράκι του στην τελική εντύπωση που μας αφήνει η ταινία.

Τελικά, μερικά δύσκολα προβλήματα τείνουν να λύνονται από μόνα τους. Για το τέλος, λοιπόν, μας φυλά, μια «θεϊκή παρέμβαση» να φέρει μια άτυπη εξιλέωση και μια αχτίδα ελπίδας, για όλους εμάς που πιστεύουμε σε έναν καλύτερο κόσμο, να μην εγκαταλείπουμε την προσπάθεια.

Τελικά να τη δω; Ένας ύμνος στην παράνοια, τις αγνές προθέσεις που πνίγονται καθημερινά μέσα στα μεγάλα συμφέροντα και τους αυστηρούς κανόνες, της ζωής μας που γίνεται κάθε μέρα πιο μίζερη, πιο αλλόκοτη.

Fun trivia:
Ο σκηνοθέτης, Φερνάρντο Λεόν ντε Αρανόα, αυτή την περίοδο ασχολείται με το επόμενο πρότζεκτ του, το Εσκομπάρ, με πρωταγωνιστές τους Χαβιέ Μπαρδέμ και Πενέλοπι Κρουθ.