15o ΦΝΘ: ελληνικό ντοκιμαντέρ- δεν κινείται, τρέχει

Ιστορική μνήμη, πολιτική, κοινωνικά θέματα, αποκέντρωση, προσωπικότητες των γραμμάτων και της τέχνης. Αυτά ήταν τα κυριότερα θέματα που απασχόλησαν φέτος τους έλληνες ντοκιμαντερίστες. Και η σοδειά των ταινιών που προέκυψε ήταν ιδιαίτερα καλή, γεγονός που αποδεικνύουν και οι δεκάδες καλές ελληνικές ταινίες τεκμηρίωσης που προβλήθηκαν στο Φεστιβάλ Ντοκιμαντέρ Θεσσαλονίκης.

Στην εξαιρετική Αναπαράσταση, η ζωή και το έργο του Γιάννη Χρήστου αναφερθήκαμε ειδικότερα σε προηγούμενη δημοσίευση. Ένα από τα πιο αξιόλογα ελληνικά ντοκιμαντέρ που προβλήθηκαν, σφύζει από μουσική και ένταση, προσφέροντας μια πολύτιμη ματιά στη ζωή ενός άγνωστου σε πολλούς, αλλά γοητευτικού συνθέτη.

Στο Ένα Βήμα Μπροστά, ο Δημήτρης Αθυρίδης παρακολουθεί τις τελευταίες εβδομάδες της προεκλογικής εκστρατείας του Γιάννη Μπουτάρη για τη δημαρχεία της Θεσσαλονίκης. Ειλικρινής, αθυρόστομος, ασυμβίβαστος, ο Γιάννης Μπουτάρης δέχεται τα βέλη των αντιπάλων του και προσπαθεί να επικρατήσει στην εκλογική αρένα. Το ντοκιμαντέρ παρουσιάζει τον αγώνα του, ενώ δείχνει και την καθημερινότητά του (από τις ασκήσεις γιόγκα, μέχρι τις επισκέψεις στα αμπέλια του), κάνοντας παράλληλα μια αναδρομή στη ζωή του μέσα από λόγια και φωτογραφίες του ίδιου του δημάρχου -πλέον- της Θεσσαλονίκης.

Το Ντίνος Κατσουρίδης:  Ζωή σαν Σινεμά ρίχνει μια ματιά σε έναν σημαντικό σκηνοθέτη και διευθυντή φωτογραφίας. Ο Ντίνος Κατσουρίδης πέρασε από τη Φίνος Φιλμ, στράφηκε στη σκηνοθεσία με το Έγκλημα στα Παρασκήνια και συνεργάστηκε αρκετές φορές με τον Θανάση Βέγγο σε σπουδαίες ταινίες (όπως το Τι έκανες στον πόλεμο Θανάση;) Στο ντοκιμαντέρ τον γνωρίζουμε μέσα από λόγια δικά του και φίλων του. Η ταινία φτιάχτηκε για να συνοδεύει τις παρουσιάσεις του βιβλίου που έγραψε ο ίδιος πριν πεθάνει και δεν μπορεί ίσως να ειδοθεί ανεξάρτητα. Ενδιαφέρουσα θα ήταν και μια πιο προσωπική ματιά στη ζωή του σπουδαίου αυτού ανθρώπου του ελληνικού σινεμά.

Όσα ερωτήματα απαντά το Για την αποκατάσταση του μαύρου: Κατερίνα Γώγου, άλλα τόσα προκαλεί. Το ντοκιμαντέρ (γυρισμένο σε ασπρόμαυρο, όπως του αρμόζει) ρίχνει μια ματιά στη ζωή της ηθοποιού και ποιήτριας. Μέσα από δραματοποίηση κάποιων ποιημάτων της, αλλά και μέσα από συνεντεύξεις φίλων της, ο θεατής έχει τη δυνατότητα να συλλάβει το πνεύμα της Κατερίνας Γώγου. Το πρόβλημα είναι ότι (ίσως και λόγω μικρής σχετικά διάρκειας του ντοκιμαντέρ), του δημιουργούνται περισσότερα ερωτηματικά σχετικά με τη ζωή και τον θάνατο της επαναστατικής αυτής μορφής των Εξαρχείων.

Μια συγκινητική καταγραφή των αναμνήσεων από τις μαζικές δολοφονίες και τις καταστροφές μαρτυρικών πόλεων, όπως τα Καλάβρυτα και το Δίστομο, στη διάρκεια του Β’ Παγκοσμίου Πολέμου από τους ναζί και τους έλληνες συνεργάτες τους αφηγείται στο ντοκιμαντέρ του, Νεοναζί: Το Ολοκαύτωμα της Μνήμης, ο Στέλιος Κούλογλου. Παράλληλα, τις συνεντεύξεις με τους επιζώντες αυτών των γεγονότων παρακολουθεί ένα σχολείο που θα κληθεί να απαντήσει στο ερώτημα γιατί η Χρυσή Αυγή φαίνεται να πήρε τόσο υψηλά ποσοστά στις πρόσφατες εκλογές (εάν κάτι τέτοιο ισχύει). Συγκινητικό όσον αφορά την καταγραφή της μνήμης (ή μάλλον της συλλογικής μας αμνησίας ως λαού), το ντοκιμαντέρ του Κούλογλου δεν προσφέρει κάτι καινούριο στην ανάγνωση του φαινομένου του νεοναζισμού, καθώς επιλέγει να (ξανά)προβάλει γνωστές δηλώσεις, περιστατικά και συνεντεύξεις που δεν ξεφεύγουν από το επίπεδο της επιφανειακής παρουσίασης.

Το ντοκιμαντέρ Στο Λύκο των Χριστίνα Κουτσοσπύρου, Άραν Χιουζ αποτελεί μια ελληνογαλλική παραγωγή που ταξιδεύει σε ένα απομακρυσμένο χωριό στην ορεινή Ναυπακτία. Μέσα σε ένα εντυπωσιακό σκηνικό που μοιάζει βγαλμένο από πίνακα (αν και παρακολουθήσαμε μια πολύ σκοτεινή -λόγω τεχνικού προβλήματος- εκδοχή της ταινίας), οι δύο σκηνοθέτες χρησιμοποιώντας στοιχεία ντοκιμαντέρ και μυθοπλασίας μιλούν για την Ελλάδα της κρίσης και για τη δυσκολία του να ζεις αποκομμένος από τον κόσμο.

«Ο πατέρας της Χριστίνας είναι από αυτό το χωριό και γνωρίζαμε τη μία οικογένεια. Δεν εμφανιστήκαμε μια μέρα και είπαμε: θέλετε να είστε στην ταινία μας;» δήλωσε ο Άραν Χιουζ μετά την προβολή του ντοκιμαντέρ. «Την άλλη οικογένεια τη γνωρίσαμε στον δρόμο. Επειδή οι άνθρωποι είναι πολλοί φιλόξενοι και ανοιχτοί στην επαρχία, δεν είχαν πρόβλημα να ανοίξουν το σπίτι τους και να  βάλουν μέσα δύο ανθρώπους με μια κάμερα» πρόσθεσε η Χριστίνα Κουτσοσπύρου.

«Μου έβγαλε μια μελαγχολία το ντοκιμαντέρ, ιδιαίτερα στα τοπία (κυρίως αυτή η ομίχλη) και στους ανθρώπους που συναντήσαμε. Γεγονός που προκύπτει και από την κρίση. Δεν θέλαμε να δημιουργήσουμε μια ρομαντική εκδοχή της ζωής στην επαρχία» λέει ο Άραν Χιουζ.