Παράδεισος (Rai)

Τρεις άνθρωποι εξομολογούνται τις πράξεις τους κατά την διάρκεια του Β’ Παγκοσμίου Πολέμου. Η Όλγα, μια Ρωσίδα αριστοκράτισσα που συνελήφθη από τους Ναζί γιατί έκρυβε παιδιά Εβραίων. Ο Ζυλ, Γάλλος που συνεργάζεται με τους Ναζί στις ανακρίσεις των κρατουμένων. Και ο Χέλμουτ, Γερμανός αξιωματικός των SS, υπεύθυνος σε στρατόπεδο συγκέντρωσης. Οι δρόμοι των τριών διασταυρώνονται και στην τελική εξομολόγηση – ανάκριση καλούνται να δώσουν λόγο για τις αποφάσεις και τις επιλογές τους.

Ο Παράδεισος του  Αντρέι Κοντσαλόφσκι βραβεύτηκε με τον Αργυρό Λέοντα Καλύτερης Σκηνοθεσίας στο περσινό Φεστιβάλ Βενετίας και αποτέλεσε την επίσημη πρόταση της Ρωσίας για το Όσκαρ Ξενόγλωσσης Ταινίας, που όμως δεν τα κατάφερε στην τελική πεντάδα. Οι τρεις ήρωες που διεκδικούν μια θέση στον Παράδεισο, εκπροσωπούν τρεις διαφορετικούς ρόλους του πολέμου. Η Όλγα από τα πολυτελή σαλόνια και τις δεξιώσεις βρίσκεται στην Γαλλική Αντίσταση προκειμένου να σώσει παιδιά, παρ’ όλο που αυτό ξέρει ότι θα της κοστίζει την ελευθερία ή ακόμα και την ίδια της την ζωή. Αντίθετα, ο Ζυλ ζει φιλήσυχα με την οικογένεια του και ενώ συζητάει συνεχώς για το πόσο μισεί τους Ναζί με την γυναίκα του και τον γιό του, τελικά συνεργάζεται μαζί τους ως αντίδραση φόβου σε πιθανή φυλάκιση. Ο Χέλμουτ μοιάζει πιο αποφασισμένος και αμετανόητος για την στήριξη του στο έργο του Χίλτερ. Με κάποιες στιγμές ευαισθησίας, κυρίως όταν συναντά στο στρατόπεδο την Όλγα την όποια γνώριζε και είχε ερωτευτεί στην ζωή τους πριν τον πόλεμο, που όμως δεν τον αποπροσανατολίζουν καθώς παραμένει στυγερός και ακλόνητος από την οσμή και την διαδικασία των θαλάμων αερίων και των φούρνων του στρατοπέδου.

Στον φακό του Κοντσαλόφσκι δεν είναι το επίκεντρο το αποτέλεσμα των πράξεων των Ναζί καθαυτές, αν και η ταινία βρίθει εικόνων με σκελετωμένα πτώματα για να ενισχύσουν το συναισθηματικό φορτίο του θεατή αλλά και την οργή του απέναντι στις συνέπειες ενός αδιανόητου πολέμου.  Κυρίως για τον Παράδεισο έχει σημασία πως οι άνθρωποι που συμμετείχαν σ’ αυτόν είτε ως κρατούμενοι, είτε στην επιβολή της εξουσίας, θέλοντας και μη, βλέπουν τις πράξεις τους όταν πια όλα έχουν τελειώσει, όταν πια έχουν να λογοδοτήσουν σ’ ένα Θεό που θα τους ανοίξει ή θα τους κλείσει κατάμουτρα την πόρτα του Παραδείσου. Αν και ερμηνευτικά δεν απογειώνεται καταφέρνει τελικά να κρατήσει τον θεατή στον ρυθμό του για το εξαιρετικό ενδιαφέρον που παρουσιάζει η ανάγνωση των σκέψεων και των κινήτρων εκείνων που υπήρξαν πρωταγωνιστές στην φρίκη. Λειτουργεί ως υπενθύμιση προς αποφυγή.