Όσκαρ Αϊμπάρ: Τα Γκόγια είναι ένα κακέκτυπο των Oscar

Ήρθε τον Ιούνιο στα πλαίσια του Φεστιβάλ Ισπανόφωνου Κινηματογράφου της Αθήνας. Ο λόγος για τον Ισπανό σκηνοθέτη  Όσκαρ Αϊμπάρ που η νέα του ταινία Ο ΑΝΤΙΚΑΤΑΣΤΑΤΗΣ (EL SUSTITUTO) προβάλλεται πλέον στις αίθουσες. Τον συναντήσαμε και μας είπε μερικά πράγματα για την ταινία, για την πολιτική κατάσταση καθώς και την άποψη του για τα κινηματογραφικά βραβεία της χώρας του.

-Τι σε ενέπνευσε για να μπεις στον κόσμο του σινεμά και της σκηνοθεσίας;

Ανήκω σε μία πολύ ιδιαίτερη γενιά σκηνοθετών. Έκανα την πρώτη μου ταινία σε ηλικία 25 ετών, μία ταινία φαντασίας και σπαγγέτι γουέστερν με πρωταγωνιστή τον Ίγκυ Ποπ. Μέχρι τότε σχεδίαζα και έγραφα για κόμιξ. Ήταν αδιανόητο τότε να πιστεύουμε λόγω της πολιτικής κατάστασης στην Ισπανία πως θα μπορούσαμε να κάνουμε σινεμά. Με την αλλαγή όμως της πολιτικής κατάστασης, μερικοί άνθρωποι τα καταφέραμε και κάναμε αυτό που θέλαμε πάντα με κάποια βοήθεια την οποία πριν δεν είχαμε.

-Πόσο καιρό κράτησε η έρευνα και η πραγματοποίηση τελικά του ”ΑΝΤΙΚΑΤΑΣΤΑΤΗ”;

Όλα ξεκίνησαν πριν δέκα χρόνια, κάνοντας διακοπές με έναν φίλο στην ανατολική ακτή της Ισπανίας στο μέρος Κάλπε που είναι δίπλα από το Ντένια όπου γυρίστηκε η ταινία. Τρώγοντας σε ένα παραδοσιακό μαγαζί είδα στον τοίχο μερικές φωτογραφίες από στρατιώτες ναζιστές που ζούσαν εκεί στα 80s. Ξεκίνησα την έρευνα νομίζοντας πως θα ανακαλύψω μερικούς ανθρώπους που έτυχε να βρεθούν εκεί και τελικά βρέθηκα μπροστά σε μία επιχείρηση που είχε στηθεί όπου πολλοί ναζιστές στρατιωτικοί φυγαδεύονταν εκεί μέσω της Ισπανίας για να περάσουν στην Λατινική Αμερική.

-Ήταν πρόκληση να γυριστεί η ταινία και να αναφέρεται στην δεκαετία του 80;

Ουσιαστικά μου ήταν αδιανόητο να γυρίσω την ταινία και να μην την τοποθετήσω στα 80s και ιδίως στην χρονιά του 1982 που αποτέλεσε και το έναυσμα για να την κάνω, και που συμπίπτει με δύο έγγραφα που βγαίνουν στην επιφάνεια από την Μοσάντ, τα οποία δείχνουν τις αποτυχημένες προσπάθειες της οργάνωσης να συλλάβουν τον Ρούμπερτ Χέιμ που εκτελούσε χρέη γιατρού σε στρατόπεδο συγκέντρωσης. Υποτίθεται τότε πως στην Ισπανία είχε γίνει η μετάβαση στην δημοκρατία ήδη 7 χρόνια, όμως τίποτα δεν είχε αλλάξει πραγματικά μέχρι που το 1982 για πρώτη φορά κερδίζει το αριστερό κόμμα τις εκλογές και οι συγκεκριμένοι ναζιστές της περιοχής παύουν να νιώθουν ασφάλεια. Επίσης είναι η τελευταία χρονιά που γιορτάστηκαν τα γενέθλια του Χίτλερ στην Ισπανία. Ξεχωριστά από αυτό όμως, γνωρίζω τα πάντα από αυτή την δεκαετία, μουσική, κινηματογράφο, αυτοκίνητα, μάρκες τσιγάρων, ως παιδί τότε τα έζησα και μπορεί να μην υπάρχουν πλέον όλα αυτά στο σήμερα, αλλά αυτό κάνει τις ταινίες μου να είναι η ματιά ενός παιδιού.

-Το φινάλε της ταινίας και ιδίως τα τελευταία λεπτά διαθέτουν μία αποκάλυψη ανατροπή. Είναι απλά κινηματογραφικό τρικ ή μία ευκαιρία να μιλήσεις για τα εγκαταλελειμμένα παιδιά;

Είναι ξεκάθαρα στιγμή κλειδί. Αυτή την στιγμή στην Ισπανία βιώνουμε την άνοδο της ακροδεξιάς και πολλοί νέοι πέφτουν θύματα μη γνωρίζοντας ποιου πράγματος κληρονόμοι είναι αυτοί οι άνθρωποι που υποστηρίζουν. Τα δύο βασικά πρόσωπα της ταινίας, ο Αντρές που εκπροσωπεί την Ισπανία του παρελθόντος ένας άντρας βίαιος που δεν ξέρει από που προέρχεται και που πηγαίνει, ενώ η δημοσιογράφος είναι η Ισπανία του μέλλοντος, μία πολύ καλά προετοιμασμένη γυναίκα που ξέρει καλά τι αναζητά.

–Αν είχες την ευκαιρία να κάνεις ριμέικ μίας κλασικής ταινίας, ποια θα επέλεγες;

Είναι τόσες πολλές…μία που θα επέλεγα είναι το IN A LONELY PLACE (ΔΙΨΑΣΜΕΝΟΣ ΓΙΑ ΗΔΟΝΗ) του Νίκολας Ρέι με τον Χάμφρευ Μπόγκαρντ. Αυτή η ταινία μου άρεσε πολύ.

-Ποιος ο ρόλος των Φεστιβάλ για τις ταινίες σου μέχρι τώρα;

Είναι πολύ χρήσιμα για να γίνονται γνωστές οι ταινίες σε άλλες χώρες αν και δεν συμβάλλουν καθόλου στο να φέρουν νέο κόσμο στο σινεμά. Αυτό όμως που μάχομαι σθεναρά και θεωρώ άχρηστο είναι τα βραβεία τ΄ύπου Γκόγια, Ζεζάρ και διάφορα άλλα που είναι κακέκτυπο των Oscar και το μόνο που κάνουν είναι να αναπαράγουν την αποικιοκρατική λογική της Αμερικής στο Ευρωπαϊκό σινεμά. Αρκεί κάποιος σήμερα να πάει σε ένα ευρωπαϊκό mutiplex και θα δει 7 ταινίες της Μάρβελ, 2 της Ντίσνευ και μία ή καμία ευρωπαϊκή. Και έτσι το ευρωπαϊκό σινεμά δεν μπορεί να βρει τον δρόμο του, που δεν έχει καμμία σχέση με το Αμερικάνικο.

-Τι συμβουλή θα έδινες σε έναν νέο κινηματογραφιστή που ξεκινάει τώρα στην Ευρώπη;

Οι συμβουλές που δίνω ακόμα και στα μαθήματα που κάνω σε νέους σκηνοθέτες κάθε χρόνο είναι να τους υπενθυμίζω πως κανείς δεν μπορεί να του κλέψει το όνειρο του και κανείς δεν έχει το δικαίωμα. Επίσης να ανακαλύψει τον δικό του δρόμο και να μην βαφτίζει πορεία την μίμηση του δρόμου κάποιου άλλου.

Η ταινία ”Ο ΑΝΤΙΚΑΤΑΣΤΑΤΗΣ” του Όσκαρ Αιμπάρ κυκλοφορεί στις αίθουσες 11 Αυγούστου σε διανομή NEON FILMS.